Funkcje transportu

Transport- jest to wyodrębniony zespół czynności związanych z przemieszczaniem osób i dóbr materialnych przy użyciu odpowiednich środków (np. samochodu, samolotu, kolei, statku itp.). Transport w powiązaniu z produkcją i obrotem towarowym stanowi część koncepcji logistycznej. Jego rola sprowadza się do bezpośredniego udziału w realizacji podstawowego celu, czyli optymalizacji wykorzystania zasobów czynników wytwórczych, optymalizacji miejsca i czasu ich występowania w gospodarce. Transport umożliwia przepływ towarów miedzy miejscami do których docierają transponowane towary i tworzy pomost między nabywcą a sprzedawcą. Usługodawca transportowy, który na rzecz firmy świadczy tą usługę, ma wpływ na sprawność funkcjonowania należących do niej obiektów w łańcuchu dostaw. Od usługodawcy zależy konkurencyjność firmy oraz popyt na produkty tej firmy.
Wybór środków transportu ma duży wpływ na cenę produktów, terminową dostawę do odbiorcy, oraz na stan towarów po przetransponowaniu. Wpływa to na zadowolenie klientów. Dostawy towarów odbywają się za pomocą różnych środków transportu.
Możemy wyróżnić 5 środków transportu: transport za pomocą kolei, samolotów, ciężarówek, statków i rurociągów. Przy ich wyborze bierze się pod uwagę szybkość, częstotliwość, wydolność, niezawodność, dostęp oraz koszt. Jeżeli w transporcie jest najważniejsza szybkość to najlepszym rozwiązaniem będzie transport lotniczy lub drogowy. Jeśli głównym kryterium jest niski koszt to najlepiej wybrać drogę morską lub rurociąg. Transport drogowy spełnia większość wymienionych kryteriów. Spedytorzy ( czyli osoby lub przedsiębiorstwa zajmujące się odpłatnym przewozem rzeczy) łączą dwa lub więcej sposobów transportu poprzez konteneryzację.
Konteneryzacja jest to umieszczanie towarów w pudłach lub transporterach, które łatwo przenosić z jednego środka transportu do drugiego. Najczęściej łączy się ze sobą transport kolejowy i samochodowy, samochodowy i morski, morski i kolejowy, powietrzny i samochodowy.
Przy wyborze środka transportu, spedytor może wybrać pomiędzy transportem własnym i obcym ( kontraktowym lub powszechnym). Przewoźnik kontraktowy to niezależna firma sprzedająca swoje usługi na zasadzie umowy- kontraktu. Przewoźnik powszechny oferuje swoje usługi każdemu chętnemu pomiędzy określonymi miejscami. Decyzje w transporcie uwzględniają różnice pomiędzy poszczególnymi środkami transportu i ich powiązanie ze składowaniem i magazynowaniem.
Znajomość systemu transportu ma duże znaczenie dla działań logistycznych w firmie. Transport jest fizyczną nicią wiążącą rozproszone miejsca geograficzne tej działalności, dodaje produktom firmy wartości, tworząc użyteczność czasu i miejsca w wyniku przemieszczania towarów ( jako dodanej wartości) w określonym czasie i miejscu.
Podział transportu ze względu na rodzaj:
ze względu na przedmiot transportu wyróżnia się:
-transport pasażerski
-transport towarowy

