Charakterystyka Makbeta

Charakteryzując Makbeta na podstawie danych fragmentów dramatu Szekspira, określ, na czym polega dramatyzm postaci i porównaj go z tragizmem bohatera ze znanego Ci dramatu antycznego.

W twórczości Szekspira spotykamy się z zerwaniem standardowej formy dramatu antycznego. Odchodzi on od stereotypowej obecności fatum w utworze pozostawiając bohatera jego własnym decyzją, które jednak pozostają tragiczne.

Podane fragmenty dzielą się na wydarzenia z przed i po zabójstwie króla Dunkana. Pierwszy rozgrywa się pod koniec aktu pierwszego. Kiedy to Makbet w swoim zamku gości obecnego króla, konszachtując z żoną na temat jego pozbycia się. Natomiast drugi możemy umiejscowić pod koniec całego utworu, Makbet osiąga zamierzony cel i zostaje królem, jednak pod wpływem zdarzeń zmienia się wewnętrznie.

W pierwszym fragmencie bohater Szekspira, zastanawia się nad przepowiednią, którą przekazały mu wiedzmy na wrzosowisku. Goszcząc króla w swoim zamku, nadarza się okazja do szybszego jej wypełnienia. Makbet ma świadomość konsekwencji zbrodni która może stać się dopiero początkiem długiego łańcucha morderstw, prowadzącego do władzy „Gdyby ten straszny cios mógł przeciąć wszelkie Dalsze następstwa”. Wie że to co uczyni może zwrócić się przeciwko niemu, „Sprawiedliwość Zwraca podaną część przez nas czarę jadu Do własnych naszych ust”. Stara się uciec od myśli o morderstwie, wyliczając powody dla których nie powinien tego robić. Jest jego krewnym, wasalem a także tym który powinien zapewnić jest mu bezpieczeństwo. Wspomina jak dobrym królem jest Dunkan, niestety jego chora ambicja władzy wygrywa wyrywa walkę z jego moralnością „Podżega we mnie tę pokusę, to jest Ambicja”. Makbet oszukuje sam siebie, niedawno stał się sławnym bohaterem „I sam dopiero co sobie kupiłem Złotą u ludzi, sławę”, jednak zachłanność wygrywa, tak naprawdę nie wystarcza mu to, jego „głód władzy” jest większy. Widać to w rozmowie z żoną, która namawia go do królobójstwa, wystawiając na próbę jego męskość i dumę. Tylko pozornie broni się przed jej zarzutami „Przestań, proszę” jego odpowiedz nie jest nasycona asertywnością, gdyby naprawdę chciał zaprzestania tej rozmowy byłaby ona twarda i niezaprzeczalna. Zamiast tego czeka na kolejne namowy które tylko utwierdzają go w jego własnym przekonaniu o słuszności swego czynu. Dlatego choć Lady Makbet namawia go tym samym nie zmusza. Makbet sam podejmuję decyzję, świadomie zrywając z tym samym z moralnością „Niech się więc stanie! Wszystkie moje siły Nagnę do tego okropnego czynu”.

W drugim fragmencie widzimy upadek moralny Makbeta, pierwsze morderstwo pociągnęło go do następnych powodując utratę jakichkolwiek ludzkich uczuć „spoufalone ze zgrozą zmysły moje Stępiały na wpływ wrażeń”, nie odczuwa już nawet strachu „był czas gdym drętwiał słysząc głos puszczyka, Gdy przy słuchaniu powieści o strachach Włos mi się jeżył”. Karę za niego poniosła służba, najgorsze jest to że ma tego świadomość „jakby był żywy; czas ten szybko minął”. Stał się królem, ale za cenę swojego duchowego życia, królem tyranem dla którego nie liczyło się nic. Jest wrakiem człowieka, nawet wiadomość o śmierci żony go nie przejęła „Powinna umrzeć nieco później”, jego wypowiedzi są bezbarwne jak gdyby stracił duszę a wraz z nią wszystkie emocje. Żyje w pułapce swojej egzystencji „Wiję się w ciasnym kółku od dnia do dnia”. Życie już dla niego nie ma znaczenia „życie jest tylko przechodnim półcieniem”, ma za nic ludzi. Porównuje to wszystko do teatru idioty w którym każdy odgrywa jakąś role.

Tragizm Makbeta polega na jego świadomym wyborze. Miał on wszystko: sławę, pozycję społeczną. Dokonując świadomego wyboru Makbet stracił wszystko co czyniło go człowiekiem. Mógł dalej być praworządnym rycerzem, w służbie sprawiedliwości. Jednak jego ślepa rządza spowodowało to że stał się królobójcą, co zapoczątkowało serię zabójstw. Przestał słuchać głosu rozsądku w tym wszystkim zagubił sumienie. Zostając królem skazał swój lud na niedolę prowadząc rządy siły i represji.

Porównując losy bohatera antycznego chciałbym przypomnieć losy Edypa. Był on synem władzy Teb. Kiedy rodzice poznali się przepowiedni która głosiła że ich syn zabije ojca i ożeni się z własną matka, pozbyli się go. Kiedy Edyp podrósł usłyszał część przepowiedni i opuścił dom przybranych rodziców. Podczas swej wędrówki, nie wiedząc o tym zabija swojego prawdziwego ojca. Dociera do Teb, gdzie dzięki swojej mądrości pokonał sfinksa, przez co stał się władcą i mężem wdowy po królu Jokasty. Przeklina on zabójcę starego króla, nie wiedząc że sam nim jest. Był dobrym i współczującym władcą, chcącym jak najlepiej dla swojego ludu. Dlatego dowiedziawszy się o przepowiedni, każe sam siebie wydłubując sobie oczy, po to by aby ściągnąć klątwę ze swoich poddanych. W świecie tym rządzi fatum. Dlatego cokolwiek zrobiłby Edyp przeznaczenie i tak by go dosięgło a przepowiednia wypełniła się.

Między tymi postaciami, bohaterem Szekspira a bohaterem antycznym widoczny jest wielki kontrast. Porównując je obie, Makbeta i Edypa, widzimy same przeciwieństwa. Makbet mając świadomy wolność wybory, zostaje mordercą i kłamcą, dążąc po trupach do celu, nie obchodzi go nic i nikt. Edyp jednak nie ma wpływu na swój los, wszystko działo się jakby obok niego. Nie wiedział o przepowiedni, nawet kiedy się wypełniła. Był dobrym i prawym władcą, gdy dowiedział się o przepowiedni, ukarał sam siebie aby uratować swoich poddanych.

Problematyka utworów polega właśnie kwestii wyboru która usposabia ludzi. A także świadomość ich konsekwencji. Dlaczego ludzie świadomie robią rzeczy, które w ogólnym pojęciu są złe, znając ich konsekwencję. Możliwe że Makbet nigdy by nic nie zrobił Dunkanowi, gdyby nie nadarzyła się ku temu okazja. Tylko możliwe, wydaje mi się że o człowieku świadczy to w jaki sposób wykorzystuje okazje.