Schemat świątyni z zaznaczonym adytonem
Adyton w świątyni Apollina w Didymie

Adyton (stgr. ἄδυτον "niedostępny") – miejsce święte, ukryta część starożytnego sanktuarium, świątyni, gaju świętego lub groty, do której dostęp mieli wyłącznie kapłani i osoby wybrane[1]. Przechowywano w nim najcenniejsze świętości (cudowne wizerunki, relikwie)[2]. Zwykle mieściło też kultowy posąg bóstwa, a czasami było miejscem wyroczni. Adyton zazwyczaj mieścił się w tylnej części naosu[2].

W niektórych świątyniach Apollina adyton był wydzieloną częścią celli z posągiem bóstwa, często o obniżonej podłodze (jak w arkadyjskim Bassaj) i zawierający obiekty sakralne. Rzadziej był kryptą podświątynną mieszczącą wyrocznię (jak w małoazjatyckim Klaros). W najsłynniejszej świątyni Apollina w Delfach w adytonie znajdował się omfalos, złoty posąg bóstwa, święty laur, grobowiec Dionizosa i ustawiony nad wieszczą szczeliną trójnóg, na którym zasiadała Pytia[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ adyton, [w:] Krystyna. Kubalska-Sulkiewicz, Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 2, ISBN 83-01-12365-6, OCLC 51024180 [dostęp 2020-05-13].
  2. 1 2 adyton, [w:] Bania i inni, Sztuka świata. T. 17, Słownik terminów : A -K, Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 9, ISBN 978-83-213-4726-4, OCLC 829853214 [dostęp 2020-05-13].
  3. ↑ Encyklopedia sztuki starożytnej. Europa – Azja – Afryka – Ameryka. Warszawa: Wyd. Artystyczne i Filmowe / Wyd. Naukowe PWN, 1998, s. 37.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.