profil

Partie polityczne II RP

Ostatnia aktualizacja: 2021-05-14
poleca 84% 2914 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Polska w okresie międzywojennym charakteryzowałą się ogromną mnogością i mozaiką partii i ugrupowań politycznych, co w późniejszym czasie przyniosło negatywne skutki w postaci częstych zmian rządu i niestabilności władzy.

PARTIE ROBOTNICZE


1. KOMUNISTYCZNA PARTIA ROBOTNICZA POLSKI (SDKPiL + PPS-Lewica)
od 1925 Komunistyczna Partia Polski, działała do sierpnia 1938;
PROGRAM: Partia oparta na zasadach marksistowskich o negatywnym stosunku do niepodległości RP, stawiała sobie za cel dokonanie zmiany ustroju na komunistyczny w drodze rewolucji; była częścią Kominternu;
DZIAŁACZE: Marchlewski Julian, Warszawski-Warski Adolf, Pruchniak, Kon, Leszczyński-Leński, Koszutska-Kostrzewa
Małe wpływy wśród polskiego proletariatu; nie przekroczyła 8 tys. Członków;

2. POLSKA PARTIA SOCJALISTYCZNA (PPS-FR +PPSD-GLiŚL.Ci. + PPS-zaboru pruskiego) powstała w kwietniu 1919, działała przez cały okres międzywojenny, w październiki 1939 przeszła do działalności konspiracyjnej pod nazwą PPS-Wolność-Równość-Niepodległość
PROGRAM: socjalistyczny, ale nie marksistowski; celem było zbudowanie ustroju socjalistycznego w Polsce na drodze ewolucji, reform i walki parlamentarnej;
DZIAŁACZE: Daszyński Ignacy, Limanowski Bolesław, Moraczewski Jędrzej, Barlicki, Niedziałkowski, Zaręba, Perl, Pużak byli najwybitniejszymi politykami IIRP;
Partia ta cieszyła się bardzo dużymi wpływami w środowisku robotniczym, brała czynny udział w życiu politycznym, liczyła 150-200 tys. członków;

3. NARODOWA PARTIA ROBOTNICZA (Narodowy Związek Robotniczy utworzony z inicjatywy Endecji w 1905) powstała w 1920, działała do 1937;
DZIAŁACZE: Chądzyński i Popiel;
Cieszyła się sporymi wpływami zwłaszcza na terenie Śląska i Wielkopolski; aktywnie działała w IIRP; do 1937 pozostawała w opozycji antysanackiej;

PARTIE CHŁOPSKIE / LUDOWE


1. POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE - LEWICA działała do 1924 kiedy rozpadła się i zniknęła ze sceny politycznej;
DZIAŁACZE: Stapiński Jan
PROGRAM: skrajnie lewicowy, radykalny, choć nie rewolucyjny; zawierał postulat likwidacji wielkich majątków ziemskich;

2. NIEZALEŻNA PARTIA CHŁOPSKA NPCh działała w latach 1924-1926 została zdelegalizowana jako sprzeczna z zasadami konstytucji; utworzona z inicjatywy kryptokomunistów;
DZIAŁACZE: Fiederkiewicz i Wojewódzki;
PROGRAM: rewolucyjno-marksistowski;

3. POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE - WYZWOLENIE utworzone w grudniu 1915 działało do 1931;
DZIAŁACZE: Thugutt, Nocznicki, Bagiński;
PROGRAM: lewicowo-demokratyczny, niepodległościowy, postulował przeprowadzenie reformy rolnej;
Cieszyła się dużym poparciem zwłaszcza na terenie byłego Królestwa Polskiego;

4. POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE -PIAST działało w latach 1913-1931;
DZIAŁACZE: WITOS Wincenty, Rataj Maciej, Kiernik i Mikołajczyk;
PROGRAM: umiarkowany, centrowy z silnymi elementami agrarystycznymi;
Cieszyła się największym poparciem wśród chłopów, była najbardziej zaangażowana w życie polityczne;
5. STRONNICTWO CHŁOPSKIE - SCh powstało w 1926;
DZIAŁACZE: Dąbski Jan
PROGRAM: centrowy, umiarkowany;
Szybko znalazła się w opozycji do Sanacji; poparcie niewielkie: część chłopów z Polski centralnej.
6. STRONNICTWO LUDOWE - SL powstało 15 marca 1931 w wyniku zjednoczenia PSL "Piast", PSL "Wyzwolenie" i SCh; w 1939 przeszło do konspiracji pod nazwą SL "Roch" na czele trzykrotny premier rządu polskiego Wincenty Witos zw. Politykiem chłopskim;
PROGRAM: umiarkowanie-centrowy; łączył elementy programów partii z których powstał;
DZIAŁACZE: Mikołajczyk, Thugutt, Dąbski, Rataj, Nocznicki, Bagiński;

PARTIE REPREZENTUJĄCE INTERESY KLAS POSIADAJĄCYCH
1. POLSKIE STRONNICTWO CHRZEŚCIJAŃSKIEJ DEMOKRACJI - Chadecja utworzona we wrześniu 1919 działała do 1937;
PROGRAM: umiarkowany, oparty na nauce Kościoła;
DZIAŁACZE: Korfanty Wojciech, ks. Adamski Stanisław i Chaciński Jan
Wpływy wśród burżuazji i drobnomieszczaństwa na Śląski i Wielkopolsce;
2. NARODOWA DEMOKRACJA od 1919 Związek Ludowo-Narodowy, a od 1928 Stronnictwo Narodowe;
DZIAŁACZE: Dmowski Roman, Grabski Stanisław, Zdziechowski i Seyda;
PROGRAM: prawicowo narodowy, nacjonalistyczny;
Odgrywała ogromna rolę w życiu politycznym, po przewrocie majowym znalazła się w opozycji do Sanacji;
3. STRONNICTWO PRACY - SP działające w latach 1937-1939, utworzone z połączenia Chadecji, NPR i Związku Hallerczyków z inspiracji działaczy polityczny przebywających w Szwajcarii, gdzie tworzyli ugrupowania oporu wobec Sanacji zw. FRONT MORGES;
PROGRAM: umiarkowany, ideologia chadecka i solidaryzmu społecznego;
Poparcie różnych grup społeczeństwa;
4. STRONNICTWO DEMOKRATYCZNE 1938-1939
Radykalna inteligencja, program lewicowo-demokratyczny;
5. STRONNICTWO PRAWICY NARODOWEJ
6. ZJEDNOCZENIE NARODOWE

PARTIE REPREZENTUJĄCE MNIEJSZOŚCI NARODOWE


UKRAIŃCY
1. KOMUNISTYCZNA PARTIA ZACHODNIEJ UKRAINY KPZU
Program marksistowski, antypolski; silne wpływy sowieckie;

2. UKRAIŃSKIE ZJEDNOCZENIE NARODOWO-DEMOKRATYCZNE UNDO
Program umiarkowany; postawa ugodowa w stosunku do rządu polskiego; wspierana przez metropolitę unickiego Szeptyckiego;

3. ORGANIZACJA UKRAIŃSKICH NACJONALISTÓW OUN
Skrajnie nacjonalistyczna, antypolska postawa; jej terrorystyczną przybudówką była Ukraińska Organizacja Wojskowa płk Jewhena, która atakowała polskich polityków m.in.. Pierackiego;

ŻYDZI
1. OGÓLNOŻYDOWSKA SOCJALISTYCZNA PARTIA BUND
Program radykalny z elementami marksistowskimi;

2. POALEJ-SYJON Program nacjonalistyczny, centrowo-prawicowy;

BIAŁORUSINI
1. KOMUNISTYCZNA PATRIA ZACHODNIEJ BIAŁORUSI KPZB
Radykalna, opanowana przez Sowietów;

2. BIAŁORUSKA WŁOŚCIAŃSKO-ROBOTNICZA HROMADA
Program radykalny, rewolucyjny, marksistowski;

NIEMCY
1. PARTIA NIEMIECKA program prawicowo-narodowy
2. NARODOWOSOCJALISTYCZNA NIEMIECKA PARTIA ROBOTNIKÓW NSDAP

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 4 minuty

Ciekawostki ze świata