Adam Lukas
Ilustracja
kapitan sanitarny kapitan sanitarny
Data i miejsce urodzenia

22 listopada 1891
Kraków

Data i miejsce śmierci

między 4 a 7 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

V batalion sanitarny
5 Szpital Okręgowy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Krzyż Legionowy Krzyż Obrony Lwowa
Adam i Romuald Lukas, obydwaj zamordowani w Katyniu

Adam Lukas (ur. 22 listopada 1891 w Krakowie, zm. między 4 a 7 kwietnia[1] 1940 w Katyniu) – kapitan sanitarny Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej[2].

Życiorys

Był synem Antoniego i Marii z Janickich[3]. Żołnierz Legionów Polskich[4]. Przeszedł kampanię karpacką i wołyńską. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Dekretem z dnia 8 sierpnia 1920 został mianowany urzędnikiem wojskowym w X randze i powołany do służby wojskowej na czas wojny aż do demobilizacji i otrzymał przydział do Ekspozytury Sekcji Opieki MSWojsk. w Krakowie[5].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku. Był komendantem parku sanitarnego w Krakowie[3]. 1 marca 1924 rozporządzeniem Prezydenta RP został przemianowany z urzędnika wojskowego na oficera w stopniu porucznika korpusu sanitarnego, dział sanitarno-administracyjny ze starszeństwem z dniem 1 grudnia 1920 i 1.6 lokatą. Oddziałem macierzystym Lukasa był wtedy V batalion sanitarny[6][7]. W 1929 został przeniesiony służbowo z 5 Okręgowego Szefostwa Sanitarnego do 5 Szpitala Okręgowego na stanowisko oficera materiałowego[8]. W 1932 był w stopniu porucznika (grupa oficerów administracji sanitarnej)[9][10] kierownikiem kancelarii 5 Szpitala Okręgowego. Awansował do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 i 4 lokatą. W marcu 1939 był dowódcą plutonu gospodarczego i pomocnikiem kierownika pracowni bakteriologicznej 5 Szpitala Okręgowego w Krakowie[11].

Podczas kampanii wrześniowej wzięty do niewoli przez Sowietów. Według stanu z kwietnia 1940 był jeńcem obozu w Kozielsku. Między 3 a 5 maja 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD[1] – lista wywózkowa bez numeru[12], z 1 kwietnia 1940[1]. Został zamordowany między 4 a 7 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim[1]. Nie został zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943[13].

Sąd Grodzki w Krakowie postanowieniem z dnia 28 lutego 1947 uznał Adama Lukasa za zmarłego.

W archiwum IPN znajdują się wspomnienia siostrzenicy kapitana.

Życie prywatne

Żonaty z Józefą z Dietrichów. Brat Romualda Lukasa (ur. 16 września 1897 w Krakowie, zm. 1940 w Katyniu) - ppor. rez. taborów Wojska Polskiego (5 dywizjon taborów), inżynier, ofiara zbrodni katyńskiej. Żonaty, miał córkę Urszulę

Upamiętnienie

  • Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień pułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”
  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 14384) – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie żołnierzy polskich zamordowanych w Katyniu i innych nieznanych miejscach kaźni, nadane przez Prezydenta RP na Uchodźstwie profesora Stanisława Ostrowskiego (11 listopada 1976)
  • Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986)
  • Dąb Pamięci zasadzony 28 kwietnia 2013 na cmentarzu w Larnace, Cypr pod patronatem Ambasady Polskiej w Nikozji[14]

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 4 УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, s. 473.
  2. ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 157.
  3. 1 2 Kiński i inni, Katyń, Księga Cmentarna, 2000, s. 351.
  4. ↑ Komunikat - Koło Żołnierzy Formacyj Pozapułk. b. Legjonów Polskich, Nr 3/36, 1936, s 3.
  5. ↑ „Dziennik Personalny” (R.1, nr 35), MSWojsk., 15 września 1920, s. 870, 876.
  6. ↑ „Dziennik Personalny” (R.5, nr 30), MSWojsk., 27 marca 1924, s. 151.
  7. ↑ Rocznik Oficerski, Warszawa: MSWojsk, 1924, s. 1045, 1143.
  8. ↑ „Dziennik Personalny” (R.10, nr 15), MSWojsk, 22 sierpnia 1929, s. 316.
  9. ↑ „Dziennik Personalny” (R.12, nr 5), MSWojsk., 3 sierpnia 1931, s. 280.
  10. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych Korpusu Sanitarnego, Warszawa: MSWojsk, 1930, s. 52.
  11. ↑ Rybka R., Stepan K., Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006, s. 388, 893.
  12. ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 626.
  13. ↑ Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.
  14. ↑ Katyń ... ocalić od zapomnienia [online], nikozja.msz.gov.pl [dostęp 2019-03-02].
  15. ↑ M.P. z 1932 r. nr 92, poz. 124 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  16. ↑ „Dziennik Personalny” (R.13, nr 8), MSWojsk., 4 lipca 1932, s. 332.
  17. ↑ „Dziennik Personalny” (R.19, nr 3), MSWojsk., 11 listopada 1938, 55, „za zasługi w służbie wojskowej”.
  18. 1 2 Na podstawie fotografii http://www.muzeumkatynskie.pl/pl/54032/11387/fotografia_henryk_lisowski_w_mundurze_podpulkownika_mk_1339_ik.html

Bibliografia

  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 1932.
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych Korpusu Sanitarnego, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1930.
  • Dzienniki Personalne, Warszawa, Ministerstwo Spraw Wojskowych.
  • Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
  • УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.
  • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.