Literacka Nagroda Nike

Literacka nagroda Nike jest przyznawana co rocznie od 1997 roku. Została wtedy stworzona fundacja, a jej zadaniem było promowanie literatury polskiej, zwłaszcza powieści. Konkurs dotyczy wyłącznie autorów żyjących. Nie bierze się pod uwagę utworów zbiorowych. Nie można przyznać w danym roku nagrody dwóm osobom. Zwycięzca wyławiany jest w 3 etapowym konkursie. Pierwszy etap odbywa się w maju i polega na przyznaniu przez żyri dwudziestu osób nominowanych , następnie dokonuje się wyboru siedmiu finalistów. Zwykle ogłaszani są we wrześniu. Decyzję o przyznaniu nagrody żyri podejmuje w dniu jej ogłoszenia i wręczania. Do tego momentu ani laureat ani finaliści obecni na Sali nie znają wyników konkursu. Autor nagrodzonej książki otrzymuje statuetkę „Nike dłuta Gustawa Zemły” oraz nagrodę pieniężną, która w każdym roku może być inna. Najczęściej jednak opiewa ona kwotę 10 tysięcy złotych. Fundatorami nagrody są „Gazeta Wyborcza” , fundacja „Agora” oraz „nicom consulting” Zwykle uroczystość odbywa się na początku października.
Literacka nagroda Nike w Polsce odpowiada światowej nagrodzie Nobla. Dwanaście lat przyznawane są literackie nagrody Nike między innymi warto zauważyć, że pierwszą nagrodę otrzymał Wiesław Myśliwski za powieść „Widnokrąg” Pisarz został doceniony po raz drugi przez żyri w 2007 roku i dostał wówczas nagrodę za „Traktat o łuskaniu fasoli” Wybrałam z pośród 12 pisarzy Jerzego Pilcha, Tadeusza Różewicza i Wisława Szymborską.
Jako pierwszego pisarza pragnę przywołać Jerzego Pilcha. Otrzymał on nagrodę w roku 2001 roku za powieść „Pod mocnym aniołem”. Przewodniczącą żyri była wówczas Maria Janion. Swój wybór uzasadniała faktem, że książka jest autokreacją alkoholika, który po mistrzowsku przedstawił mało znane dotąd w literaturze środowisko. Jerzy Pilch urodził się w Wiśle niespełna sześćdziesiąt lat temu. Jest autorem między innymi „Spis cudzołożnic” ,” Rozpacz z powodu utraty furmanki” ,” Bezpowrotnie utracona leworęczność” czy „Upadek człowieka pod Dworcem Centralnym” . Mieszka nadal w Warszawie, jest jednym z najbardziej poczytnych prozaików i felietonistów. Nie ukrywa faktu, że jest alkoholikiem. Przeszedł kuracje w znanym ośrodku koło Warszawy. Jgo proza charakteryzuje się błyskotliwością i stosowaniem bogatych środków artystycznych. (PORÓWNANIA). W jego prosie występuje synestezja. Po przez dokładne dobranie słów, widzimy barwy, słyszymy dźwięki, a nawet czujemy zapachy. U niego pachną kwiaty, ogród. Pisarz przywołuje najróżniejsze barwy i ich odcienie. Można powiedzieć, że kocha życie. Poznaje jego wszelkie smaki. Narrator przywołuje w swoich dziełach także postacie z życia i elementy historii (Lecha Wałęsę, Jana Pawła II) problemy związane z solidarnością, a także szczegóły z życia sportowego. Podmiot mówiący wykazuję się wielką erudycją i niezwykłą inteligencją. Pilch często przypomina swego dziadka z dzieciństwa, który był dla niego wielkim autorytetem. Charakterystyczne także, łatwo dostrzegalne elementy biograficzne o których wspomniałam wcześniej. Opisuje świat z dwunastego piętra z Warszawskiego wieżowca. Przyznaje się do rozpadu dwóch małżeństw i obwinia tylko siebie samego. Mówi też o pracy felietonisty w czasopismach z którymi był związany „ Tygodnik powszechny” i „ Polityka”. Prawdopodobnie jednym z argumentów przyznających mu nagrodę było ukazanie siły słabego człowieka. Narrator przyznaje , że w efekcie walki z nałogiem ocaliła go miłość.
Zupełnie inne powody kierowały żyri w przyznawaniu Tadeuszowi Różewiczowi literackiej Nagrody NIKE za książkę pt” Matka odchodzi”. Różewicz to poeta, który żyje we Wrocławiu osiemdziesiąt dziewięć lat. Przeżył II wojnę światową. Należał do pokolenia Kolumbów. Brał udział w podziemnym ruchu oporu. Po w wojnie w Krakowie studiował w szkole sztuk pięknych. Napisał wiele wierszy, kilka dramatów i opowiadań, ale literacką nagrodę NIKr otrzymał dopiero dziesięć lat temu. Pisarz wspominał, że wszystko co najdroższe i najcenniejsze w jego domu to matka. Wynikiem niezwykłej relacji między poetą, a matką jest wspomniana książka „ Matka odchodzi” ten zbiór składa się ze wspomnień. Fragment dziennika i pięknej poezji dotyczącej całej rodziny. Przywołuje on ojca, dziadka i inne postacie. Możemy powiedzieć, że dojrzały i wybitny twórca potrafi słowem i prostym językiem wyrazić to czego my nie umiemy powiedzieć. Książka jest bardzo osobista i wzruszająca. Zawarte były też bolesne wspomnienia z czasów nieuleczalnej choroby matki. Stefania Różewicz spisywała też swoje myśli, a pisarz je przerobił w literacki obrazy. Przypomina wieś swojego dzieciństwa i czasy urodzenia Tadeusza. Wyznaje też ze smutkiem, że pragnęła córeczki. Tymczasem urodził się chłopiec, zdrowy tłuścioszek. Nadzwyczaj spokojny. Było to drugie dziecko państwa Różewiczów. Ojciec był dumny z dwojga synów. Na tym wydarzeniu kończą się wspomnienia matki. W książce zawarte są autobiograficzne wiersze skierowane do dziadka, ojca, babci. Np.”Dwie sukieneczki” Utwór kończy się słowami „wtedy zrozumiałem, że ojciec nas kochał, ale o tym nie mówił” Nagrodzona książka jest niezwykle emocjonalna i bogata we wspomnienia innych ludzi np.” Janusza, Stanisława czy Joanny. Zawarte zostały również wiersze z rodziny. Trzeba Przynach, że Różewicz jest jednym z tych autorów, którzy twierdzą i ż zło pochodzi z człowieka i tylko z człowieka. Stąd powstał wiersz „unde malum”

