Żerdziny
wieś
Ilustracja
Żerdziny
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

raciborski

Gmina

Pietrowice Wielkie

Wysokość

250 m n.p.m.

Liczba ludności (2008)

415

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

47-491[1]

Tablice rejestracyjne

SRC

SIMC

0218986

Położenie na mapie gminy Pietrowice Wielkie
Mapa konturowa gminy Pietrowice Wielkie, po prawej znajduje się punkt z opisem „Żerdziny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Żerdziny”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Żerdziny”
Położenie na mapie powiatu raciborskiego
Mapa konturowa powiatu raciborskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Żerdziny”
Ziemia50°05′47″N 18°08′56″E/50,096389 18,148889[2]

Żerdziny (niem. Schardzin[3]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Pietrowice Wielkie. Leżą na wysokości 250 m n.p.m. (jeden z najwyższych punktów wysokościowych w gminie Pietrowice Wielkie), w odległości 4 km od Raciborza w kierunku północno-zachodnim.

Nazwa

Inne odmiany nazwy Żerdziny spotykane w dokumentach to: Szardyna (1350), Zarzyna (1383), Scherdze, Schardyc, Zarzin, czy obecne w mowie potocznej po dziś dzień Szardziny (od Schardziny). Ustalenie nazwy wioski jest dość trudne. Możliwe jest jej pochodzenie od rdzenia żar, oznaczającego pożar, gorąco lub żar, czy stojącej blisko żarzyny ofiary całopalnej. Wtedy nazwa oznaczałaby miejsce składania ofiar lub też obszar powstały po pożarze np. lasu.

Żerdziny mogły też oznaczać, co jest bardziej prawdopodobne, osadę ogrodzoną żerdziami po wykarczowanych wokoło lasach, względnie zbudowań na żerdziach. Nazwa Szardyna i Szardziny może również wskazywać na szarość domów lub otoczenia.

Historia

Żerdziny wspomniane zostały po raz pierwszy w dokumencie z 10 kwietnia 1350 roku, w którym to książę Mikołaj potwierdza ofiarowanie przez kanonika Gerlacha 4 łanów ziemi położonych w Szardynie (Żerdzinach) jako dotacji na ołtarz św. Małgorzaty w kaplicy zamkowej w Raciborzu. Ziemia ta obejmuje pole wykarczowane i niewykarczowane oraz ugory ze wszystkimi dochodami i prawami jak również stodołami i zagrodami należącymi do tej ziemi (im Gola vive Scherzina prope villam Paulow). Pierwsza osada powstała najpierw na skrzyżowaniu pól w odległości około 300 m. od obecnej wioski w kierunku Pietrowic Wielkich. Na początku stały tam tylko dwie chałupy. Wokół znajdował się las. Brak wody spowodował, że mieszkańcy przenieśli się i założyli osadę w obecnym miejscu. Osadnicy, którzy później rozbudowali wioskę przywędrowali z Cyprzanowa. Ludzie ci byli właścicielami północnych cyprzanowskich pól. Tam, gdzie wybudowano wiejską studnię było dużo lisich nor, a pole to było własnością kościelnego z Janowic. Później zbudowane już były 23 domy. Mieszkańcy tej małej wsi zajmowali się uprawą roli i karczowaniem lasu.

W 1880 roku w Żerdzinach naliczono 23 konie i 97 sztuk bydła. W 1881 roku 1 grudnia w Żerdzinach mieszkało już 211 ludzi, zaś w 1885 roku według spisu ludności Żerdziny posiadały 316 mieszkańców, w tym 150 mężczyzn i 166 kobiet. Mieszkańcy tworzyli 62 rodziny mieszkające w 42 domach. Jeżeli chodzi o język to 2 mieszkańców używało mowy morawskiej, 3 mieszkańców mowy niemieckiej, a 311 mieszkańców przyznawało się do mowy polskiej. Cała wioska była wyznania katolickiego. W 1885 urodził się tu werbista, Franciszek Herud, pierwszy regionał tego zakonu w Polsce[4].

W okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936-1945 miejscowość nosiła nazwę Hohenau[3].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Na początku XXI wieku Żerdziny były rozbudowującą się wioską, liczącą 400 mieszkańców. Atutami dla nowych mieszkańców była mała odległość od Raciborza oraz spokój, gdyż główne drogi omijały wioskę.

Turystyka

Przez wieś przebiega turystyczny Szlak Husarii Polskiej.

Literatura

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1645 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163707
  3. 1 2 M. Choroś, Ł. Jarczak, S. Sochacka, Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska, Opole-Kluczbork 1997, s. 104.
  4. ↑ Józef Arlik, w: red. Roman Malek, Werbiści w Polsce, Księża Werbiści, Pieniężno, 1982, s. 71

Linki zewnętrzne

  • Żerdziny [online], www.zerdziny.republika.pl, 17 lipca 2013 [zarchiwizowane z adresu 2013-07-17].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.