Leśnictwo w Polsce.

LEŚNICTWO
Do XVI w. ziemie pol. odznaczały się b. dużą lesistością; w wyniku znacznego eksportu drewna i jego przetworów (m.in. potaż i smoła) oraz wzrostu zapotrzebowania na drewno związanego z rozwojem przemysłu lesistość znacznie spadła (ok. 35% w XVIII w.); racjonalną gospodarkę leśną wprowadzono dopiero na przeł. XVIII i XIX w., gł. w zaborze prus. i lasach rządowych Królestwa Polskiego. W okresie międzywojennym w Polsce lasy zajmowały 8624 tys. ha (1937), w tym lasy państw. 3339 tys. ha; lesistość kraju wynosiła 22,2%; rocznie pozyskiwano średnio 16 17 mln m3 drewna, a 1926 28 nawet 26 27 mln m3 (grubizny). Podczas okupacji niem. lasy pol. zostały uznane za bazę surowca drzewnego dla niem. gospodarki wojennej; 1940 42 w GG dokonywano wyrębów o wielkości dwóch etatów rocznie (tj. dwukrotnie więcej niż zdolność produkcyjna drzewostanów); po zakończeniu wojny powierzchnia zrębów zupełnych i pożarzysk wynosiła ok. 400 tys. ha; 1944 (dekret PKWN) zostały upaństwowione wszelkie lasy i grunty leśne o pow. ponad 25 ha, stanowiące dotychczas własność osób fiz. i prawnych; 1946 94 powierzchnia leśna wzrosła o 37,8%; wzrost ten nastąpił dzięki intensywnie prowadzonym zalesieniom, gł. najstarszych gruntów porolnych i nieużytków, a także w wyniku przejmowania przez gospodarstwa leśne gruntów zadrzewionych i zakrzewionych w sposób naturalny; powiększaniu się powierzchni leśnej towarzyszyło jednak pogarszanie się stanu jakościowego i struktury wiekowej drzewostanu (zmniejszanie się udziału starszych klas wieku). W 1994 powierzchnia leśna wynosiła 8920 tys. ha (lesistość 27,9%), z czego lasy niepaństw. (b. rozdrobnione) stanowiły tylko 16,7%; przeważały drzewostany młode (do 40 lat) ponad 41% powierzchni leśnej, a udział drzewostanów starszych klas wieku (powyżej 80 lat) wynosił tylko ok. 15%; pod względem składu gatunkowego przeważały drzewostany iglaste (ok. 78%), a gatunkiem gł. była sosna (niemal 70%); ponadto występowały m.in. świerk, jodła, modrzew, buk, dąb, brzoza i olcha. Lasy w Polsce są rozmieszczone b. nierównomiernie, najmniejsza lesistość jest w woj.: płoc. (11,9%), skiern. (13,4%), łódz. (13,9), największa w woj.: zielonogór. (48,4%), krośn. (47,5%) i gorz. (44,8%); do największych kompleksów leśnych należą m.in.: Bory Dolnośląskie, Puszcza Solska, Puszcza Notecka, Bory Tucholskie, Puszcza Augustowska. Podstawową funkcją ekon. lasów jest produkcja drewna; 1946 80 pozyskanie drewna w Polsce wzrosło niemal 2-krotnie, przekraczając co roku możliwość produkcyjną lasów ( etat rębny); 1980 91 nastąpił spadek pozyskania (1989 etat po raz pierwszy nie został przekroczony), a 1992 ponowny wzrost. Oprócz drewna są także pozyskiwane tzw. użytki uboczne, m.in. żywica, owoce leśne oraz grzyby. Z gospodarstwem leśnym jest związana gospodarka łowiecka; w Polsce można polować na 31 gat. zwierząt łownych (w tym 15 gat. ssaków), są to m.in.: dziki, sarny, zające, bażanty i kuropatwy, a od 1974 także żubry. W 1990 leśnictwo dostarczało 1,2% produktu krajowego brutto, z czego 47% stanowiła wartość pozyskiwanego drewna, 18% wartość użytków ubocznych i zwierząt łownych oraz 35% wartość pozostałej produkcji i usług leśnictwa. W 1990 w leśnictwie było zatrudnionych 93,2 tys. osób. Oprócz lasów produktywnych wyróżnia się lasy ochronne, m.in. glebochronne, wiatrochronne, wodochronne, klimatyczno-uzdrowiskowe oraz strefy zieleni wysokiej; powierzchnia lasów o charakterze ochronnym systematycznie wzrasta, 1993 rezerwaty przyrody i lasy ochronne stanowiły 38,1% pow. leśnej. Ponad 2/3 powierzchni pol. lasów znajduje się w strefie stałego lub okresowego zagrożenia przez czynniki abiotyczne, biotyczne oraz przez działalność człowieka; w początkowym okresie powojennym stan lasów uznawano za zadowalający, dostrzegając jedynie konieczność poprawienia stanu sanitarnego wynikającego ze zniszczeń i zaniedbań wojennych (stosowano jedynie metody terapeutyczne, nie podejmując działań profilaktycznych); w latach 60. i 70. stan zdrowotny lasów znacznie się pogorszył, obniżyła się ich odporność; na szkody powodowane przez owady, grzyby, huragany i pożary (np. 1992 spłonęło 44 tys. ha, 1993 ponad 8 tys. ha) oraz ssaki roślinożerne (gł. jeleniowate) występujące w nadmiernym zagęszczeniu nałożyły się szkody wywoływane przez czynniki antropogenne w skali przekraczającej wszelkie mechanizmy ochronne drzew; największym źródłem zanieczyszczeń powietrza są: energetyka, przemysł metalurgiczny i chem.; na 1 ha spada średnio 48 kg siarki (lokalnie nawet do 120 kg/ha), a granica obciążenia gleb piaszczystych, na których przeważnie rosną lasy, wynosi zaledwie ok. 3 5 kg/ha; wg oceny stanu uszkodzeń drzewostanów (1993) 93,4% drzew jest uszkodzonych, z czego ponad 1/3 wykazuje defoliację powyżej 25%.

Źródło: http://www.ochroniarz.pl/wystawy/galerie/polska/polska_08_rolnictwo.htm