Adam Moszyński
major artylerii major artylerii
Data i miejsce urodzenia

30 grudnia 1898
Lwów

Data i miejsce śmierci

24 czerwca 1977
Penrhos

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

6 pułk artylerii ciężkiej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Nagrobek Adama i Olgi Moszyńskich na cmentarzu w Pwllheli (z prawej w drugim rzędzie)

Adam Aleksander Dawid Moszyński herbu Łodzia (ur. 30 grudnia 1898 we Lwowie, zm. 24 czerwca 1977 w Penrhos) – major artylerii Polskich Sił Zbrojnych.

Życiorys

Urodził się 30 grudnia 1898[1][2]. Był synem Aleksandra[3][4]. W 1916 zdał egzamin dojrzałości w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie[1][5][6].

W poborze majowym 1916 został powołany do służby wojskowej podczas I wojny światowej[7]. U kresu wojny wziął udział obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej[1]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany na stopień porucznika rezerwy artylerii[8][9]. W latach 20. i 30. był oficerem rezerwowym 6 pułku artylerii ciężkiej we Lwowie i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto[10][11][12]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 4. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii[13].

Po wybuchu II wojny światowej był zmobilizowany[2][3]. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów. Był osadzony w obozie w Starobielsku, skąd od 5 kwietnia do 12 maja 1940 polscy jeńcy byli wywożeni i byli zabijani w ramach zbrodni katyńskiej[1][14]. W dniu 12 maja 1940 w grupie 19 jeńców został wywieziony w transporcie kolejowym przez Charków, Babynino do obozu Pawliszczew Bor, gdzie dotarło 16 z nich[15][16]. Później był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu od 1940 do 1941[2][3].

Pod koniec lat 40. był w stopniu majora[17] i w tym charakterze jako oficer rezerwy pozostawał do końca życia[1]. Był autorem publikacji zatytułowanej Lista Katyńska, wydanej w maju 1949 w Londynie nakładem emigracyjnej oficyny polskiej Gryf[18][19][20] (po raz pierwszy Lista Katyńska była ogłoszona na łamach emigracyjnego tygodnika „Orzeł Biały” począwszy od numeru pisma 41 (327), str. 3-4, z 9 października 1948[21][22]).

We wstępie do opracowania tak opisał zamiar stworzenia tego dzieła[23]:

Opracowania tej „Listy Katyńskiej” podjąłem się jako jeden spośród znikomej garstki pozostałych przy życiu byłych jeńców obozu Starobielsk. Chciałem w ten sposób spłacić Opatrzności Bożej cząstkę długu wdzięczności za własne ocalenie, a równocześnie oddać tę niejako ostatnią posługę tym wszystkim współjeńcom, którzy tragicznym zrządzeniem losu musieli złożyć swe życie w ofierze.

Po wyczerpaniu nakładu pierwszego wydania oraz po wprowadzeniu uzupełnień, sprostowań i poprawek w zawartości, zostało opublikowane drugie wydanie Listy Katyńskiej w grudniu 1972 w Penrhos w Walii[24]. Czwarte wydanie publikacji (1982) ukazało się w 1989 po raz pierwszy w oficjalnym obiegu w Polsce[25].

Był członkiem rady Stowarzyszenia b. Sowieckich Więźniów Politycznych[1]. Pełnił funkcję prezesa Koła Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, od 1949 był pracownikiem administracyjnym Polskiego Osiedla w Penrhos[1].

Zmarł na emigracji w Polskim Osiedlu w Penrhos 24 czerwca 1977[26][4][19]. Został pochowany na cmentarzu w Pwllheli[1]. Spoczęła tam także jego żona Olga (1901–1986)[4][27].