z uwagi na środowisko, w którym odbywa się transport:
-transport lądowy ( szynowy, drogowy, przemysłowy, rurociągowy, przewodowy)
-transport wodny (morski i śródlądowy)
według klasyfikacji rodzajowej wyróżnia się:
-transport kolejowy
-transport samochodowy
-transport morski
-transport śródlądowy
-transport lotniczy
-transport rurociągowy
-transport konny
ze względu na dostępność dla użytkownika wyróżnia się:
-transport publiczny-dostępny jest wszystkim, którzy uiszczą taryfową lub umowna cenę za przewóz i zgodzą się na stosowanie prawnych lub regulaminowych norm przewozowych.
-transport branżowy-dostępny jest tylko dla użytkowników danej branży np. transport górniczy.
-transport własny-obejmuje usługi transportowe wykonywane przez przedsiębiorstwa, instytucje i inne jednostki w celu zaspokojenia własnych potrzeb w tym zakresie.
według zasięgu działania wyróżnia się:
-transport krajowy (ogólnokrajowy, regionalny, lokalny)
-transport międzynarodowy (kontynentalny, międzykontynentalny)
ze względu na formę własności wyróżnia się:
-transport państwowy
-transport komputerowy
-transport prywatny
z punktu widzenia organizacji przewozów wyróżnia się:
-transport bezpośredni-jednym środkiem transportu przemieszcza się ładunek z punktu załadowania do punktu wyładunku.
-transport pośredni (łamany-to przewóz tego samego ładunku na określonej trasie z zastosowaniem, co najmniej dwóch środków transportowych tego samego rodzaju, kombinowany-oznacza przewóz ładunku z przeładowaniem i zastosowaniem środków transportu, z co najmniej dwóch rodzajów transportu).
Charakterystyka transportu kolejowego.
Transport kolejowy - jest najbardziej odpowiedni do przewozu ładunków masowych, w dużych partiach, na dalekie i średnie odległości, oraz przewozu pasażerów w ruchu masowym na wszystkie odległości, również w ruchu podmiejskim. Zaletami transportu kolejowego są: zdolność przewożenia ładunków masowych przekraczających często zdolność przewozową innych gałęzi transportu, znaczna szybkość w przewozach towarów masowych, przewożonych marszrutowym, regularność przewozów, stosunkowo niskie koszty jednostkowe przewozu na dalekie odległości.
Klasyfikacja linii kolejowych:
-linie magistralne- o najwyższym obciążeniu przewozami, łączące najważniejsze w kraju miasta i centra przemysłowo-handlowe
-linie pierwszorzędne- łączące większe miasta i ośrodki przemysłowo-handlowe
-linie drugorzędne- łączące mniejsze miasta, ośrodki przemysłowo-handlowe i stanowiące połączenie ważniejszych punktów linii pierwszorzędnych.
-linie o znaczeniu lokalnym- do, których zalicza się pozostałe linie kolejowe.
Tabor kolejowy:
-tabor trakcyjny- obejmuje urządzenia wytwarzające siłę pociągową i przeznaczone do przewozu pasażerów i ładunków.
-tabor osobowy- służący do przewozu pasażerów kwalifikowany jest według zasięgu przewozu oraz standardu wyposażenia i wygody, co jest jednoznacznie z ustaleniem liczby miejsc pasażerskich.
-tabor towarowy- dzieli się według dwóch cech: ładowności pojazdu oraz rodzaju pomieszczeń ładunkowych.
Rodzaj pomieszczeń ładunkowych:
A) tabor uniwersalny:
-wagony kryte normalnie-przeznaczone do przewozu ładunków wymagających zabezpieczenia przed wpływami atmosferycznymi oraz przesyłek drobnych
-węglarki-przeznaczone do przewozu ładunków sypkich, masowych, odpornych na wpływy atmosferyczne.
-platformy-służące do przewozu przedmiotów długich a także innych ładunków niewrażliwych na warunki atmosferyczne lub odpowiednio zabezpieczonych przed tymi warunkami.

B) cysterny-są to wagony zbiornikowe, służące do przewozu ładunków w stanie płynnym i gazowym.

