Abraham Ostrzega
Data i miejsce urodzenia

1889
Okuniew

Data i miejsce śmierci

ok. 25 sierpnia 1942
KL Treblinka

Alma Mater

Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie

Dziedzina sztuki

rzeźbiarstwo

Ważne dzieła

Mauzoleum Trzech Pisarzy

Autograf Abrahama Ostrzegi na nagrobku Róży Orzech na cmentarzu żydowskim w Warszawie
Zakuty w skale – przykład rzeźby symbolicznej na grobie Jana Sieroty w Warszawie

Abraham Ostrzega (ur. 1889 w Okuniewie, zm. około 25 sierpnia 1942 w Treblince) – polski rzeźbiarz żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Urodził się w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej. Odebrał tradycyjne religijne wykształcenie w jesziwach w Białymstoku i w Brześciu. W latach 1912–1913 kształcił się jako rzeźbiarz w pracowni Henryka Kuny. W 1915 rozpoczął studia w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Należał do Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i współtworzył Żydowskie Towarzystwo Krzewienia Sztuk Pięknych. Przez niedługi czas współpracował z Szymonem Kratko.

Początkowo tworzył rzeźby portretowe i symboliczne. Z tego okresu jego twórczości pochodzą Macierzyństwo (1923, rzeźba wyróżniona I nagrodą na wystawie Salon Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w styczniu 1924), Majmonides (1925, obecnie w zbiorach Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie) oraz Prorok (1924). Później zajmował się też rzeźbą pomnikową. Zaprojektował m.in. pomnik Ludwika Zamenhofa dla Białegostoku (1931). Projektował dekoracje teatralne, a w latach 30. XX wieku prowadził wraz z Władysławem Weintraubem przy ul. Mylnej 9a w Warszawie Atelier Zdobnictwa Artystycznego. Wystawiał swe dzieła w Warszawie, Łodzi, Lublinie i Paryżu.

Nagrobek Ruty-Racheli Akawie w Łodzi

Największą sławę zyskał jednak jako twórca rzeźby sepulkralnej. Nagrobki jego autorstwa ustawiane były głównie w Warszawie, lecz także w Łodzi (nagrobki Stanisława Heymana i Ruty-Racheli Akawie[1]) oraz w Grodnie (nagrobek poety Lejba Najdusa). Jego nowatorskie podejście, wyrażające się w ekspresjonistycznych, symbolicznych i geometrycznych formach nawiązujących do dawnej sztuki żydowskiej, a także rzeźby figuralne ocierające się lub wręcz łamiące religijne zakazy ukazywania twarzy ludzkiej, zyskało mu uznanie wśród kół postępowych, a wrogość u ortodoksów. Ci ostatni zmuszali wielokroć Ostrzegę do zmiany lub usuwania już wykonanych nagrobków i niejednokrotnie niszczyli lub uszkadzali te obrażające ich uczucia religijne.

Podczas II wojny światowej uwięziony w warszawskim getcie, gdzie uruchomił fabrykę osełek, aby się utrzymać i uchronić przed wywózką. 25 sierpnia 1942, w czasie wielkiej akcji deportacyjnej, został wywieziony do obozu zagłady w Treblince i tam zamordowany.

Twórczość

Większość jego dzieł uległa zniszczeniu podczas II wojny światowej. Zachowało się jednak około 60 pomników na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie, m.in.:

Przypisy

  1. ↑ Dziewczyna z cmentarza w Łodzi. ewamaria2013, 2015-06-02. [dostęp 2018-04-24].
  2. ↑ Grób Zygmunta Bychowskiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
  3. ↑ Grób Reginy Handelsman w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
  4. ↑ Grób Aleksandra Hochgemain-Homańskiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
  5. ↑ Grób Józefa Izbickiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
  6. ↑ Grób Magnusa Kryńskiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
  7. ↑ Grób Hirsza Dawida Nomberga w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej
  8. ↑ Grób Estery Pave w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej
  9. ↑ Grób Adolfa Peretza w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej
  10. ↑ Grób Ezjasza Tenenbauma w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej

Bibliografia

  • Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski: Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. T. 2. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 277-278. ISBN 83-72551-75-8.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.