"Ziele na kraterze" - streszczenie

Tuż przed końcem roku uczniowie gimnazjum dowiedzieli się, że od nowego roku szkolnego lekcje historii będą się odbywały po rosyjsku i będzie ich uczył Rosjanin. Władze specjalne właśnie w tym czasie ogłosiły nowe zarządzenie, by uczniowie nie mogli zorganizować protestu.

Po powrocie do szkoły z wakacyjnego odpoczynku młodzi Polacy postanowili jednak walczyć przeciwko rusyfikacji. Uczniowie klasy, do której uczęszczał narrator, Melchior Wańkowicz, dowiedzieli się, że historii bzie ich uczył nauczyciel, którego nazwali "Bucefałem" - Rosjanin Postanowili uprzykrzyć mu życie. Wymyślili sprytny sposób - starannie przygotowali się do lekcji, wyszukiwali bardzo szczegółowo informacje i wprost zasypywali nimi swojego profesora, chcieli mu tym samym udowodnić, że nie jest wystarczająco wykształcony, by uczyć młodych Polaków.

Tymczasem nauczyciel pozwalał na te popisy, kiedy mieli omawiać zagadnienia rozbiorów Polski, pozwolił, by lekcje wyłożył jeden z uczniów (Wańkowicz) i to po polsku.
Pod koniec roku okazało się, że w następnej klasie zmieni się historyk. Klasa pożegnała Bucefałą ofiarując mu bukiet biało-czerwonych kwiatów. To był wyraz wdzięczności i szacunku za tolerancję, wiedzę i umiejętności akceptacji poczucia narodowego Polaków