Agema (stgr. ἄγημα ágēma) – w starożytnej Grecji doborowy oddział wojska.

W Sparcie (jako hoplici w liczbie 300) oddziały te pełniły rolę straży przybocznej króla.

W wojsku macedońskim stanowili osobistą gwardię królewską, liczącą od 150 do 1000 ludzi, w większości złożoną z jeźdźców. Według W. Tarna mieli powstać przez wydzielenie najliczniejszego (300 konnych) spośród 8 szwadronów (ila) hetajrów[1]. N.G.L. Hammond przedstawia natomiast pogląd, że w armii Aleksandra Wielkiego byli już wyodrębnieni z korpusu hypaspistów[2]. Powstanie ich odnosi jednak do czasów Filipa II, gdy jako gwardia piesza stanowili pierwszy z trzech „pułków” hypaspistów, dowodzony przez samego króla[3]. Dla wyróżnienia lica ich tarcz były przypuszczalnie zdobione malowanymi lub repusowanymi wzorami (brązowanymi bądź złoconymi)[4].

Jednostki takie istniały również w późniejszych armiach hellenistycznych (przede wszystkim Lagidów i Seleukidów). Strzegąca bezpieczeństwa władcy na polu bitwy agema w wojskach ptolemejskich była zarówno konna, jak i piesza; wiadomo, że podczas czwartej wojny syryjskiej pierwsza liczyła 700 jeźdźców, druga – nawet do 3 tysięcy żołnierzy[5].

Przypisy

  1. ↑ Edward Dąbrowa: Gaugamela 331 p.n.e. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1988, s. 75.
  2. ↑ Dzieje Grecji, Warszawa: PIW, 1994, s. 693; ale pod Gaugamelą Aleksander z pewnością dowodził agemą jako konną gwardią przyboczną (tamże, s. 715).
  3. ↑ N.G.L. Hammond: Starożytna Macedonia. Początki, instytucje, dzieje. Warszawa: PIW, 1999, s. 146.
  4. ↑ Peter Connolly: Grecja i Rzym na wojnie. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2021, s. 97.
  5. ↑ Sławomir Jędraszek: Armia Lagidów. Organizacja i struktura. Zabrze: Inforteditions, 2010, s. 12-14, 16; N.G.L. Hammond: Starożytna Macedonia, dz. cyt., s. 261.

Bibliografia

  • Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983. ISBN 83-01-03529-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.