 | |
| Występowanie |
Księga Wyjścia |
|---|---|
| Atrybuty |
kwitnąca laska lub różdżka, laska kapłańska, pektorał, trybularz (kadzielnica) |
| Rodzina | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | |
| Dzieci | |
Aaron (hebr. אַהֲרֹן Aharon) – według Biblii starszy brat i pomocnik Mojżesza i Miriam, syn Amrama i Jokebed, będący pierwszym dziedzicznym arcykapłanem z pokolenia Lewiego. Miał czterech synów z małżeństwa z Eliszebą: Nadaba, Abihu, Eleazara i Itamara.
Krytyka tradycji kapłańskiej
Głównym źródłem wiadomości o Aaronie jest Księga Wyjścia. Najpóźniejsza z redakcji biblijnych, redakcja kapłańska, szczególnie podkreśla znaczenie Aarona dla kultu religijnego. Fakt ten stał się podstawą krytycznego podejścia do biblijnego przedstawienia Aarona i prób nowych interpretacji znaczenia tej postaci. Wolf Wilhelm Friedrich von Baudissin w Die Geschichte des alttestamentlichen Priestertums (1889) całkowicie odrzucił wartość historyczną tradycji kapłańskiej – opinię tę obaliło odkrycie odrębnej klasy kapłańskiej poza Izraelem. Yehezkel Kaufmann w The Religion of Israel (1960) wysunął hipotezę, że Aaron był jednym z pogańskich kapłanów egipskich. Teza ta pozostaje jednak w sprzeczności z biblijnym przekazem o pokrewieństwie Aarona i Mojżesza. Horst Seebass w Mose und Aaron, Sinai und Gottesberg (1962) wysuwa przypuszczenie o antagonizmie między Mojżeszem jako pośrednikiem obietnicy Bożej i Bożego słowa a Aaronem jako reprezentantem religijno-prawnego formalizmu. Pismo Święte przedstawia jednak Aarona jako bliskiego współpracownika Mojżesza zesłanego mu przez Boga i podporządkowanego mu.
Życie Aarona według Pięcioksięgu
Aaron był synem Amrama i Jochebed z plemienia Lewiego, urodzony w Egipcie i prawnukiem Lewiego (ze strony matki wnukiem) (Księga Wyjścia 6,13; 16-20). Miał starszą siostrę Miriam i młodszego o trzy lata brata Mojżesza (Księga Wyjścia 2,1-4; 7,7). Poślubił Eliszebę, córkę Amminadaba, i miał z nią z czterech synów: Nadaba, Abihu, Eleazara i Itamara (Księga Wyjścia 6,23).
Gdy Mojżesz ociągał się z przyjęciem przydzielonego mu zadania, twierdząc, że nie umie płynnie przemawiać (jąkał się), na jego rzecznika przed faraonem Jahwe wyznaczył Aarona, o którym powiedział: Wiem, że naprawdę potrafi mówić. Czynił cuda na dworze faraona. Według biblistycznej szkoły krytycznej cuda przypisano mu, aby osoba pierwszego arcykapłana zajmowała szczególne miejsce w historii ludu Izraela.
Aaron poszedł spotkać się z Mojżeszem na górze Synaj, gdzie dowiedział się o dalekosiężnych zamiarach Bożych dotyczących Izraela i Egiptu, do którego potem obaj wyruszyli (Księga Wyjścia 4,14-16; 27-30). Odtąd Aaron towarzyszył Mojżeszowi w zadaniu wyprowadzenia Izraela z niewoli egipskiej i wprowadzeniu go do Ziemi Obiecanej (Księga Wyjścia 4,27-31; 7,7; Księga Psalmów 77,21). Razem z Mojżeszem przewodził Izraelowi w walce z Amalekitami (Księga Wyjścia 17,8).
