Adamówka
wieś
Ilustracja
Kościół filialny
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przeworski

Gmina

Adamówka

Liczba ludności (2021)

1175[1]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-534[2]

Tablice rejestracyjne

RPZ

SIMC

0598569[3]

Położenie na mapie gminy Adamówka
Mapa konturowa gminy Adamówka, w centrum znajduje się punkt z opisem „Adamówka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Adamówka”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Adamówka”
Położenie na mapie powiatu przeworskiego
Mapa konturowa powiatu przeworskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Adamówka”
Ziemia50°15′30″N 22°41′45″E/50,258333 22,695833[4]
Kaplica pw. Matki Bożej Różańcowej w Adamówce z 1909 r.
Urząd Gminy w Adamówce

Adamówka – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Adamówka[5], na Płaskowyżu Tarnogrodzkim. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 835.

Miejscowość jest siedzibą gminy Adamówka.

Kościół w Adamówce jest kościołem filialnym rzymskokatolickiej parafii św. Judy Tadeusza w Krasnem[6].

Dobra tabularne ordynacji Czartoryskich, położone w 1905 roku w powiecie jarosławskim Królestwa Galicji i Lodomerii[7].

W latach 1853–1975 Adamówka administracyjnie należała do powiatu jarosławskiego.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Adamówka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Integralne części wsi Adamówka[5][3]
SIMCNazwaRodzaj
0598575Bednarzeczęść wsi
0598581Folwarkczęść wsi
0598598Gancarzeczęść wsi
0598606Nowinyczęść wsi
0598612Zapolekczęść wsi

Historia

Wieś została założona przez Adama Sieniawskiego – właściciela dóbr sieniawskich. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1668. Źródła podają, że we wsi znajdował się duży folwark, była też karczma i młyn. Podczas I wojny światowej w okolicy Adamówki toczyły się ciężkie walki. Pamiątką po nich jest cmentarz wojenny[8].

W 1934 roku powstała Gmina (zbiorowa) Adamówka, w której skład weszły dotychczasowe gminy jednostkowe: Adamówka, Cieplice, Dobcza, Dobra, Krasne, Majdan Sieniawski, Pawłowa i Słoboda[9].

W 1897 roku wybrano zwierzchność gminną, której naczelnikiem został Mikołaj Szegda. W 87 domach było 489 mieszkańców, a w obszarze dworskim było w 8 domach 79 mieszkańców[10]. W 1921 roku w Adamówce było 101 domów. W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 30 Polaków[11]. W 1945 roku na Ukrainę wysiedlono 185 osób z 46 domów.

7 października 1974 roku odsłonięto we wsi pomnik ku czci 4 funkcjonariuszy MO z Adamówki, którzy w latach 1944–1947 zginęli w walkach z UPA[12].

Kościół

Adamówka najpierw należała do parafii w Majdanie Sieniawskim, a od 1957 roku należy do parafii Krasne. W 1909 roku zbudowano drewnianą kaplicę pw. "Matki Bożej Różańcowej", która została rozbudowana w 1978 roku. Od 1967 roku nabożeństwa były odprawiane w każdą niedzielę. W latach 2002-2008 zbudowano murowany kościół filialny, który został 9 listopada 2008 roku konsekrowany przez abp metropolitę Przemyskiego Józefa Michalika i otrzymał wezwanie: Matki Bożej Królowej Rodzin.

Oświata

Początki szkolnictwa w Adamówce są datowane na 1889 rok, gdy powstała szkoła "niezorganizowana", która nie posiadała stałego nauczyciela. Szkoła została reskryptem Rady szkolnej krajowej 1 września 1891 roku zorganizowana jako publiczna[13]. W latach 1891-1892 szkoła była filialna, a od 1892 roku była 1-klasowa. W latach 1889-1905 szkoła nie posiadała stałego nauczyciela (posada opróżniona; posada nieobsadzona).

27 sierpnia 1959 została oddana do użytku w Adamówce szkoła-pomnik tysiąclecia, wybudowana jako piąta w kraju i pierwsza w województwie rzeszowskim[14].

Patronem szkoły podstawowej jest św. Jan Paweł II.

W 1999 roku podjęto decyzję o budowie budynku gimnazjum, który wybudowano w latach 2000-2001. 24 sierpnia 2001 roku na podstawie uchwały Rady Gminy w Adamówce patronem gimnazjum została sł. boża Anna Jenke. 3 września 2001 roku odbyło się poświęcenie gimnazjum, którego dokonał abp Józef Michalik. 18 listopada 2007 roku oddano do użytku Halę Sportową.

Nauczyciele szkoły w Adamówce.
1889–1905. Posada opróżniona lub nieobsadzona[15].
1905–1906. Leopold Łańcucki[16].
1906–1907. Tekla Trembicka[17].
1907–1908. Jadwiga Rybińska[18].
1908–1914(?). Helena Czupówna[19].

Przypisy

  1. ↑ Wieś Adamówka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-12-29], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 3 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 201
  5. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Parafia na stronie diecezji. [dostęp 2017-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-25)].
  7. ↑ Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem, Kraków, 1905, s. 2
  8. ↑ Strona gminy, miejsca pamięci
  9. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 646
  10. ↑ Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (s. 48) [dostęp 2017-12-18]
  11. ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 251, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
  12. ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 590
  13. ↑ Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (str. 138) [dostęp 2017-12-20]
  14. ↑ Szkoły pomniki tysiąclecia państwa polskiego na ziemi rzeszowskiej. Rzeszów: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW „Prasa” w Krakowie.Wojewódzki Komitet Społecznego Funduszu Budowy Szkół i Internatów w Rzeszowie, 1966, s. 11.
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1890 (s. 436) [dostęp 2017-12-20]
  16. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1906 (s. 591) [dostęp 2017-12-20]
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1907 (s. 591) [dostęp 2017-12-20]
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1908 (s. 591) [dostęp 2017-12-20]
  19. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1909 (s. 642) [dostęp 2017-12-20]

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.