Wokulski wobec utraty złudzeń. Interpretując fragment "Lalki" Bolsława Prusa, zwróć uwagę na podejmowane przez bohatera próby analizowania własnych dążeń i pragnień.

W powieści pt ?Lalka? Bolesława Prusa stykają się ze sobą trzy koncepcje dziewiętnastowiecznego świata. Autor prezentuje w niej postacie, które wyrażają poglądy romantyczne lub pozytywistyczne. Tragicznym bohaterem w kontekście moralnego istnienia jest Stanisław Wokulski. Jego cierpienia niespełnionej miłości obserwujemy na kartach powieści.
Wokulski był kupcem, który na wojnach dorobił się ogromnego majątku. Ciężkie dzieciństwo i wojenne ekspedycje wywołały na nim szereg przemian. Po powrocie z Bałkanów narasta w jego umyśle coraz większy chaos i obłęd. W jego umyśle romantyczna natura nie godzi się z pozytywistycznymi realiami.
Nadrzędną rolę pośród osobowościowego rozbicia Wokulskiego odgrywa Izabela Łęcka. Jest ona obiektem romantycznych westchnień i platonicznej, lecz nieodwazjemnionej miłości. Z jej powodu warszawski kupiec popada w niełaskę i doświadcza cierpienia.
Wokulski to człowiek światły i inteligentny. Doświadczony przez los wydaje się uczyć na błędach, obierać stosowne rozwiązania. Jest typowym przykładem idealisty, ale jednocześnie prezentuje postawy człowieka prostoliniowego. Żyje ponad politycznymi podziałami i rasistowskimi uprzedzeniami, jest człowiekiem pracy. Pomimo tego, problem miłości do Izabelii zmienia go z człowieka rozumu, w człowieka serca. Powoduje, że kieruje się on tylko emocjami i uczuciami, nie mając racjonalnego wytłumaczenia co do swoich działań. Łęcka jest dla niego wszechpostacią ? potrafi być dla niego błogosławieństwem i przekleństwem zarazem. Wydaje się być jego swoistą animą, obiektem szczęścia i niepowodzeń.
W przedstawionym dialogu można zaobserwować postawę Wokulskiego tuż po przerwanej podróży do Krakowa. W krytycznym momencie powieści traci on wszelkie złudzenia na odwzajemnioną miłość Izabeli. Staje się człowiekiem pustym, wypalonym, bez cienia szansy na poprawę. Wokulski zastanawia sią nad swoją postawą. Analizuje ją na dwa sposoby: z punktu widzenia emocji (serca) i rozumu (rozsądku).
Te dwie postawy nieustannie kłócą się w jego umyśle. Przez cały czas Wokulski analizuje wydarzenia i swoje myśli. Jest świadom, że tylko on ma na nie wpływ i tylko on może nad nimi zapanować. Podejmuje ciężką pracę, starając się zrozumieć powody romantycznego zagubienia. Nie potrzebuje pomocy; odrzuca nie tylko pomoc obcych ludzi, ale i przyjaciół.
Po utracie złudzeń nie ma już nic - w zamyśle Wokulskiego on sam jest już człowiekiem skończonym. Uważa, że jeżeli nie da się ?leczyć z marzycielstwa?, ?zmienić mózgu?, to nie ma sesownego środka na podołanie jego niedoli. Jego ból psychiczny przeradza się w kłujący, nieustępliwy ból fizyczny.
Wokulski znajduje się w agonii. Nie wie co ma robić, co myśleć. Sam przed sobą przyznaje się do moralnej porażki, dokonuje samosądu. Powoduje to że zaczyna wyrażać swoje myśli w sposób ironicznyi zdystansowany. Widzi samego siebie okiem surowego krytyka. Tragizmem postaci kupca jest to, że pomimo świadomości własnych problemów zupełnie nie wie jak sobie z nimi poradzić. Co więcej, jest przekonany, że są one całkowicie nierozwiązalne, a zadawane mu przez los cierpienie jest wymierzoną karą. Przynosi to w następstwie katastroficzne skutki dla duszy i jego moralnego jestectwa.
Walka Wokulskiego nie daje zadowalających efektów. W kluczowym momencie upada on tak nisko, że nie jest w stanie już nic zrobić. Z ironią dochodzi do wniosu, że jego losy mogły potoczyć się inaczej.
B. Prus w ?Lalce? ukazał tragedię mężczyzny, który mając wszystko nie miał niczego. Dowiódł, że ludzka natura jest nieprzewidywalna i nieprzekupna, a ciążącego nad ?wybrańcem? fatum bycia romantykiem i zarazem pozytywistą dokonuje całkowitego moralnego upadku. Być może w powieści jest recepta na nasze własne życie? Analizując postawę Wokulskiego w kontekście własnej osoby, możemy sami się o tym przekonać.