Żółw jadalny
Chelonia mydas[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Rząd

żółwie

Podrząd

żółwie skrytoszyjne

Rodzina

żółwie morskie

Rodzaj

Chelonia
Brongniart, 1800

Gatunek

żółw jadalny

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Żółw jadalny[4][5][6], żółw zielony[4][5] (Chelonia mydas) – gatunek żółwia z rodziny żółwi morskich (Cheloniidae); jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju Chelonia[2]. Nazwa żółw zielony pochodzi od koloru ich tkanki tłuszczowej[4]. Często spotyka się go na pełnym morzu w stadach[4].

Dawniej w Polsce używana była też nazwa szylkret olbrzymi[7].

Systematyka

Żółw zielony i jego całkowite wewnętrzne odbicie

Obecnie zwykle nie wyróżnia się podgatunków[2][8] (tłumacząc to bardzo dużą zmiennością osobniczą wśród tego gatunku[2]), choć opisano ich kilka i do niedawna trzy z nich były uznawane[9]:

  • Chelonia mydas mydas Linnaeus, 1758
  • Chelonia mydas agassizi Bocourt, 1868
  • Chelonia mydas japonica (Thunberg, 1787)

Niektórzy autorzy sugerowali status osobnego gatunku dla C. m. agassizi[2].

Charakterystyka

Albinos

Karapaks jest silnie spłaszczony, zwężający się w tylnej części. Głowa wąska, z boków mocno spłaszczona, pokryta regularnie ułożonymi tarczkami. Koniec pyska jest tępo ścięty i nie ma kształtu ptasiego dzioba. Kończyny przekształcone w płaskie i szerokie wiosła, a na przedniej parze znacznie dłuższej od tylnej jest po 1 pazurze. Karapaks jest oliwkowozielony lub brunatny w żółte plamki lub smugi, a plastron jednolicie jasnożółty lub biały[4].

Rozmiary
Karapaks do 140 cm długości[4].
Masa ciała do 500 kg[4].

Ekologia

Młody żółw jadalny
Pokarm
Żywi się głównie pokarmem roślinnym: trawą morską i glonami[4].
Rozmnażanie

Samce i samice dojrzewają płciowo pomiędzy 10. a 24. rokiem życia. Kopulacja może przebiegać pod wodą lub na jej powierzchni, zwykle około kilometra od brzegu. Samce są w tym okresie bardzo podniecone i gryzą te, które akurat spółkują z samicami. Bywa, że samica ma dość spermy, aby składać jaja kilka razy w roku. Ciąża trwa od 40 do 72 dni zależnie od rejonu. Np. żółwie zielone z Pacyfiku składają mniej jaj od żółwi zielonych z Atlantyku. Samice wychodzą na ląd w miejscu swego urodzenia tylko żeby złożyć od 100 do 200 jaj o średnicy ok. 5 cm w wykopanych przez siebie dołkach o głębokości ok. 20 cm za pomocą tylnych kończyn. Następnie przysypuje jaja piaskiem, który ochroni je od przegrzania w promieniach słońca i ukryje przed drapieżnikami. Może powtarzać tę czynność kilkakrotnie w jednym cyklu lęgowym, który przypada raz na 2 lub 3 lata.

Występowanie

Występuje we wszystkich ciepłych morzach i oceanach, głównie strefy równikowej[4]. Osobliwym odkryciem było odnalezienie tych żółwi zimujących w stanie odrętwienia na dnie Zatoki Kalifornijskiej na głębokości 10–15 metrów przez kilka miesięcy[10].

Status zagrożenia i ochrona

Żółw jadalny jest uznawany przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) za gatunek zagrożony wyginięciem[3]. Jest wymieniony w aneksie A Rozporządzenia Rady (WE) Nr 338/97 w sprawie handlu dzikimi zwierzętami oraz w załączniku I konwencji CITES[11].

Przypisy

  1. ↑ Chelonia mydas, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 P. Uetz & J. Hallermann, Genus Chelonia, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-24] (ang.).
  3. 1 2 Chelonia mydas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 295, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.
  5. 1 2 Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 360. ISBN 83-01-14344-4.
  6. ↑ E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 57, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).
  7. ↑ Witold Doroszewski: Szylkret. sjp.pwn.pl. [dostęp 2018-06-27]. (pol.).
  8. ↑ Turtle Taxonomy Working Group i inni, Turtles of the World: Annotated Checklist and Atlas of Taxonomy, Synonymy, Distribution, and Conservation Status (9th Ed.), Chelonian Research Foundation & Turtle Conservancy, 2021, s. 98–100, DOI: 10.3854/crm.8.checklist.atlas.v9.2021, ISBN 978-0-9910368-3-7 [dostęp 2024-02-24].
  9. ↑ P. Uetz & J. Hallermann, Chelonia mydas, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2017-01-28] (ang.).
  10. ↑ Schmidt-Nielsen K., Fizjologia zwierząt – adaptacja do środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
  11. ↑ Chelonia mydas, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2024-02-24] (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.