Poezja Norwida - rola wybitnych jednostek w dziejach.

Utwory podejmujące temat wybitnych jednostek :
"Bema pamięci żałobny rapsod"
Utwór poświęcony uczestnikowi i bohaterowi powstania listopadowego (1830) i Wiosny Ludów (1848). Norwid napisał go w 1851 r. po śmierci gen. Józefa Bema. Autor opisuje pogrzeb wielkiego rycerza i żal z powodu jego odejścia. Pogrzeb jest bardzo uroczysty, zmarłemu towarzyszą: miecz otoczony wawrzynem, koń i sokół (oprócz tego są proporce, trąby, płaczki, bijący w tarcze lub topory chłopcy i pachołkowie itp.). Korowód uczestników pogrzebu jest symbolem stałej, bezustannej walki. Wybór postaci Bema ma być dowodem uznania dla niego, ale także podaniem wzorowego przykładu i wzorca do naśladowania w walce prowadzącej do zwycięstwa.

"Coś ty Atenom zrobił Sokratesie"

Utwór związany jest ze śmiercią Adama Mickiewicza. Norwid wymienia wiele wybitnych postaci takich jak: Sokrates, Dante, Kolumb, Camoens, Kościuszko, Napoleon i oczywiście Mickiewicz. W utworze autor zadaje ciągle to samo pytanie retoryczne (jak w tytule), na które nikt już nie potrafi odpowiedzieć. Postacie wymienione przez Norwida łączy pewna smutna zależność. Każda bowiem z nich miała dwa lub więcej grobów lub zginęła w sposób okrutny (z winy ludzi). Autor dochodzi do wniosku, że jego pewnie też spotka taki los i faktycznie umarł w przytułku św. Kazimierza pod Paryżem i został pochowany w zbiorowej mogile jako niedoceniony twórca i dopiero po latach zyskał sławę i zrehabilitowano jego dzieła.

"Do obywatela Johna Browna"
Utwór poświęcony pamięci amerykańskiego farmera zabitego w 1859 r. za walkę o wolność osobistą Murzynów. Norwid poświęcił mu w sumie dwa wiersze. Norwid wyraża aprobatę dla czynów Browna i ironicznie sugeruje, że walczącego człowieka powieszono w ojczyźnie bohaterów: Waszyngtona i Kościuszki. Poeta żywi nadzieję, że ta ofiara nie pójdzie na marne i wywoła odzew innych. Pamięć o takich ludziach przetrwa w pieśniach.

"Fortepian Szopena"
Jest to utwór o genialności artysty i jego sztuki. O wybitnym kompozytorze polskim Fryderyku Szopenie, którego muzyką Norwid był zachwycony, bo zawierała w sobie Polskę.
W Polsce ta sztuka została zbezczeszczona przez niedocenianie. "Ideał sięgnął bruku" dosłownie i w przenośni (fortepian Szopena został wyrzucony przez cesarskich żołdaków przez okno na ulicę). Może to być przenośnia obrazująca zetknięcie się czystych idei z brutalną rzeczywistością (interpretacja negatywna) bądź zjednoczenie sztuki, piękna (ideał) z prostotą i zwyczajnością (bruk) [ rodzaj pewnej integracji - nowy sposób pojmowania sztuki, interpretacja pozytywna ]. Wszystko co świadczy o wielkości Polski musiało zostać poniżone, zarówno ludzie jak i ich dzieła (sztuka).


Kult pokazany jest jako prezentacja jakiejś postaci i próba wykorzystania tego jako punkt wyjścia do dalszych rozważań; powtarza się motyw niedoceniania za życia. Po przeczytaniu powyższych utworów nasuwa się refleksja , że prawdziwie wielka jednostka nigdy nie będzie doceniona za życia , dopiero po latach następne pokolenia odkryją i pojmą sens jej idei . Wybitna jednostka nie dotrze od razu do ludzi , najpierw musi przejść przez upokorzenia , obojętnośc i niechęć , dopiero po tym etapie może zostać uznana . Człowiek wielki , wybitny nie zazna spokoju i nie będzie człowiekiem dla swoich współczesnych .
"Bo glina w glinę wtapia się bez przerwy ,
Gdy sprzeczne ciała zbija się aż ćwiekiem "
Ten cytat wyraża cała koncepcję . Glina to przeciętne masy ludzkie , łatwo się ze sobą łączą . Natomiast ciała sprzeczne to społeczeństwo i wybitna jednostka z innego niż glina materiału.