Żużela
wieś
Ilustracja
Widok wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

krapkowicki

Gmina

Krapkowice

Liczba ludności (2021)

508

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

47-341[1]

Tablice rejestracyjne

OKR

SIMC

0497383

Położenie na mapie gminy Krapkowice
Mapa konturowa gminy Krapkowice, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Żużela”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Żużela”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Żużela”
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego
Mapa konturowa powiatu krapkowickiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Żużela”
Ziemia50°25′30″N 18°00′24″E/50,425000 18,006667[2]
Strona internetowa

Żużela (niem. Zuzella[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Krapkowice.

Wieś zajmuje 8,57 km²[4].

Nazwa

Nazwa miejscowości pochodzi od wyrazu żużel. Susela (1195), Czuczchel (1283), Schuzie (1534) Zuzella (1784). W latach 1936-1945 miejscowość nosiła nazwę Schlacken[3].

Historia

Wieś wymieniana już w 1195 r., kiedy to biskup Jarosław nadał wieś cystersom. Prawdopodobnie główna wieś początkowo znajdowała się w miejscu dzisiejszej części wsi - Bąkowa, gdzie znajdowała się także przystań na Odrze. W 1283 r. wieś należy do klasztoru Norbertanek w Czarnowąsach. W kolejnych latach będą trwały spory pomiędzy klasztorem a książętami o m.in. Żużelę. Wioska, jak wiele w okolicy, zostaje zniszczona przez husytów. Odbudowywany, po husytach, majątek klasztoru, podupada ponownie w wyniku wojny trzydziestoletniej, na szczęście stosunkowo szybko się z tego podnosi. W 1784 r. istnieje folwark i dwór. W 1810 r. po kasacie zakonu, majątek przechodzi na własność państwa, a następnie w ręce rodu von Haugwitz. W 1845 r. we wsi funkcjonuje szkoła (od 1829 r.), młyn wodny, gospoda, browar, gorzelnia i kuźnia. W 1851 r. powstaje nowy budynek szkoły. W wyniku rosnącej liczby uczniów, w 1915 r. szkoła zostaje rozbudowana. Od 1950 miejscowość należy do województwa opolskiego. Sołectwo dotyka powódź z 1997 r.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Żużela[5][6]
SIMCNazwaRodzaj
0497390Bąkówczęść wsi

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Buchciołrzy[7].

Liczba mieszkańców wsi

  • 1679 r. - ok. 100 (wcześniej liczyła więcej, wynik wojny trzydziestoletniej)
  • 1845 r. - 578
  • 1855 r. - 625
  • 1861 r. - 717
  • ok. 1870 r. - 852
  • 1912 r. - 977
  • lata. 30 XX w. - ponad 1000
  • 1979 r. - 725
  • 1998 r. - 625
  • 2002 r. - 562
  • 2005 r. - 569
  • 2009 r. - 577
  • 2011 r. - 578[8]
  • 2018 r. - 540
  • 2019 r. - 528[9].

Zabytki/Ciekawe miejsca

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[10]:

  • dwór, z trzeciej ćw. XIX w.

Inne obiekty:

  • 2 osady z epoki kamienia
  • 2 osady z epoki żelaza
  • Żywocickie łęgi (obszar natura 2000)
  • Kapliczka przy drodze do Krapkowic, pocz. XIX w.
  • Kapliczka-dzwonnica w centrum wsi, poł. XIX w.
  • Kapliczka, 1935 r.
  • Krzyż przy drodze do Brożec, 1913 r.
  • Krzyż, 1912 r.
  • Krzyż, 1892 r.
  • Kapliczka na Bąkowie, 1865 r./1927 r., obok kapliczki znajduje się tez krzyż[11].
  • Kaplica-mauzoleum rodziny Gädecke w zespole dworskim, ul. Krapkowicka (w parku)
  • Obora w zespole dworsko-folwarcznym, ul. Krapkowicka 4
  • Zajazd, ul. Krapkowicka 6
  • Poczta, ul. Krapkowicka 39
  • Kuźnia, ul. Krapkowicka 85
  • Dawna szkoła, ul. Szkolna 1
  • Dawna szkoła/przedszkole, ul. Szkolna 3.

Instytucje

W wiosce znajduje się m.in. sklep, biblioteka, OSP i Centrum Kultury TSKN[4].

Religia

Wieś przynależy do parafii rzymskokatolickiej w Brożcu[12].

Zobacz też

Bibliografia

O. Henryk Kałuża SVD ,,Dzieje Parafii Brożec i Okolic'', Brożec - Nysa 2009, s. 136-151

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1629 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 164364
  3. 1 2 M. Choroś, Ł. Jarczak, S. Sochacka, Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska, Opole-Kluczbork 1997, s. 104.
  4. 1 2 Żużela - czytaj więcej - Gmina Krapkowice [online], krapkowice.pl [dostęp 2020-07-07] (pol.).
  5. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  7. ↑ Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”.
  8. ↑ Wieś Żużela w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-07-07], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  9. ↑ RAPORT O STANIE GMINY KRAPKOWICE - Gmina Krapkowice [online], bip.krapkowice.pl [dostęp 2020-07-07].
  10. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 51.
  11. ↑ Żużela i Bąków | Parafia Brożec [online], parafia.brozec.pl [dostęp 2020-07-07].
  12. ↑ Parafia Brożec | Parafia Rzymskokatolicka Wszystkich Świętych w Brożcu [online], parafia.brozec.pl [dostęp 2020-07-07].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.