Cienista droga na skraju lasu

Adolf Edward Herstein (ur. 1869 w Warszawie, zm. 1932 w Berlinie[1]) – polski malarz i grafik wywodzący się ze szkoły monachijskiej, czynny w Polsce, w Niemczech i we Francji[2].

Edukacja artystyczna

Początkowo kształcił się w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona[1]. W 1891 roku wstąpił do Klasy Malowania z Natury Johanna Caspara Hertericha w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Monachium[2]. W Monachium studiował także w prywatnej szkole malarstwa Antona Ažbe[3], a następnie w Akademie Julien w Paryżu[4].

W Monachium studiując malarstwo w prywatnej szkole Antona Ažbe poznał niemiecką arystokratkę Fanny zu Reventlow. W roku 1893 stał się przedmiotem sensacji, gdy nawiązał z nią romans. Gdy Fanny zaszła w ciążę, odmówił uznania ojcostwa i namówił Fanny na małżeństwo z rozsądku z pruskim politykiem Walterem Lübke.

Początki działalności artystycznej

Po studiach, w roku 1894, wrócił do Warszawy. Debiutował w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w 1898 roku[1]. Później wielokrotnie wystawiał swe prace w Warszawie, w TZSP m.in. w latach 1910, 1911 i 1926[5], a także w Salonie Aleksandra Krywulta[3]. W latach 1904–1910 był właścicielem prywatnej szkoły malarstwa w Warszawie. Jednym z jego uczniów był Roman Kramsztyk[2].

Udział w berlińskim życiu artystycznym

Herstein brał żywy udział w życiu politycznym w Warszawie. Po rewolucji 1905 roku prześladowany przez policję carską, wyjechał i osiedlił się w Berlinie[5][6], gdzie na wniosek Maksa Liebermanna został członkiem Berliner Sezession[2][3]. Był czynnym członkiem berlińskiej grupy artystycznej „Sezession” oraz honorowym członkiem Towarzystwa Opieki Polskiej[2]; uczestniczył w życiu kolonii polskiej w Berlinie. Tam do jego pracowni ponownie trafił Roman Kramsztyk. Herstein został członkiem Berlińskiej Secesji, z którą wystawiał w Berlinie, Monachium i Stuttgarcie w latach 1913, 1914 i 1917[3]. Tworzył także prace do wydawanych przez to ugrupowanie teczek graficznych. Był również członkiem Stowarzyszenia Artystów Niemieckich[2]. Pozostawał w kręgu Maxa Liebermana, Lovisa Corintha i Lessera Ury’ego. Artyści ci byli przedstawicielami niemieckiego postimpresjonizmu, który, według opinii Jerzego Malinowskiego, miał w sobie pierwiastki ekspresjonizmu[5].

Dojrzałość artystyczna

Przyjaciel Hersteina, Emil Pottner, określił jego malarstwo jako „(…) pointylizm nanoszony na grubość pięści”[7]. Lovis Corinth namalował w 1914 roku podwójny portret malarzy Hersteina i Emila Pottnera[2]. Herstein malował portrety, akty, kompozycje figuralne, zwierzęta i krajobrazy[3]. Tworzył pod wpływem impresjonizmu i puentylizmu, stosując technikę impast. W latach 1915–1917, w kilku wydanych przez Berlińską Secesję w wydawnictwie Juliusa Barda teczkach z serii „Krieg und Kunst” (Wojna i sztuka), ukazały się jego litografie „Der Reiter” (Jeździec), „Schicksal” (Przeznaczenie), „Der Brandstifter” (Podpalacz) i „Obdachlose” (Bezdomni), w których daje się zauważyć wpływ malarstwa Corintha i Willy’ego Jaeckla[2]. Znane są również akwaforty zwierząt, które wykonał w 1914 roku. Herstein malował obrazy olejne w technice impasto, cechujące się grubą zróżnicowaną fakturą. Stylistycznie był bliski impresjonizmowi i pointylizmowi[8]. W roku 1915 pokazał na wystawie Berlińskiej Secesji (obecnie w Starej Galerii Narodowej w Berlinie) obraz „Krajobraz nad jeziorem”, zakupiony do zbiorów w roku 1971, o którym w katalogu wystawy napisano, iż swoim kompozycyjnym i pastelowym, niebiesko-zielonym kolorytem przypomina późne dzieła Claude’a Moneta. Twórczość autora charakteryzuje zainteresowanie atmosferą krajobrazu i odbiciami na wodzie, nawiązujące do francuskiego impresjonizmu. Jednak nakładanie koloru przez Hersteina jest znacznie bardziej plastyczne. Moment szkicowości jest jeszcze bardziej wzmocniony przez kolory nakładane szpachlą, a płótno pozostaje częściowo widoczne[7].

