Albatros szarogłowy
Thalassarche chrysostoma[1]
(J. R. Forster, 1785)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

rurkonose

Rodzina

albatrosy

Rodzaj

Thalassarche

Gatunek

albatros szarogłowy

Synonimy
  • Diomedea chrysostoma J. R. Forster, 1785
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Albatros szarogłowy[3] (Thalassarche chrysostoma) – gatunek dużego ptaka morskiego z rodziny albatrosów (Diomedeidae). Zamieszkuje Ocean Południowy oraz południowe rejony oceanów: Atlantyckiego, Spokojnego i Indyjskiego. Zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Johann Reinhold Forster w 1785 na podstawie holotypu z okolic koła podbiegunowego na Oceanie Spokojnym. Nadał nowemu gatunkowi nazwę Diomedea chrysostoma[4]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza albatrosa szarogłowego w rodzaju Thalassarche. Uznaje gatunek za monotypowy[5].

Morfologia

Długość ciała wynosi 70–85 cm, rozpiętość skrzydeł 180–220 cm, masa ciała samców 3096–4345 g, samic 2840–4175 g[4]. Głowa i szyja szare, dziób czarny z jaskrawożółtym pasem wzdłuż górnej krawędzi i z różową końcówką. Grzbiet ciemnoszary, sterówki i pierś białe. Spód skrzydeł biały, jedna z krawędzi czarna. Za okiem dostrzec można jasny pas. Osobniki młodociane mają głównie czarny dziób i głowę, ciemniejszy kark, słabo widoczną białą brew i niemal żadnej bieli na spodzie skrzydła[6].

Zasięg występowania

Albatrosy szarogłowe gniazdują na wyspach położonych na obszarze od przylądka Horn na wschód po Wyspę Campbella[4]. Około połowa światowej populacji gniazduje na Georgii Południowej[7]. Spotykane są na wodach Oceanu Południowego[4] oraz południowych rejonów oceanów: Atlantyckiego, Spokojnego i Indyjskiego. Przemieszczanie się młodych osobników było niegdyś zagadką dla badaczy. Zgłoszono jedynie kilka przypadków łapania się młodych albatrosów podczas połowów japońskich taklowców[8]. British Antarctic Survey rozpoczęło program śledzenia młodych albatrosów z Bird Island z użyciem telemetrii satelitarnej, trwający od 12 maja 2018 do 1 lutego 2020[9].

Ekologia i zachowanie

Pisklę

Albatrosy szarogłowe gniazdują na stromych zboczach i klifach, zwykle porośniętych trawami. Skład pożywienia zmienny, zmienia się w poszczególnych latach i miejscach. Pożywieniem tych albatrosów są głównie głowonogi i ryby, lokalnie zjadają również skorupiaki, padlinę i minogokształtne. Pokarm zbierają z powierzchni wody, mogą jednak nurkować na głębokość do 6 m[7].

Lęgi

Albatrosy szarogłowe powracają do kolonii lęgowych od końca września i wczesnym październikiem. Jaja składane są w październiku, młode wykluwają się w grudniu. Albatrosy te gniazdują raz na dwa lata[7]. Gniazdo to kopczyk z błota wyściełany trawami. Zniesienie liczy jedno jajo. Inkubacja trwa około 70 dni. Wyklucie się zajmuje pisklęciu 3 lub 4 dni. Później przez blisko 3 tygodnie jest nieustannie pilnowane. Młode powracają do swoich kolonii lęgowych przeważnie w wieku 6 lub 7 lat (niekiedy już 3). Mogą podjąć się rozrodu już w wieku 7 lat, jednak na Wyspie Campbella średni wiek to 13,5 roku, a na Georgii Południowej 12 lat[6].

Status

IUCN uznaje albatrosa szarogłowego za gatunek zagrożony wyginięciem (EN, Endangered) nieprzerwanie od 2013 (stan w 2020). Wcześniej w latach 2000–2012 uznawany był za gatunek narażony (VU, Vulnerable), w 1994 – niższego ryzyka/bliski zagrożenia. Liczebność światowej populacji szacuje się na około 250 tysięcy dorosłych osobników. Zagrożeniem dla tych ptaków jest połów z użyciem sznurów haczykowych, na które prócz ryb łapią się też albatrosy[7].

Przypisy

  1. ↑ Thalassarche chrysostoma, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Thalassarche chrysostoma, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Diomedeidae Gray,GR, 1840 - albatrosy - Albatrosses (Wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-12].
  4. 1 2 3 4 Carboneras, C., Jutglar, F. & Kirwan, G.M.: Grey-headed Albatross (Thalassarche chrysostoma). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-03-01].
  5. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-17]. (ang.).
  6. 1 2 Grey-headed albatross fact file. ARKive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-05)].
  7. 1 2 3 4 Grey-headed Albatross Thalassarche chrysostoma. BirdLife International. [dostęp 2017-03-01].
  8. ↑ Jessica Law: Nobody knows where juvenile Grey-headed Albatrosses go: until now. BirdLife International, 12 lipca 2018. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-30)].
  9. ↑ Grey-headed Albatross Juvenile Tracking. British Antarctic Survey. [dostęp 2020-07-12].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.