Reformy braci Grakchów.

Kryzys ziemski w Rzymie. Reformy braci Grakchusów

Tyberiusz Symproniusz Grakchus (wybrany na trybuna w 133r. ) wystapił z planem szeroko zakrojonej akcji parcelacyjnej, proponując użyć do tego celu ziemię państwową. Zgodnie z dawną ustawą, dotychczasowi użytkownicy mogli zatrzymać z ziemi państwowej 500 ingerów (125ha), w wypadku posiadania 2 synów dalsze 500 ingerów. Reszta ziemi państwowej miała być przeznaczona na stworzenie samodzielnych, dziedzicznych gospodarstw rolnych o wielkości 30 ingerów (7, 5ha). Wszystkie sporne kwestie łączące się z wydzieleniem ziemii państwowej z majątków nobilów, jej przydziałem bezrobotnym
chłopom, miała załatwić 3- osobowa komisja. Projekt Tyberiusza napotkał gwałtowny opór większości członków senatu. Kiedy przedstawił swój wniosek na zgromadzeniu ludowym jeden z trybunów - Marek Oktawiusz złożył weto, które wg prawa rzymskiego powodowało anulowanie wniosku. Jednakże Tyberiusz wystąpił z rewolucyjnym wnioskiem o pozbawienie Oktawiusza urzędu trybuna, co zostało uchwalone. Tym razem wniosek Tyberiusza przeszedł bez oporu, a on sam wraz ze swym bratem Gajuszem i teściem zostali wybrani do komisji trzech. Nie łatwo jednak było wydzielić ziemię państwową od prywatnej. Tyberiusz postanowił
wykorzystać na akcję parcelacyjną sumy ze skarbu króla pergameńskiego Attalosa III, który w 133r. przepisał swoje panstwo i skarb Rzymowi przez ten czyn Tyberiusz został oskarżony o dążenie do monarchii, zbliżał się kres jego urzędowania. Tyberiusz postanowił ponownie ubiegac się o trybunat na rok nastepny, choć prawo pozwalalo na piastowanie tego urzędu dopiero po 10 latach. W dniu wyborów Tyberiusz został zatakowany przez klientów i niewolników wrogich mu senatorów. Wywiązały sie walki uliczne, w toku których zginął Tyberiusz i wiele jego zwolenników. Zabójstwo to było początkiem 100 letnich walk domowych.

Gajusz postanowił dążyć do rozstrzygnięcia kresu władzy w państwie rzymskim. Wystąpienie Gajusza miało charakter polityczny. Rozpoczął on walkę z senatem trwającą do IIIw. Głównym celem Gajusza wybranego trybunem na rok 123, było pozbawienie władzy senatu i wprowadzenie na jego miejsce zgromadzenia ludowego, tribusowego, któremu miał przewodniczyć trybun. Jednym z celów Gajusza było rozbicie jedności warstw posiadających, z jednej strony arystokracji i senatorskich, z drugiej przedstawicieli kapitału lichwiarskiego, elkwitów. By przeciągnąć na swą strone tych ostatnich Gajusz wydał specjalną ustawę sądową. Odtąd w trybunałach sądowych mieli zasiadać ekwici. Jeszcze korzystniejsza dla ekwilów była ustawa o organizacji prowincji Azji, która narzucała jej ludności obowiązek dziesięciny do skarbu rzymskiego. Kosztem ludności nierzymskiej Gajusz tworzył w Rzymie nową warstwę pasożytniczą publikanów, dzierżawców podatków i ceł w prowincjach. Pozyskawszy w ten sposób grupę bogaczy zabezpieczył sobie poparcie szerokich rzesz chłopskich, przez kontynuowanie reformy rolnej swojego brata. Jednak jego ustawa zbożowa świadczyła o braku przygotowania w dziedzinie ekonomicznej. Wprowadził on po zniżonej cenie sprzedaż zboża dla biedoty rzymskiej. Ustawa ta podkopywała skuteczność jego prawa rolnego, chłop bowiem tracił dla swych produktów rolnych pojemny rynek rzymski.