Wystawy i muzea

Herstein uczestniczył w licznych wystawach zbiorowych: w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych, gdzie debiutował w roku 1898, a potem wystawiał w roku 1910, 1911[4] i 1926, gdy wystawiono kolekcję jego prac[9] oraz w Salonie Krywulta w Warszawie[6]. Poza tym brał udział w wystawach organizowanych przez galerie malarstwa w: Dreźnie, Düsseldorfie, Berlinie, Monachium i Stuttgarcie[3]. Na wystawie w Berlinie w roku 1910 jego prace były wystawiane razem z dziełami Olgi Boznańskiej, jako reprezentujące przedstawicieli szkoły monachijskiej[6][8].

Jego obrazy znajdują się w Bibliotece Narodowej w Warszawie[10][7], w Muzeum Sztuki w Łodzi[11], w Starej Galerii Narodowej w Berlinie[10][7], w berlińskim Muzeum Żydowskim[2][7], w Museum of Modern Art i Brooklyn Museum w Nowym Jorku[2][7] oraz w Los Angeles County Museum of Art (LACMA) w Los Angeles[2][7]. Jeden z jego najsłynniejszych obrazów „Krajobraz nad jeziorem”, znajduje się w Starej Galerii Państwowego Muzeum w Berlinie[7][12]. Nazwisko Hersteina występuje także w renomowanych europejskich leksykonach artystów malarstwa i rzeźby, takich jak m.in. francuski Benezit[13] i niemiecki Thieme-Becker[14].

Przypisy

  1. 1 2 3 Jerzy Malinowski, Malarstwo i rzeźba żydów polskich w XIX i XX wieku, Barbara Brus-Malinowska (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 129, ISBN 83-01-13178-0, OCLC 46362786.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828–1914. Materiały źródłowe, IS PAN Warszawa 1994, s. 41, ISBN 83-85938-75-3.
  3. 1 2 3 4 5 6 Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, Tom III, PAN – Ossolineum, Wrocław 1979, s 59, ISBN 83-04-00443-3, ISBN 83-04-00494-1.
  4. 1 2 Polska bibliografia sztuki, Tom I, Malarstwo polskie, Część 1, PAN – Ossolineum, Wrocław 1975, s. 228.
  5. 1 2 3 Jerzy Malinowski, Malarstwo i rzeźba żydów polskich w XIX i XX wieku, Barbara Brus-Malinowska (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 129–130, ISBN 83-01-13178-0.
  6. 1 2 3 Polska bibliografia sztuki, Tom I, Malarstwo polskie, Część 2, PAN – Ossolineum, Wrocław 1976, s. 378.
  7. 1 2 3 4 5 6 7 8 Malarze polscy w Monachium. Studia i szkice, red. Z. Fałtynowicz, E. Ptaszyńska, Wydawnictwo: Muzeum Okręgowe w Suwałkach. 2006, s. 197, ISBN 978-83-922596-4-0.
  8. 1 2 Kurier warszawski nr 123, 5 maja 1910, „Obrazy Adolfa, Edwarda Hersteina i O. Boznańskiej na wystawie w Berlinie”, s. 8.
  9. ↑ Wiadomości literackie 1926, nr 21, Husarski W. „Wystawa kolekcji prac Hersteina Adolfa Edwarda. Wystawa bieżąca TZSP. Maj 1926 roku”. s. 3.
  10. 1 2 Polona [online], polona.pl [dostęp 2023-04-19] (pol.).
  11. ↑ Pejzaż z wieśniaczkami [online], Muzeum Sztuki w Łodzi [dostęp 2023-04-19] (pol.).
  12. ↑ Herstein – Suche [online], europeana.eu [dostęp 2023-04-19] (niem.).
  13. ↑ E. Benezit Dictionnaire des peintres sculpteurs dessinateurs et graveurs, Libraire Grund, Paris 1976, Tome cinquieme, s. 517, ISBN 2-7000-0153-2.
  14. ↑ Thieme/Becker Allgemeines Lexikon der bildenden Kunstler von der Antike bis zu Gegenwart, Leipzig 1992, Band 11, s. 259, ISBN 3-423-05908-1.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.