Trzecią laureatką nagrody Nike, której twórczość wybrałam do analizy jest Wisława Szymborska. Wyróżniono jej tomik „Dwukropek” Dostała tą nagrodę w 2005 roku był to jej druga prestiżowa nagroda, która była dla niej także zaskoczeniem . W 1996 roku była to literacka nagroda Nobla. Przyznano ją jej za całokształt twórczości poetyckiej. Warto wspomnieć, że przyszła poetka urodziła się w 1923 roku koło Poznania. Po wojnie znalazła się w Krakowie. Tam studiowała, pracowała i tam żyje do dziś. Pisze wiersze i eseje. Nazywana jest damą polskiej poezji. Utwory jej są refleksyjne i filozoficzne. Stosuje często ironie, a także autoironie. Jeden z wierszy tomiku „Dwukropek” zawiera zadumę nad życiem i człowiekiem. Moją uwagę zwrócił wiersz pt.: ”ABC” „ nigdy się już nie dowiem” Całe życie jest wielką niespodzianką. Ciekawy też wydaje się wiersz pt” właściwie każdy wiersz” w którym czytamy „ właściwie każdy wiersz mógłby mieć tytuł „chwila”” Podobnie jak w całym tomiku Szymborskiej podmiot liryczny poszukuje odpowiedzi o życiu człowieka. Dlatego jest ciekawe ze ma na nie dopowiedzi.

Wybrałam trzech laureatów nagrody Nike . Tych, którzy wydają mi się ciekawi i warci analizy. Niekiedy przyznawanie nagrody Nike jest dla mnie niezrozumiałe. Przykład stanowi poetycka twórczość Eugeniusza Dyckiego laureata 2009 roku. Na pewno wrócę do niektórych książek nagrodzonych przez zespół Nike. Przykład sranowi twórczość Wiesława Myśliwskiego, który otrzymał pierwszą nagrodę 13 lat temu i ponownie przyznano mu w 2007 roku. Literacka Nagroda Nike ma charakter prestiżowy zwraca uwagę czytelników, którzy zainteresowani są twórczością pisarzy nagrodzonych.