Rola lasów na świecie

Las jest to wielowarstwowe zwarte zbiorowisko roślinne, w którym dominującą formację stanowią drzewa. Jest to twór przyrody, w którym są zespolone w niepodzielną całość: świat zwierzęcy, klimat lokalny, stosunki wodne i gleba. Związane są one ze sobą wzajemnymi wpływami i współzależnościami. Ogólnie, za las uważa się obszar porośnięty drzewami o powierzchni większej niż 0,1ha.
Lasy są dla nas bardzo ważne. Nie tylko dostarczają drewna, owoców, ziół, grzybów, żywicy, ale są przede wszystkim siedliskiem życia dzikich zwierząt i pełnią ważne funkcje, kształtując i wpływając na warunki środowiska przyrodniczego.
Ziemia i życie na niej są niezwykle złożone i misternie ze sobą splecione. Miliony współzależnych organizmów tworzy tak zwaną sieć życia. Jeżeli przerwie się choć jedną nić, może się zacząć rwać cała sieć. Widać to na przykładzie wycinania wilgotnych lasów tropikalnych. W procesie fotosyntezy las tropikalny pobiera z powietrza dwutlenek węgla, a oddaje tlen (np. 1 ha lasu liściastego może wyprodukować ok. 700 kg tlenu, co stanowi dobowe zapotrzebowanie ponad 2,5 tys. osób), wchłania olbrzymie ilości wody deszczowej, lecz sam zużywa jej bardzo niewiele. Ogromną część w postaci pary wodnej oddaje z powrotem do atmosfery. Tam tworzą się nowe chmury deszczowe, dzięki czemu las znowu otrzymuje niezbędną wodę dla siebie oraz dla milionów roślin i zwierząt, które karmi pod swym zielonym baldachimem. Kiedy dochodzi do wycinania lasów, dwutlenek węgla gromadzi się wysoko w górze, tworząc coś w rodzaju koca pochłaniającego ciepło słoneczne. Do atmosfery przedostaje się zbyt mało tlenu potrzebnego zwierzętom. Ponadto coraz mniej wody opada w postaci deszczu, gdyż bardzo szybko spływa on do strumieni, zmywając przy tym warstwę gleby niezbędnej do wzrostu roślin. W zamulonych strumieniach i jeziorach wymierają ryby. Przenoszony do oceanów szlam pokrywa tropikalne rafy, które giną. Znikają miliony roślin i zwierząt niegdyś wspaniale się rozwijających pod zielonym baldachimem. Ponieważ rzadsze są ulewy, więc rozpoczyna się długotrwały proces pustynnienia. Warto pamiętać, że obszar olbrzymiej pustyni Sahary był kiedyś pokryty roślinnością, a dziś to największe na Ziemi morze piasków wdziera się już do Europy. Musimy zdać sobie sprawę z tego, że wyrąb lasów tropikalnych to zagrożenie na skalę światową. Zmiany powstające w przyrodzie na skutek ludzkich działań zachodzą od wielu stuleci, jednak istotny ich wpływ na równowagę ekologiczną można zaobserwować dopiero od 2 połowy XIX



wieku, to znaczy od czasów rewolucji przemysłowej. Tropikalne lasy deszczowe są częścią globalnego układu klimatycznego. Niszcząc je człowiek zmienia cykle hydrologiczne, a to powoduje susze, powodzie lub erozje gleby na obszarach, gdzie zjawiska te uprzednio nie występowały. Wycinanie lasów zmienia również albedo, czyli współczynnik odbicia światła od powierzchni Ziemi, co w efekcie wpływa na rozkład wiatrów i prądów morskich oraz zmienia rozkład opadów atmosferycznych, przez co wpływa na pogodę na całej kuli ziemskiej. Wycinanie lasów tropikalnych dla milionów ludzi oznacza głód, brak wody i śmierć. Odbija się również na nas. Wpływa na żywność, którą jemy, na lekarstwa, które zażywamy, oraz jak już wspomniałam na pogodę w naszej okolicy, a kto wie, czy nie na przyszłość całej ludzkości.
Funkcja lasów jest różnorodna w zależności od położenia geograficznego. W strefie umiarkowanej lasy często chronią przed klęskami żywiołowymi. Stają poniekąd na drodze żywiołów, przyjmują uderzenia i znoszą je. Przeciwdziałają powstawaniu powodzi, zmniejszają skutki lawin śnieżnych i błotnych. Ale nie tylko taka jest ich rola. Spełniają też funkcję regulatora gospodarki wodnej, a także chronią przed negatywnymi skutkami cywilizacji przemysłowej. Niestety owe „filtry leśne” zostały w ostatnich latach przeciążone i odmówiły posłuszeństwa. Jako ciekawostkę można podać obliczenia naukowców, z których wynika, że Ameryka Północna zużywa więcej tlenu niż potrafią wyprodukować rosnące na tym kontynencie rośliny. Jednak przyroda poradziła sobie z tym problemem i brakujący tlen jest dostarczany z nad oceanu oraz dżungli Ameryki Południowej za pomocą wiatru.
Konieczność ochrony lasów jest naszym nadrzędnym obowiązkiem. Najważniejszym krokiem ku temu jest zapobieganie ich niszczeniu poprzez:
• Zmniejszenie zanieczyszczeń wydzielanych przez przemysł
• Sadzenie większej ilości drzew liściastych bardziej odpornych na szkodniki i zanieczyszczenia
• Rozsądne prowadzenie wyrębu drzew
• Wtórne wykorzystywanie papieru i odpadów powstałych podczas przeróbki drewna
• Zapobieganie pożarom i zaśmiecaniu lasów
Musimy sobie wszyscy uświadomić, że bez lasów nie będzie życia na Ziemi!