Żarłacz błękitny
Prionace glauca[1]
(Linnaeus, 1758)[2]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

chrzęstnoszkieletowe

Podgromada

spodouste

Rząd

żarłaczokształtne

Rodzina

żarłaczowate

Rodzaj

Prionace
Cantor, 1849[3]

Gatunek

żarłacz błękitny

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[19]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Żarłacz błękitny[20], rekin błękitny[21] (Prionace glauca) – gatunek ryby chrzęstnoszkieletowej z rodziny żarłaczowatych (Carcharhinidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Prionace. W starszej literaturze ichtiologicznej określany był również nazwami rekin szary[22] lub żarłacz ludojad[22]. Zamieszkuje głębokie wody oceaniczne strefy umiarkowanej i tropikalnej. Preferuje jednak chłodniejsze wody. Jest znany ze swych długich migracji m.in. z Nowej Anglii do Ameryki Południowej. Choć pływa ospale, to może poruszać się ze znaczną prędkością.

Rekiny błękitne są żyworodne, a samica rodzi od 25 do 100 młodych. Poluje głównie na ryby i kalmary, choć jego ofiarami mogą paść większe zwierzęta. Gatunek niebezpieczny dla człowieka ze względu na możliwość pogryzienia, nawet śmiertelnego.

Taksonomia

Gatunek ten został po raz pierwszy opisany przez szwedzkiego lekarza medycyny i przyrodnika Karola Linneusza w 1758 roku w dziesiątej edycji Systema Naturae, jako Squalus glaucus. Nie wyznaczono okazu typowego (holotypu)[2]. W 1849 roku duński zoolog Theodore Edward Cantor stworzył dla tego gatunku nowy rodzaj Prionace[23]. Epitet gatunkowy pochodzi od łacińskiego słowa "glaucus" oznaczającego "niebiesko-zielony, niebiesko-szary" i odnosi się do błękitnego ubarwienia grzbietu rekina (podobnie jak polska nazwa). Nazwa rodzajowa jest połączeniem dwóch greckich słów "príōn/πρίων" oznaczającego "piłę" oraz "akis/άκης" czyli "punkt"[24].

Opis

Jest to dość duży rekin osiągający długość do 4 m i masę 200 kg[25]. Ubarwienie od spodu jasnoszare, na grzbiecie granatowobłękitne, stąd nazwa. Żywi się rybami, w tym mniejszymi rekinami, oraz kałamarnicami i dziesięcionogami[25]. Jest jednym z najszybszych rekinów, rozwija w wodzie prędkość do 13,3 m/s. Szybszy od niego jest tylko mako ostronosy, rozwijający do 19,2 m/s[26]. Ciało ma smukłe i wężowate, nie tak krępe jak np. żarłacz biały. Płetwy piersiowe wydłużone. Zęby spiczaste, piłkowane.

Ubarwienie żarłacza błękitnego sprawia, że zlewa się z błękitem wody, przez co jest niewidoczny dla ofiar

Przypisy

  1. ↑ Prionace glauca, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 3 C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 235. (łac.).
  3. ↑ T.E. Cantor. Catalogue of Malayan fishes. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 18 (2), s. 1381, 1850. (ang.).
  4. ↑ Ch.L. Bonaparte. Selachorum tabula analytica. „Nuovi annali delle scienze naturali”. 2, s. 210, 1838. (wł.).
  5. ↑ T.N. Gill. Analytical synopsis of the order of Squali; and revision of the nomenclature of the genera. „Annals of the Lyceum of Natural History of New York”. 7, s. 400, 401, 1862. (ang.).
  6. ↑ É. Moreau: Histoire naturelle des poissons de la France. Cz. 1. Paris: G. Masson, 1881, s. 319, 320. (fr.).
  7. ↑ S. Garman. The Plagiostomia (sharks, skates, and rays). „Memoirs of the Museum of Comparative Zoölogy, at Harvard College, Cambridge, Mass”. 36, s. 145, 1913. (ang.).
  8. ↑ P. Osbeck: Reise nach Ostindien und China. Rostock: verlegts Johann Christian Koppe, 1765, s. 385. (niem.).
  9. ↑ M.E. Bloch: Systema Ichthyologiae Iconibus cx Ilustratum. Post obitum auctoris opus inchoatum absolvit, correxit, interpolavit Jo. Gottlob Schneider, Saxo. Berolini: Sumtibus auctoris impressum et Bibliopolio Sanderiano commissum, 1801, s. 132, ryc. 31. (łac.).
  10. ↑ A. Risso: Ichthyologie de Nice, ou histoire naturelle des poissons du Département des Alpes Maritimes. Paris: F. Schoell, 1810, s. 27. (fr.).
  11. ↑ G. Cuvier: Leçons d’anatomie comparée: Contenant la suite de l’appareil de chylification des animaux vertébrés. Wyd. 2. T. 4. Cz. 2. Paris: Crochard, 1835, s. ?165, 511. (fr.).
  12. ↑ Müller i Henle 1839 ↓, s. 37.
  13. ↑ Müller i Henle 1839 ↓, s. 62.
  14. ↑ C. Pérez Canto. Historia natural: Estudio sobre algunos escualos de la costa de Chile. „Anales de la Universidad de Chile”. 69, s. 2, 1886. (hiszp.).
  15. ↑ Philippi 1887 ↓, s. 539, ryc. 2.
  16. ↑ Philippi 1887 ↓, s. 542, ryc. 2 (rys. 5).
  17. ↑ R.A. Philippi. Descripcion de cinco nuevas especies chilenas del órden de los Plagióstomos. „Anales de la Universidad de Chile”. 109, s. 311, 1902. (hiszp.).
  18. ↑ W.J. Phillipps. Sharks on New Zealand: No. 4. „The New Zealand Journal of Science and Technology”. 16 (4), s. 238, rys. 2, 1935. (ang.).
  19. ↑ C.L. Rigby i inni, Prionace glauca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-31] (ang.).
  20. ↑ Ryby. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
  21. ↑ Wykaz oznaczeń handlowych gatunków ryb oraz wodnych bezkręgowców wprowadzanych do obrotu na rynek polski. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2015. [dostęp 2015-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-12)]. (pol.).
  22. 1 2 G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
  23. ↑ Compagno, L.J.V.: Sharks of the World: An Annotated and Illustrated Catalogue of Shark Species Known to Date. Rzym, Włochy: Food and Agricultural Organization, 1984, s. 521-524. ISBN 92-5-101384-5.
  24. ↑ Pete Cooper: Biological Profiles: Blue Shark (Prionace glauca). Florida Museum of Natural History Ichthyology Department, 2012. [dostęp 2015-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-17)]. (ang.).
  25. 1 2 Prionace glauca. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 5 listopada 2012]
  26. ↑ Sundström L.F., Gruber S.H., Clermont S.M., Correia J.P.S., de Marignac J.R.C., Morrisey J.F., Lowrance C.R., Thomassen L. & Oliveira M.T.. Review of elasmobranch behavioural studies using ultrasonic telemetry with special reference to the lemon shark, Negaprion brevirostris, around Bimini Islands, Bahamas.. „Environmental Biology of Fishes”. 60, s. 225-250, 2001. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.