Henryk I Brodaty.

Henryk Brodaty, syn Krystyny i Bolesława Wysockiego potomka Władysława Wygnańca władca dzielnicy śląskiej. Nie można sprecyzować daty urodzenia Henryka, ale prawdopodobnie przypada ona między 1165 a 1170r. wiadomo jednak że urodził się na Śląsku. Już od XIX w., został uznany za organizatora rozwoju gospodarczego dzielnicy Śląskiej, nad którą rządy odziedziczył po ojcu. Jest odpowiedzialny za sprowadzenie osadników niemieckich i dla zakładania nowych wsi. Wywołało to trwający nadal spór o motywy jakie kierowały księciem.
Co ciekawe, nie zachowały się nigdzie zapiski dotyczące podróży Henryka poza tereny Polski lecz nie znaczy to że w rzeczywistości nie podróżował. Jedną z jego wypraw, mogła być np. podróż po żonę. Została nią Jadwiga, córka Bernolda VI, hrabiego Andechsi księcia Melanii.
Ich związek to wynik kontaktów dworu Śląskiego z Wettinami, władającymi niegdyś w Miśni i na Łużycach. Małżeństwo z Jadwiga, późniejszą świętą odegrało ogromną rolę zarówno w życiu Henryka, ale też związanej z nim tradycji historycznej. Często, między innymi dla kontrreformacji Księżna była ważniejszą osobą niż jej małżonek. Skłonna do mistyki religijnej Jadwiga starała się narzucić swemu dworowi surowszy, ascetyczny tryb życia. Z czasem coraz bardziej zbliżała się do kościoła. W 1209r skłoniła męża do ślubowania czystości przed biskupem Wawrzyńcem. Książe jest fundatorem klasztoru cysterek w Trzebnicy, gdzie Jadwiga spędziła ostatnie lata swojego życia.
Henryk po sporach z biskupem Tomaszem który zaczął kolonizować swoje dobra został obłożony klątwa kościelna.
Książe w swojej polityce cechował się stanowczością i wytrwałym dążeniem do celu, wierny własnym zasadą, ale potrafił też podejmować kompromisy. Z obserwacji działalności gospodarczej i politycznej wynika, że chciał zachować dotychczasową formę władzy książęcej. Na wzór niemieckich władców terytorialnych Henryk przeprowadzał kolonizacje umieszczając nowe osady wokół jednej większej – miasta – ośrodka rynku lokalnego, administracji i sądownictwa. Wiele swojej uwagi poświęcał miastom, sprowadzając i popierając napływ cudzoziemców: kupców i rzemieślników. Początki jego rządów były trudne. Jego stryj Mieszko Plątonogi odebrał mu Opole i obszar nad górna Odrą. Około 1217r. powstała koalicja trzech najpotężniejszych książąt polskich: Henryka, Władysława Laskowskiego i Leszka Białego, władcy Krakowa i Sandomierza, który miał być przywódca koalicji. Pozostawała kwestia pogańskich Prus. W 1218, 1222 i 1223 miały miejsce wyprawy krzyżowe na Prusy, w których decydującą rolę odegrał Henryk Brodaty. Odebrano poganom ziemie Chełmińska. Trudno jednak było upiłować granice z Prusami, pojawiła się koncepcja sprowadzenia zakonu rycerskiego. Wybrano Krzyżaków. Od roku 1227 sytuacja w Polsce uległa napięciu, spowodowanym konfliktami między Księciami.
Podsumowując Henryk brodaty był na dobrej drodze do zjednoczenia polski. Charakter jego polityki, zrozumienie potrzeby wprowadzenia zmian stanowiły gwarancję sukcesu. Zmarł 19 marca 1238r w Krośnie Odrzańskim pozostawiając swojemu synowi wielkie, aczkolwiek nie dokończone dzieło.
Na podstawie: Poczet królów i książąt polskich Warszawa 1991r.