Łoczydło

Łoczydło
	; Łoczydło apulijskie
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	łoczydło
	Nazwa systematyczna
	Thapsia Linnaeus; Sp. Pl. 261. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	T. villosa Linnaeus
Synonimy
	Kenopleurum P. Candargy;
	Kenopleurum P. Candargy;

Łoczydło^[5] (Thapsia L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Obejmował pierwotnie ok. 6 gatunków^[5], ale po badaniach molekularnych już w XXI wieku włączonych zostało do niego szereg gatunków tu zagnieżdżonych, a wcześniej klasyfikowanych do innych rodzajów. W efekcie współcześnie zalicza się tu od 15^[6]^[7] do ok. 21–24 gatunków^[8]. Rośliny te występują w basenie Morza Śródziemnego – w południowej Europie, w Azji Mniejszej i w północnej Afryce^[6]^[7]^[8].

Sok mleczny łoczydła apulijskiego, który po stężeniu ma postać brunatnych grudek, był stosowany już w starożytności i średniowieczu w lecznictwie^[5].

Morfologia

Thapsia villosa

Pokrój: Nagie lub owłosione byliny^[8].
Liście: W większości odziomkowe, u części gatunków też łodygowe, w ogólnym zarysie szeroko trójkątne lub jajowate, czasem podługowate. Blaszka liściowa bardzo rozmaicie podzielona – występują liście pojedynczo pierzaste do nawet 5-krotnie pierzastych. Bardzo zróżnicowany jest też kształt odcinków końcowych liścia – od zaokrąglonych, poprzez jajowate, eliptyczne do równowąskich^[8].
Kwiaty: Zebrane w wielokwiatowe baldaszki, a te w baldachy złożone, o szypułkach i szypułach o zbliżonej długości. Pokrywki i pokrywy występują w różnej liczbie (od kilku do wielu, czasem też brak ich zupełnie. Działki kielicha silnie zredukowane. Płatki korony żółte, białe, czasem zaróżowione^[8].

Owoce: Rozłupnie rozpadające się na dwie rozłupki, nagie lub owłosione, kulistawe, jajowate do elipsoidalnych, żebra nitkowate do szerokich, często faliste^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj w obrębie rodziny selerowatych (baldaszkowatych) Apiaceae klasyfikowany jest do podrodziny Apioideae, plemienia Scandiceae i podplemienia Daucinae^[4].

Pierwotnie rodzaj obejmował tylko kilka (6^[5]) gatunków, ale po badaniach molekularnych już w XXI wieku włączonych zostało szereg gatunków zagnieżdżonych tu, a wcześniej klasyfikowanych do innych rodzajów (Elaeoselinum, Distichoselinum, Guillonea, Margotia oraz dwa gatunki z rodzaju okrzyn Laserpitium^[8].

Wykaz gatunków^[7]

Thapsia asclepium L.
Thapsia cinerea A.Pujadas
Thapsia foetida L.
Thapsia garganica L. – łoczydło apulijskie
Thapsia gummifera (Desf.) Spreng.
Thapsia gymnesica Rosselló & A.Pujadas
Thapsia maxima Mill.
Thapsia meoides (Desf.) Guss.
Thapsia minor Hoffmanns. & Link
Thapsia nitida Lacaita
Thapsia pelagica Brullo, Guglielmo, Pasta, Pavone & Salmeri
Thapsia platycarpa Pomel
Thapsia tenuifolia Lag.
Thapsia transtagana Brot.
Thapsia villosa L.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-11] (ang.).
1 2 Thapsia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-11].
1 2 Thapsia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-01-11].
1 2 3 4 Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 478. ISBN 83-214-1305-6.
1 2 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 916, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
1 2 3 Thapsia L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-11].
1 2 3 4 5 6 7 K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. XV. Flowering Plants. Eudicots. Springer, 2018, s. 194. ISBN 978-3-319-93604-8.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-11] (ang.).

[ing-3] 1 2 Thapsia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-11].

[grin-4] 1 2 Thapsia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-01-11].

[slownik-5] 1 2 3 4 Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 478. ISBN 83-214-1305-6.

[mabb-6] 1 2 David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 916, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[pow-7] 1 2 3 Thapsia L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-11].

[kubitzki-8] 1 2 3 4 5 6 7 K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. XV. Flowering Plants. Eudicots. Springer, 2018, s. 194. ISBN 978-3-319-93604-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]