Układ oddechowy człowieka

Układ oddechowy człowieka składa się z
- dróg oddechowych
- płuc

GÓRNE DROGI ODDECHOWE:

JAMA NOSOWA - to pierwszy odcinek parzysty dróg oddechowych. Znajduje się ona pomiędzy powierzchnią wewnętrzną nosa zewnętrznego, a kośćmi twarzoczaszkowymi. Jama nosowa jest wyścielona unaczynioną błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym migawkowym, zawierającym gruczoły śluzowe. FUNKCJA - ogrzewanie , nawilżanie , oczyszczanie wdychanego powietrza

GARDŁO - część przewodu pokarmowego i dróg oddechowych, zbudowana z mięśni prążkowanych: zwieraczy i dźwigaczy gardła, a od wewnątrz wysłana błoną śluzową. W części górnej tworzy ją nabłonek migawkowy, w częściach położonych niżej nabłonek wielowarstwowy płaski. FUNKCJA - Gardło jest pokryte śluzem, który nawilża je i tym samym ułatwia przechodzenie pokarmu oraz wychwytuje pył z powietrza.

KRTAŃ - Zbudowana jest ona przez chrząstki i mięśnie ułożone symetrycznie, a od wewnątrz wyścielona błoną śluzową. jej głównymi częściami są chrząstki (tarczkowa, pierścieniowata i nagłośnia), które są połączone więzadłami oraz błonami. FUNKCJA - nagłośnia oddziela układ pokarmowy od oddechowego , posiada struny głosowe umożliwiające pozwalające na tworzenie dźwięku

DOLNE DROGI ODDECHOWE

TCHAWICA - Zawiera głównie mięśnie gładkie. Od wewnątrz wyścielona jest błoną śluzową pokrytą nabłonkiem wielorzędowym migawkowym, zawiera też gruczoły surowicze. FUNKCJA - Śluz wydzielany przez gruczoły śluzowe oraz falujące ruchy rzęsek ułatwiają wychwytywanie wdychanych wraz z powietrzem drobin pyłów, które usuwane są z dróg oddechowych w czasie odruchu kaszlu.

OSKRZELA - to zespół rozgałęziających się rurek doprowadzających i odprowadzających powietrze do/z płuc. Rurki te zbudowane są z pierścieniowatych chrząstek, dzięki którym są one stale drożne, co zapewnia swobodny przepływ powietrza. Ściana oskrzeli wysłana jest błoną śluzową z nabłonkiem wielorzędowym migawkowym. Ich umięśnienie składa się z mięśni gładkich. FUNKCJA - transport powietrza do pluc , oraz jego ogrzewanie , nawilżanie i oczyszcznie.

OSKRZELIKI - Są najmniejszym elementem układu oddechowego. Ich ściany nie zawierają chrząstki - są zbudowane z warstwy włókien kolagenowych, przebiegających okrężnie mięśni gładkich i nabłonka. Ich skurcz prowadzi więc do znacznego ograniczenia przepływu powietrza w płucach, co ma znaczenie w wielu procesach patologicznych FUNKCJA - transportowa ( nie biora udziału w wymianie gazowej )

PŁUCA:

Zbudowane są z oskrzeli (częściowo wnikających do płuc) rozwidlających się potem na oskrzeliki, a bezpośrednio za wymianę gazową odpowiadają pęcherzyki płucne - wymieniają tlen i dwutlenek węgla z krwią. Całe płuca pokryte są opłucną - delikatną tkanką okrywającą. W organizmie człowieka występuje płuco prawe i lewe. Prawe trzypłatowe, lewe dwupłatowe. FUNKCJA - na ich terenie zachodzi wymiana gazowa

PĘCHERZYKI PŁUCNE - elementy strukturalne miąższu płuc, których ściana od strony wewnętrznej jest wysłana bardzo cienkim nabłonkiem jednowarstwowym płaskim, a na zewnątrz znajduje się sieć naczyń włosowych między siecią włókien sprężystych. Na zewnątrz pokryte są surfaktanem zapobiegającym sklejaniu się pęcherzyków. FUNKCJA - zachodzi dyfuzja prosta pomiedzy pęcherzykiem a erytrocytem.

POJEMNOŚĆ PŁUC:
Oddechowa - 500cm3
Życiowa - 4200cm3
całkowita - 5400cm3

ODDYCHANIE:


RODZAJE WYMIANY GAZOWEJ

1. Wymiana gazowa zewnętrzna, która zachodzi w pęcherzykach płucnych i polega na łączeniu się hemoglobiny z tlenem, którego stężenie w płucach jest duże oraz powstawania dwutlenku węgla, którego stężenie w płucach jest mniejsze,

2. Wymiana gazowa wewnętrzna, która zachodzi w tkankach i komórkach ciała, stężenie dwutlenku węgla jest tutaj większe niż stężenie tlenu, więc hemoglobina łączy się z dwutlenkiem węgla i pozostawia transportowany z płuc tlen,

3. Oddychanie komórkowe, w którym przy udziale tlenu dochodzi do utleniania, czyli biologicznego spalania substancji odżywczych w wyniku, czego powstaje energia. Produktami ubocznym w tym procesie są dwutlenek węgla i woda.

MECHANIZMY WSPOMAGAJĄCE WYMIANE GAZOWA
- przepona ( mięsień poprzecznie prążkowany )
- mięśnie międzyżebrowe

NA ODDYCHANIE SKŁADA SIĘ

WDECH
-skurcz mięśni oddechowych
-zwiększenia objętości klatki piersiowej
-rozszerzające się płuca powodują spadek ciśnienia
-zasycanie powietrza do płuc
-przepona opada w dół

Skład powietrza wdychanego
78% azot
21% tlen
0,03% CO2
1% inne

WYDECH
-rozkurcz mięśni oddechowych
-przepona unosi się do góry
-ciśnienie powietrza zawartego w pęcherzykach krótkotrwale wzrasta
-opada klatka piersiowa do pierworodnego stanu

Skład powietrza wydychanego
78% azot
17% tlen
4 % CO2
1% innych gazów z parą wodną

Dlaczego wdech jest fazą aktywną oddychania a wydech bierną?

Wdech jest fazą aktywną oddychania ponieważ wymaga nakładu energii na skurcz przepony i mięśni międzyżebrowych. Wydech jest fazą bierną gdyż nie wymaga nakładu energii.