Ulegając namowom niezadowolonego ludu, dał się nakłonić do budowy złotego cielca (Księga Wyjścia 32,1-2) oraz do urządzenia mu święta ofiarnego (Księga Wyjścia 32,5-6). Bóg wybaczył mu jednak grzech bałwochwalstwa dzięki wstawiennictwu Mojżesza (Księga Powtórzonego Prawa 9,20).
Z polecenia Jahwe został namaszczony przez Mojżesza na pierwszego arcykapłana Izraela (Księga Kapłańska 8,1-36). Funkcje liturgiczne zostały odebrane pełniącym je do tej pory przywódcom pokolenia Rubena, co było karą za bunt (Księga Liczb 16,1-17,5). Wybór ten Jahwe potwierdził także cudownym znakiem, jakim było zakwitnięcie laski Aarona (Księga Liczb 17,16-26).
Podobnie jak Mojżesz, nigdy nie wszedł do Ziemi Obiecanej. Zmarł w wieku 123 lat (Księga Liczb 33,39) na górze Hor, gdzie jeszcze dziś pokazuje się podróżnym grób uchodzący za grób Aarona. Kolejnym arcykapłanem był jego syn Eleazar.
Aaron poza Pięcioksięgiem
Pismo Święte
Jako jedna z najważniejszych postaci biblijnych Aaron wymieniany jest także w innych niż Pięcioksiąg księgach Pisma Świętego, np. Mądrość Syracha (45, 6-22). Imię Aarona występuje w Piśmie Świętym jako określenie całej warstwy kapłańskiej, zwłaszcza w wyrażeniu dom Aarona.
Judaizm
W opinii żydów w zamian za cnotliwe życie Bóg dał Aaronowi dwa najwyżej cenione w ich kulturze dobra, tj. liczne potomstwo i długie życie. Rabini nauczali, że wywyższenie Aarona do godności kapłana jest wyrażeniem wagi równej stworzeniu świata. Według Reguły Zrzeszenia z Qumran z domu Aarona będzie pochodzić jeden z dwóch Mesjaszów. Najstarsze (datowane na 245) przedstawienie Aarona pochodzi z synagogi w Dura Europos, zostało odnalezione w 1932, obecnie przechowywane jest w muzeum w Damaszku.
Chrześcijaństwo
Potomkiem Aarona był Jan Chrzciciel. List do Hebrajczyków (5, 1,6 i 9,7) przeciwstawia kapłaństwo dawne, kapłaństwo Aarona, kapłaństwu nowemu i wyższemu, kapłaństwu Chrystusa. Jest patronem guzikarzy i szmuklerów[1]. Święto Aarona obchodzone jest w liturgii bizantyjskiej 20 lipca/ 2 sierpnia[2], a w martyrologiach łacińskich 1 lipca[1]. W ikonografii przedstawiany jest w szatach kapłańskich z laską i napierśnikiem[1].
Islam
Koran w wielu miejscach sławi osobę Aarona (np.4,163; 6,84). Grób Aarona na Hor (arab. Gebel Harun) jest otaczany czcią przez okolicznych wyznawców islamu.
Ikonografia
Aaron przedstawiany jest w stroju starotestamentowego kapłana. jego atrybuty to kwitnąca laska lub różdżka, laska kapłańska, pektorał, trybularz (kadzielnica)[3].
Przypisy
- 1 2 3 Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 1: A-C. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 1/2. ISBN 83-7097-271-3.
- ↑ Orthodox Calendar. HOLY TRINITY RUSSIAN ORTHODOX CHURCH, a parish of the Patriarchate of Moscow [online], www.holytrinityorthodox.com [dostęp 2017-11-21].
- ↑ Marecki i Rotter 2009 ↓, s. 31.
Bibliografia
- Pius Czeslaw Bosak, Aaron, w: Postacie Biblii, t.1., Pelplin 1994.
- Stanisław Łach, Aaron, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1989.
- Słownik Postaci Biblijnych. [dostęp 2018-10-21].
- Józef Marecki, Lucyna Rotter: Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009. ISBN 978-83242-0910-1. (pol.).
|
