| Dasyprocta punctata[1] | |
| Gray, 1842 | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Caviomorpha |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
aguti środkowoamerykański |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Aguti środkowoamerykański[3] (Dasyprocta punctata) – gatunek gryzonia z rodziny agutiowatych. Według Mammal Species of the World – zamieszkujący tereny od stanu Chiapas i półwyspu Jukatan w południowej części Meksyku po południową Boliwię, północną Argentynę i południowo-wschodnią Brazylię[4]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) wskazuje także, że zwierzę zamieszkuje: tereny Mezoameryki i Ameryki Południowej w podzielonych populacjach. Ale podaje, że w północnej części zakresu zwierzę zamieszkuje od stanu Chiapas i półwyspu Jukatan w południowej części Meksyku, natomiast w części południowej ma zamieszkiwać północny Ekwador, Kolumbię, zachodnią Wenezuelę – w paśmie górskim Serranía de Perijá i na zachodnich zboczach Sierra Nevada de Mérida. Zakres ma sięgać na południe – wzdłuż kolumbijskiego i ekwadorskiego wybrzeża Oceanu Spokojnego, a na wschodnich zboczach Andów do rzeki Sararé w Wenezueli. IUCN podaje także dwa różne graniczne poziomy wysokości, do której gatunek występuje – do 1600 m n.p.m. lub do 2400 m n.p.m.[2] Oba źródła zgodnie podają, że gatunek został także introdukowany w zachodniej i wschodniej części Kuby i na Kajmanach[4][2].
Systematyka
W obrębie gatunku wyodręnia się 10 podagtunków[4][1]:
- D. p. bellula Kellogg, 1946
- D. p. boliviae Thomas, 1917
- D. p. callida Bangs, 1901
- D. p. chiapensis Goldman, 1913
- D. p. chocoensis Allen, 1915
- D. p. columbiana Bangs, 1898
- D. p. dariensis Goldman, 1913
- D. p. isthmica Alston, 1876
- D. p. nuchalis Goldman, 1917
- D. p. pallidiventris Bole, 1937
- D. p. pandora Thomas, 1917
- D. p. punctata Gray, 1842
- D. p. richmondi Goldman, 1917
- D. p. underwoodi Goldman, 1931
- D. p. urucuma Allen, 1915
- D. p. variegata Tschudi, 1845
- D. p. yucatanica Goldman, 1913
- D. p. yungarum Thomas, 1910
- D. p. zamorae Allen, 1915
Kariotyp
Garnitur chromosomowy aguti środkowoamerykańskiego (podgatunku D. p. variegata) tworzą 32 pary (2n=64) chromosomów; FN=124[4].
Tryb życia
Aguti środkowoamerykański wiedzie dzienny tryb życia, ale można czasem napotkać go także w nocy. Jest zwierzęciem naziemnym. Żyje w parach. Samica rodzi 1–2 młodych. Młode stają się samodzielne w wieku 4 do 5 miesięcy[2].
Ekologia
Jest roślinożercą. Żywi się owocami, miękkimi nasionami i młodymi pędami roślin leśnych[2].
Rozmieszczenie geograficzne
Według Mammal Species of the World aguti środkowoamerykański zamieszkuje tereny od stanu Chiapas i półwyspu Jukatan w południowej części Meksyku po południową Boliwię, północną Argentynę i południowo-wschodnią Brazylię. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) także wskazuje, że zwierzę zamieszkuje: tereny Mezoameryki i Ameryki Południowej w podzielonych populacjach, ale precyzuje, że w północnej części zakresu zwierzę zamieszkuje od stanu Chiapas i półwyspu Jukatan w południowej części Meksyku, ale w części południowej ma zamieszkiwać północny Ekwador, Kolumbię, zachodnią Wenezuelę – w paśmie górskim Serranía de Perijá i na zachodnich zboczach Sierra Nevada de Mérida. Zakres ma sięgać na południe – wzdłuż kolumbijskiego i ekwadorskiego wybrzeża Oceanu Spokojnego, a na wschodnich zboczach Andów do rzeki Sararé w Wenezueli. IUCN podaje także dwa różne graniczne poziomy wysokości, do której gatunek występuje – do 1600 m n.p.m. lub do 2400 m n.p.m.[2] Oba źródła zgodnie podają, że gatunek został także introdukowany w zachodniej i wschodniej części Kuby i na Kajmanach[4][2].
Przypisy
- 1 2 Dasyprocta punctata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 Dasyprocta punctata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 290. ISBN 978-83-88147-15-9.
- 1 2 3 4 5 Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Dasyprocta punctata. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 1 listopada 2019]