C) tabor specjalny-zalicza się wagony chłodne do przewozu towarów łatwo psujących się, wagony zbiornikowe do przewozu cementu, wagony do przewozu bydła itp.
Rola transportu samochodowego:
Transport samochodowy odgrywa ważna rolę w przewozie dóbr na krótkie średnie odległości. W przewozie na dłuższe odległości transport samochodowy stosowany jest dla artykułów łatwo psujących się oraz jeżeli charakter przewożonych wyrobów wymaga stosowanie samochodów specjalnych np. cysterny. Podstawową zaletą transportu samochodowego jest stosunkowo duża szybkość przewozu oraz bezpośredniość dostaw od magazynu dostawcy do magazynu odbiorcy bez konieczności przeładunku na trasie przewozu.
Przewozy samochodowe:
-regularne-jeżeli odbywają się w ściśle określonych terminach i na ściśle określonych trasach
-nieregularnych-wykonywanych na zlecenie użytkowników
Samochody specjalne- to dźwigi, betoniarki, polewaczki, samochody strażackie i inne dostosowane do przemieszczania urządzeń na stałe na nich zamontowanych.
Tabor ciężarowy:
-silnikowy-samochody ciężarowe
-tabor bezsilnikowy-przyczepy, naczepy.
Rola transportu morskiego w obsłudze transportowej polskiego handlu zagranicznego
Udział transportu morskiego w obsłudze polskiego handlu zagranicznego zmniejszył się z 35% w 1995 r. do 29% w 2001 r. Zmiana ta wynikła w części ze zwiększenia udziału wymiany lądowej z UE, natomiast w części jest efektem osłabienia konkurencyjności lądowo-morskiego łańcucha transportowego. Aby utrzymać obecną pozycję na rynku, konieczna jest poprawa dostępu do portów morskich i stworzenie nowoczesnego łańcucha lądowo-morskiego, w tym technologii transportu multimodalnego. Oznacza to potrzebę poprawy infrastruktury dostępu do portów od strony morza i od strony lądu oraz rozwijania infrastruktury portowej.
Tendencje rozwoju transportu intermodalnego
O konkurencji w transporcie decyduje obecnie rozwój technologii intermodalnych. WPolsce zastosowanie tych technologii ogranicza się do przewozów ładunków wkontenerach. Przewozy kontenerowe zwiększyły się z 3 mln ton w 1995 r. do 5,12 mln ton w 2001 r. W porównaniu z krajami UE, udział przewozów ładunków wkontenerach wprzewozach ładunków ogółem w Polsce jest kilkakrotnie niższy. Aby zmienić tę sytuację, konieczna jest budowa centrów logistycznych, rozbudowa kolejowych i morskich terminali transportu kombinowanego idostosowanie linii kolejowych do wymagań transportu kombinowanego.
Obecnie funkcjonuje w Polsce 13 dużych terminali, z których największym jest terminal kontenerowy w porcie w Gdyni, z występującym w nim ruchem około 1000 kontenerów dziennie. Dla porównania na największym na sieci kolejowej terminalu transportu kombinowanego w Małaszewiczach ruch wynosi około 260 kontenerów dziennie. Warunkiem zwiększenia przewozów transportem intermodalnym jest modernizacja infrastruktury terminali transportu kombinowanego, jak i budowa centrów logistycznych.
Transport śródlądowy
Polska dysponuje niewielką liczbą 3,6 tys. km śródlądowych dróg wodnych, z czego tylko 3 tys. km jest eksploatowanych. Wykorzystywanych jest 75% (1,8 tys. km) dróg rzecznych, 98% (0,9 tys. km) sztucznych dróg wodnych i 100% (0,26 tys. km) jezior żeglownych. W 2003 roku po wodach śródlądowych pływało 87 statków pasażerskich, które dysponowały 9300 miejscami pasażerskimi. W latach 2001-2003 wybudowano i oddano do użytku tylko 3 statki dysponujące 132 miejscami.
W latach 2001-2003 spadek liczby pasażerów w przewozach żeglugą śródlądową wyniósł 38,3%, w tym w komunikacji międzynarodowej - aż 52,9%. Przewozy pasażerów żeglugą śródlądową w Polsce w porównaniu z przewozami w innych krajach europejskich są bardzo niskie.




Bibliografia:
www.mt.gov.pl
www.wikipedia.pl
www.transport.pl