 ławra Uniowska | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru | |
| Właściciel | |
| Typ zakonu |
męski |
| Liczba zakonników |
35 (2010) |
| Fundator | |
| Styl |
gotyk, renesans, barok, klasycyzm |
| Materiał budowlany |
cegła, kamień |
| Data budowy |
XIV wiek, XVI wiek, XVII–XVIII wiek |
| Data zamknięcia |
1790, 1946 |
| Data zburzenia |
1549 |
| Data reaktywacji |
1919, 1990 |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 49°43′20″N 24°35′41″E/49,722150 24,594769 | |
| Strona internetowa | |
Ławra Uniowska[1], także: Klasztor Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny (ukr. Святоуспенська Унівська Лавра) – ławra na Ukrainie znajdująca się w miejscowości Uniów, wsi w rejonie przemyślańskim obwodu lwowskiego. Monaster należy do greckokatolickiego zakonu studytów.
Historia
Pierwszy udokumentowany klasztor został ufundowany przez księcia litewskiego Teodora Lubartowicza. Według przekazów nie erygował on nowych budowli, a jedynie odnowił zrujnowaną cerkiew i monaster, które istniały tam wcześniej. W 1401 roku król polski Władysław II Jagiełło zatwierdził prawa wspólnoty prawosławnych mnichów do jej posiadłości w Uniowie .
Od XIV do XVI wieku klasztor miał przywilej staurapigii. Utracił go w okresie panowania Zygmunta I Starego, gdy przeszedł pod duchową jurysdykcję prawosławnych biskupów lwowsko-halickich.
W 1549 monaster został zniszczony przez najazd tatarski. Ponownej fundacji dokonał w drugiej połowie XVI wieku Aleksander Wańko Łahodowski (herbu Korczak[2]). Odnowienie zabudowy monsteru według legendy przypisuje się cudowi i objawieniu maryjnemu, których miał doświadczyć ten szlachcic ruski podczas polowania w Uniowe.
Od 1596 klasztor był ośrodkiem dyzunickim w województwie ruskim. Działała tutaj drukarnia. W XVI i XVII wieku kilkakrotnie mnisi uniowscy odpierali zbrojne ataki ze strony lokalnej szlachty starającej się podporządkować sobie monaster, ale również prawosławnych biskupów lwowsko-halickich, z którymi byli w sporach majątkowych i administracyjnych.
W 1700 wspólnota mnichów uniowskich przyjęła unię brzeską. W latach 1700-1790 był to klasztor bazyliański. Po kasacie z rozkazu władz austriackich budynki zostały przekazane na potrzeby diecezji lwowskiej Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego. W XIX i na początku XX wieku mieściła się tutaj letnia rezydencja arcybiskupów lwowskich obrządku bizantyjsko-ukraińskiego.
W 1919 metropolita Andrzej Szeptycki przekazał klasztor studytom, a jego ihumenem uczynił swojego brata Klemensa. Monaster otrzymał rangę ławry. W czasie II wojny światowej ukrywano tutaj żydowskie dzieci.
W 1946 po soborze lwowskim budynki klasztorne zostały sekualaryzowane przez władze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Zamieniono je na przytułek dla inwalidów. Z czasem uczyniono z nich dom wypoczynkowy, a później szpital dla psychicznie i nerwowo chorych.
W latach 90. XX wieku monaster został zwrócony studytom.
Przypisy
- ↑ Ławra Uniowska to oficjalny polski egzonim, ustanowiony 7 grudnia 2022 r. przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (źródło).
- ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 15. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1912, s. 163.
Linki zewnętrzne
- Святоуспенська Унівська Лавра. studyty.org.ua. [dostęp 2014-09-17]. (ukr.).