25 czerwca 1977 Adam Moszyński został odznaczony pośmiertnie przez Prezydenta RP na Uchodźstwie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[28].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 33, s. 96, grudzień 1977. Koło Lwowian.
  2. 1 2 3 Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 73. ISBN 83-85015-66-3.
  3. 1 2 3 Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 23. [dostęp 2017-05-30].
  4. 1 2 3 Karolina Grodziska, Polskie groby na cmentarzach północnej Walii, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2004, s. 256
  5. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za lata szkolne 1914/15 i 1915/16. Lwów: 1916, s. 53, 63.
  6. ↑ To samo gimnazjum w 1886 ukończył Aleksander Moszyński (1886), Stanisław Moszyński (1896), Marian Moszyński (1927). Zob. Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiturienci. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 88, 94, 112, 119.
  7. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za lata szkolne 1914/15 i 1915/16. Lwów: 1916, s. 12.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 853.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 778.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 790.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 709.
  12. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 138, 649.
  13. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 584.
  14. ↑ Adam Moszyński: III. Wywiezieni w niewiadomym kierunku nie dają więcej znaku życia. 1. Likwidacja trzech obozów. B) O transportach rozstrzygała Moskwa – transport z 12 maja. W: Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów. Londyn: Gryf, 1982, s. 56.
  15. ↑ Adam Moszyński: III. Wywiezieni w niewiadomym kierunku nie dają więcej znaku życia. 1. Likwidacja trzech obozów. B) O transportach rozstrzygała Moskwa – transport z 12 maja. W: Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów. Londyn: Gryf, 1982, s. 57.
  16. ↑ XIV. Poza Katyniem w rękach sowieckich zginęło bez wieści jeszcze 10.000 polskich jeńców. 7. Przeszło 10.000 jeńców polskich zginęło poza Katyniem. A) Jeńców ze Starobielska wymordowano pod Charkowem?. W: Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów. Londyn: Gryf, 1982, s. 259.
  17. ↑ Indeks nazwisk. W: Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów. Londyn: Gryf, 1982, s. 295.
  18. ↑ Książki nadesłane. „Wiadomości”, s. 4, Nr 2 (197) z 8 stycznia 1950.
  19. 1 2 Andrzej Ajnenkiel: Wstęp do pierwszego wydania krajowego. W: Adam Moszyński (oprac.): Lista Katyńska. Jeńcy obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, zaginieni w Rosji sowieckiej. Warszawa: Agencja Omnipress – Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy, Polskie Towarzystwo Historyczne, 1989, s. I. ISBN 83-85028-81-1.
  20. ↑ W poszukiwaniu prawdy. W: Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 13. ISBN 83-7001-294-9.
  21. ↑ Kolejno numery: 41-51 (327-337) z roku 1948 (do "Łebkowski Stefan"), http://www.pbc.uw.edu.pl/view/divisions/1948=5FO.html, następnie kontynuacja w nr-ach 3-15 (341-353; do "Koenig", lista z Ostaszkowa), 17-19 (355-357; do "Chyłka Feliks", lista ze Starobielska) z roku 1949, http://www.pbc.uw.edu.pl/view/divisions/1949=5FO.html.
  22. ↑ Adam Moszyński: Drugie wydanie. Wstęp. W: Adam Moszyński (oprac.): Lista Katyńska. Jeńcy obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, zaginieni w Rosji sowieckiej. Warszawa: Agencja Omnipress – Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy, Polskie Towarzystwo Historyczne, 1989, s. 10-11. ISBN 83-85028-81-1.
  23. ↑ Adam Moszyński: Wstęp. W: Adam Moszyński (oprac.): Lista Katyńska. Jeńcy obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, zaginieni w Rosji sowieckiej. Warszawa: Agencja Omnipress – Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy, Polskie Towarzystwo Historyczne, 1989, s. 5. ISBN 83-85028-81-1.
  24. ↑ Adam Moszyński: Drugie wydanie. W: Adam Moszyński (oprac.): Lista Katyńska. Jeńcy obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, zaginieni w Rosji sowieckiej. Warszawa: Agencja Omnipress – Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy, Polskie Towarzystwo Historyczne, 1989, s. 7. ISBN 83-85028-81-1.
  25. ↑ Adam Moszyński (oprac.): Lista Katyńska. Jeńcy obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, zaginieni w Rosji sowieckiej. Warszawa: Agencja Omnipress – Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy, Polskie Towarzystwo Historyczne, 1989, s. Informacje redakcyjne.
  26. ↑ Witold Wasilewski: Mord w Lesie Katyńskim. Wyd. 2018. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, s. 152, seria: Przesłuchania przed amerykańską komisją Maddena w latach 1951–1952. ISBN 978-83-8098-400-4.
  27. ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 52, s. 56, Styczeń 1987. Koło Lwowian w Londynie.
  28. ↑ Tożsamość wskazana błędnie jako Adam Moszczyński, por. Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 28, Nr 4 z 31 grudnia 1977.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.