Charakterystyka Edka z dramatu "Tango"

Postać Edka z dramatu Sławomira Mrożka "Tango", to osobowość ze wszech miar oryginalna i interesująca, której wprowadzenie w znaczący sposób ożywia akcję utworu i pozwala spojrzeć w nieco inny sposób na sytuację rodziny Eleonory i Stomila.

Edward jest mężczyzną w średnim wieku, którego pochodzenie jest nie do końca jasne. Po raz pierwszy poznajemy go kiedy wraz z seniorami rodu – babcią Eugenią i jej bratem Eugeniuszem – gra w karty, używając przy tym dość wulgarnego języka i odnosząc się do osób starszych w bardzo bezpośredni sposób. Właśnie sposób wypowiadania się Edka może uwyraźnić jego prostackie maniery, co pozwala domyślać się, że pochodził z niższych środowisk społecznych. O jego pochodzeniu i stylu życia doskonale świadczy także sposób ubierania się i dbania o higienę. Bohater ów chodzi pod dom z rozpiętą koszulą, eksponując swój tors, w brudnych spodniach, kolorowych skarpetkach i ze złotym zegarkiem na ręce, co czyni z niego wręcz synonim kiczu. Ponadto prawie się nie myje, ma tłuste włosy, a szczoteczki do zębów woli używać do odkurzania butów, niż pielęgnacji dziąseł.

Jednakże pomimo tak pretensjonalnego wyglądu i stylu życia, Edkowi nie można odmówić inteligencji. Środowisko, w którym się wychował nauczyło go niesłychanego wręcz cwaniactwa – jest chytry, przebiegły, a przy tym bezczelny. W perfekcyjny sposób potrafi manipulować ludźmi, a jego wrodzona elastyczność pozwala mu dopasowywać się niemal do każdej sytuacji. Doskonale wie co i kiedy powiedzieć oraz jaką strategię przyjąć dla uzyskania jak największej korzyści. Pozwala mu to na bardzo łatwe zjednywanie sobie ludzi, którzy nawet tak jak Artur, uznając go początkowo za wroga, znajdują w nim w końcu sojusznika. Edward, wykorzystując naiwność członków rodziny, staje się dla nich wręcz idolem. Poszukiwania istoty prostoty i naturalności, prowadzone przez rodzinę Stomila znajdują swoje zwieńczenie w postaci tego sprytnego człowieka z marginesu społecznego.

Moim zdaniem postać Edka jest istotna dla całego dramatu również ze względu na tytułowe tango. Taniec ten, powstały na początku XX wieku w ubogich dzielnicach Buenos Aires był początkowo domenom ludzi o niższym stanie społecznym, a jego wejście na salony spowodowane było fascynacją klas wyższych kulturą ludzi z przemieści. Podobna sytuacja jest przedstawiona także w dramacie Mrożka – Edek wchodzi do domu artystów, stając się nijako obiektem kultu, ideałem naturalizmu. Również fascynacja kobiet osobą "pana Edzia" w pewien sposób nawiązuje do istoty tanga – tańca symbolizującego miłość, zdradę i śmierć, a także będącego esencją przeprowadzanej w latach 60. rewolucji seksualnej, czyli wszystkich elementów obecnych w dramacie Mrożka.

"Tango" ukazało się drukiem w 1964 roku – w latach rozkwitu komunizmu w krajach "demokracji ludowej". Patrząc na utwór przez pryzmat władzy można uznać, iż Edek symbolizuje w nim lud, który uczestnicząc w rewolucji, zapoczątkowanej przez inteligentów posiadających pewną ideę, w końcu przejmuje władzę, rozpoczynając rządy terroru. Umieszczenie tej postaci dramacie można więc uznać za pewnego rodzaju ostrzeżenie, by nie dawać się manipulować osobą co prawda charyzmatycznym, ale nie posiadającym wiedzy i kompetencji adekwatnych do sytuacji w której się znaleźli.