Co jest grane - analiza wiersza Barańczaka.

CO JEST GRANE

Wierz rozpoczyna tytułowy frazeologizm „co jest grane” jest to pytanie o to, co się dzieje, jaki jest sens zdarzenia. W grze nie zawsze mówimy prawdę. Podmiot liryczny ujawnia się już w pierwszym wersie utworu. Liryczne ja występuje w pierwszej osobie liczby mnogiej. Kolejny frazeologizm to „puścić oko do kogoś”. Puszczamy oczko do „kogoś, gdy porozumiewamy się z kimś bez słów”. „Rozgrywka gdzieś, coś z kim” oznacza takie prowadzenie działań, by wyjść na swoje, rozgrywka to rozważne działania towarzyszące grze. Odgrywać rolę pochodzi z frazeologizmu: „grać rolę”. W życiu, jak i na scenie gramy różne role, tylko, że na scenie są one z góry ustalone i umówione. Gdy zdaje nam się że ktoś kłamie, zwykle zastanawiamy się „co się za tym kryje” i uznajemy, że dana sytuacja ma „jeszcze jedno dno”, więc chcemy je odkryć. Bywa, że kryjemy się za kimś nie chcąc wyrazić swoich myśli i opinii, ponieważ często lepiej udawać kogoś innego i skryć się za kimś niż być sobą.
W związku z tym gramy rolę przed innymi, ale tak naprawdę przed samym sobą, co w konsekwencji prowadzi do tego, iż stopniowo tracimy własną tożsamość i osobowość.W utworze zostało zawartych wiele technik i strategii ukrywania prawdy, stąd modyfikacje i rozszerzenia frazeologizmów, które pełnią funkcję estetyczną, jak i ekspresywną.
W wierszu nie jest obecne słowo prawda. Mamy rejestr sposobów życia w fałszu i ukrywania rzeczywistości. Na pierwszym planie pojawiają się dwa przeciwne sobie pojęcia, prawda
i fałsz. W planie drugim atakowane są przejawy kultury masowej. Piosenki młodzieżowe, wręczanie kwiatów, hymn na stadionie przed rozpoczęciem widowiska sportowego, są to banały zastosowane dla ukrycia prawdy. Jednakże jak mówi podmiot liryczny: „Wszyscy wiemy, co tu jest grane, wszyscy wiemy, co się za tym kryje”. Przez te słowa możemy rozumieć, iż tak naprawdę nikt nie wierzy w te próby ukrywania prawdy
i każdy zdaje sobie sprawę z tego, jaka jest rzeczywistość. Jednak liryczne ja pod koniec drugiej strofy dodaje, iż: „ogłuszeni i ogłupieni doszczętnie, tracimy/ głos i głowę, zapominając wciąż na nowo,/ kto tu gra, po co, i co jest właściwie / grane.” Przytoczone słowa sugerują, że pomimo tego, iż każdy zdaje sobie sprawę z tego, jak naprawdę wygląda rzeczywistość, to przez ten otaczający „tumult” zapominamy o to, kto tak naprawdę gra. I dlatego musimy uświadamiać sobie to na nowo.