Globalne zmiany w środowisku geograficznym - przyczyny, skutki i sposoby zapobiegania.

Rozwój nauki, techniki i przemysłu oddziaływuje niekorzystnie na środowisko, co stanowi zagrożenie dla zdrowia a nawet życia. Działalność człowieka spowodowała poważne zanieczyszczenia w środowiskach: wodnym, lądowym a także atmosferycznym.
Zanieczyszczenia to wszelkie substancje gazowe, stałe lub ciekłe, znajdujące się w danym środowisku w ilościach większych niż ich średnie zawartości. Są to zarówno substancje naturalne (np. pyłki roślin, pyły wulkaniczne), jak też powstające w wyniku działalności człowieka (np. gazy spalinowe, odpady przemysłowe).

Do najważniejszych zmian w środowisku geograficznym należą:

- Dziura ozonowa - występuje w warstwie ozonu w atmosferze. Warstwa ozonowa w stratosferze chroni nas pochłaniając nadfioletowe promieniowanie słońca. Jednak wskutek powszechnego działania chlorofluorowęglowodorów (CFCs) - w pojemnikach aerozolowych, w lodówkach, w środkach czyszczących i tworzywach - do atmosfery trafia więcej tych gazów, niż jest ona w stanie ich wchłonąć- . W skutek ich rozkładu powstaje chlor, który „atakuje” ozon. Warstwa ozonowa rozciąga się na wysokości ok. 20-35 km, zawiera jednak mało ozonu - przy temperaturze i ciśnieniu panującym na powierzchni Ziemi miałaby grubość- zaledwie kilku milimetrów.
Największa dziura ozonowa rozciąga się nad Antarktydą

- Smog - (zwany też mgłą przemysłową) powstaje w dużych uprzemysłowionych ośrodkach miejskich podczas nadmiernego wzrostu stężenia tlenków siarki i azotu, pyłu węglowego oraz dużej wilgotności powietrza i silnym nasłonecznieniu a jednocześnie bezwietrznej pogodzie.

- Efekt cieplarniany - jest to ocieplanie się klimatu, czego następstwami są: · wzrost temperatury, topnienie lodowców, zalewanie niżej położonych terenów a także susze.
Globalne ocieplenie jest prawdopodobnie skutkiem rozwoju przemysłu i motoryzacji. Wprawdzie podwyższenie temperatury jest niemal niezauważalne przez człowieka, ale wpływ ocieplania na planetę może być- katastrofalny w skutkach.

- Kwaśne deszcze - deszcze zawierające zaabsorbowane w kroplach wody dwutlenek siarki, tlenki azotu oraz ich produkty reakcji w atmosferze: rozcieńczone roztwory kwasów siarki, głównie kwasu siarkawego (IV) oraz najbardziej szkodliwego kwasu siarkowego (kwasu siarkowego (VI)) a także kwasu azotowego. Powstają nad obszarami, gdzie atmosfera jest zanieczyszczana długotrwałą emisją dwutlenku siarki i tlenków azotu (ze źródeł naturalnych, jak czynne wulkany, albo sztucznych, jak spaliny z dużych elektrowni i elektrociepłowni zasilanych zasiarczonym - tzn. zawierającym siarkę i jej związki - paliwem, zazwyczaj węglem kamiennym lub brunatnym). Czasami opady (kwaśnego deszczu, a także kwaśnego śniegu) trafiają na obszary bardzo odległe od źródeł zanieczyszczeń atmosfery, dlatego przeciwdziałanie kwaśnym deszczom stanowi problem międzynarodowy. Kwaśne deszcze działają niszcząco na florę i faunę, są przyczyną wielu chorób układu oddechowego, znacznie przyspieszają korozję konstrukcji metalowych (np. elementów budynków, samochodów) oraz zabytków (np. nie odporność- wielu gatunków kamieni budowlanych na kwaśne deszcze).

- Zanieczyszczenie wód - źródłem zanieczyszczeń są ścieki przemysłowe i komunalne. Na obszarach rolniczych nawozy często doprowadzają do skażenia wód. Duże akweny wodne są zanieczyszczane przez katastrofy statków, które transportują substancje trujące. Zanieczyszczenia wód bywają:
1. biologiczne
- bakteriami, które wywołują epidemie chorób zakaźnych przewodu pokarmowego :dur brzuszny, czerwonka
- wirusami, które powodują wirusowe zapalenie wątroby , zapalenie spojówek, skóry
2. chemiczne
- skażenia detergentami , pestycydami, cyklicznymi węglowodorami aromatycznymi, fenolami, bifenylami , aminami ,które powodują zaburzenia czynności nerek , wątroby
- nawozami, które powodują nadmierny rozwój roślin np. sinic, glonów
- metalami ciężkimi (ołów , rtęć- ), które powodują zatrucie przewodu pokarmowego
- ropa naftowa-zmiany smaku wody
3. fizyczne

- Degradacja gleb - gleby zdegradowane chemicznie wykazują niekorzystne zmiany aktywności biologicznej i zmiany właściwości fizycznych. Stają się również bardziej podatne na erozje zarówno wodne jak i powietrzne. Chemiczna degradacja gleb powoduje przede wszystkim zmiany odczynu gleb, czyli zakwaszenie lub alkalizację oraz akumulację w glebie pierwiastków śladowych, zwłaszcza metali. Dewastacja i degradacja gleb jest powodowana przez:
- górnictwo
- przemysł (energetyka, hutnictwo )
- przemysł chemiczny
- transport
- chemizację
- intensyfikację rolnictwa
- gospodarkę komunalną
- wycieki produktów ropopochodnych podczas ich produkcji, transportu i magazynowania

Aby zapobiec powyższym zagrożeniom należy przede wszystkim:

- zmniejszyć- emisję zanieczyszczeń przemysłowych do najniższego poziomu technologicznego możliwego do osiągnięcia.
- ograniczyć- maksymalnie zrzuty odpadów i ścieków do ekosystemów
- wprowadzić- szeroki program edukacyjny zwłaszcza w średnich szkołach technicznych i rolniczych w zakresie chemizacji rolnictwa i ochrony gleb
- wprowadzić- technologie bezodpadowe, na ile takie istnieją
- zakazać- wszelkich zrzutów odpadów przemysłowych na obszarach parków, ogródków działkowych, osiedli i ich bezpośredniego pobliża oraz zakaz ten bezwzględnie egzekwować-
- wprowadzić- strefy ochronne sanitarne wokół zakładów przemysłowych powinny być- objęte zakazem prowadzenia upraw rolniczych przeznaczonych do spożycia lub na paszę, zwłaszcza powinien obowiązywać- zakaz produkcji warzyw
- budować- urządzenia oczyszczające min. na statkach, w zakładach przemysłowych itp.
- użytkować- substancje chemiczne zgodnie z ich przeznaczeniem
- racjonalnie korzystać- z dóbr przyrody
- stosować- katalizatory w samochodach


Reasumując powinniśmy zdawać sobie sprawę z zagrożeń naszej cywilizacji i zrobić wszystko by powyższe zjawiska nie powiększały się. Uwaga ta dotyczy każdego z nas, ponieważ to właśnie my żyjemy na tym świcie i jesteśmy za niego odpowiedzialni. Jednak najważniejszym faktem jest to, że jeżeli doprowadzimy do całkowitego zniszczenia środowiska, doprowadzimy również do zniszczenia życia na Ziemi a tym samym do wyginięcia gatunku ludzkiego.