Zaraza
Zarażenie jako powód izolacji i samotności
Inny aspekt epidemii to odosobnienie, izolacja i napiętnowanie zarażonych oraz nietolerancja wobec nich. Trędowaci przedstawieni w historii o Tristanie i Izoldzie stanowią odrębną grupę, która nie budzi sympatii otoczenia. Są napiętnowani przez społeczeństwo i z tego względu zachowują się bez żadnych zahamowań – zapewne przekonani, że nic ich dobrego i tak już ich w życiu nie czeka. W Dżumie Alberta Camusa całe miasto Oran zostaje całkowicie odcięte od świata, nikt nie może z niego wyjechać,...
Epidemia – czas nietolerancji i zbrodni
W ekstremalnej sytuacji wielu bohaterów daje z siebie więcej niż normalnie mogliby dać. Np. Raymond Rambert, dziennikarz, przybysz z Paryża, początkowo marzący o ucieczce z Oranu, ostatecznie przezwycięża egoizm i pozostaje w mieście, by ratować tych, z którymi od niedawna dzieli dramatyczny los. W ludziach uruchamiają się pokłady aktywności, współczucia i poświęcenia, doktor Rieux pociąga za sobą innych. Jednak w niektórych epidemia budzi niskie instynkty, np. zbrodniarz Cottard cieszy...
Epidemia jest godziną próby
Epidemia jest godziną próby dla tych, którzy tracą najbliższych i dla tych,którzy na co dzień stykają się ze śmiercią. Jest to np. wielkie wyzwanie dla duszpasterza, ojca Paneloux z Dżumy , który musi w obliczu zarazy służyć przerażonym wiernym i nadal wierzyć w Boga. Zwycięsko z tej próby wychodzi „święty bez Boga” ateista Jean Tarrou, który pomaga doktorowi Rieux organizować ochotnicze oddziały sanitarne. Zdaje egzamin z człowieczeństwa także sam lekarz, będący motorem wszelkich działań...
Kara za grzechy czy ekstremalne doświadczenie?
W balladzie o Alpuharze zarażenie staje się niejako karą dla wroga. Wielu bohaterów (np. ojciec Paneloux z Dżumy ) odczytuje epidemię jako karę za grzechy zesłaną przez Boga... Gorzej, jeśli w zakażonych miastach próbuje się szukać winnych epidemii, największych grzeszników. To już wstęp do samosądów i okazja do wykazania się nietolerancją. Sytuacja taka przedstawiona zostaje w Mszy za miasto Arras Andrzeja Szczypiorskiego. Nie wszyscy widzą w epidemii karę za winy, np. doktor Rieux z...
Epidemia jako pretekst do snucia opowieści
Jeszcze inni opuszczają miasto i spędzają czas na pod florenckiej wsi, licząc na to, że unikną śmierci. To właśnie ich przymusowy wyjazd, ucieczka na prowincję, odosobnienie i spotkanie stały się okazją do snucia opowieści, często nieprzyzwoitych, pikantnych, dotyczących miłości. W historiach ludzi, którzy niejako cudem uniknęli śmierci, odnajdziemy niezwykły apetyt na życie, głód wrażeń typowy dla tych, którzy nieoczekiwanie poznali wartość życia. Dotyczące trędowatych mity i legendy także...
Epidemia jako morze cierpienia
Wieża jest studium przerażającej samotności cierpiącego człowieka skazanego na oszpecenie, wyniszczenie, bezsenność i bardz o powolną śmierć. Lebbroso przyjmuje swój los godnie i dzielnie. Jest bardzo wyrozumiały, pozbawiony egoizmu, dba o to, by nie szokować siostry ani dzieci swym odrażającym widokiem, stara się nie zarazić obcych. Podczas chwilowego załamania, kiedy ogarnia go chęć popełnienia samobójstwa, pomaga mu Pismo Święte , wspomnienie siostry i pozostawiony przez zmarłą...
Zarażenie – aktem zemsty na wrogu
Inny aspekt epidemii eksponuje Adam Mickiewicz w Konradzie Wallenrodzie .W Balladzie Alpuhara pojawia się motyw zemsty na wrogach, dokonanej poprzez zarażenie ich dżumą. Podstępny Almanzor zaraża zwycięskich Hiszpanów poprzez pozornie braterskie, pojednawcze gesty (pocałunki przenoszą zarazę!). Umiera na oczach wrogów w straszliwych męczarniach, pokazując im, jak sami będą cierpieć w chwili śmierci. Jego postawa okazuje się skuteczna – mimo że sam ginie, doprowadza też wrogów do klęski....
Dżuma jako metafora
Zarazę można też traktować jako metaforę szerszych zjawisk. Np. dżumę z powieści Alberta Camusa odczytano, chyba zgodnie z intencjami autora, jako metaforę totalitaryzmu, wszelkiego zła i zagrożenia. Uprawnia do tego już motto powieści, słowa Daniela Defoe: „Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście,poprzez coś innego, co nie istnieje”. Warto zwrócić uwagę także na taki cytat: „(...) bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie...
Epidemia, zaraza
„Patrzcie, o giaury! jam siny, blady, Zgadnijcie, czyim ja posłem? Jam was oszukał, wracam z Grenady, Ja wam zarazę przyniosłem. Pocałowaniem wszczepiłem w duszę Jad, co was będzie pożerać, Pójdźcie i patrzcie na me katusze, Wy tak musicie umierać”. (Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod ) (...) w roku od narodzenia Pana naszego, Jezusa Chrystusa,tysiąc trzysta czterdziestym ósmym, w sławnym mieście Florencji,klejnot miast włoskich stanowiącym, wybuchła zaraza...
- Zarażenie jako powód izolacji i samotności
- Epidemia – czas nietolerancji i zbrodni
- Epidemia jest godziną próby
- Kara za grzechy czy ekstremalne doświadczenie?
- Epidemia jako pretekst do snucia opowieści
- Epidemia jako morze cierpienia
- Zarażenie – aktem zemsty na wrogu
- Dżuma jako metafora
- Epidemia burzy normalny bieg zdarzeń
Miasto w czasie epidemii
Na uwagę zasługują też literackie kreacje miast nawiedzonych epidemią. Jedną z takich przerażających wizji odnajdziemy w Dekameronie Boccaccia (zaraza w XIV-wiecznej Florencji). Współczesnym obrazem epidemii jest Dżuma Alberta Camusa. Miasto Oran zostaje zamknięte i odcięte od świata. Szaleje w nim dżuma – śmiertelna choroba zakaźna, dla pisarza zapewne także symbol wszelkiego zła, może totalitaryzmu. W takim mieście w obliczu zarazy odwrócone zostają wartości: zbrodniarz przestaje być...
Epidemia burzy normalny bieg zdarzeń
... odmienia życiorysy ludzi. Tak dzieje się np. w Dżumie Alberta Camusa, której bohaterowie nagle zostają odcięci od świata i postawieni wobec nowych wyzwań. Ulega przewartościowaniu ich dotychczasowy sposób myślenia: od tej pory najistotniejsze jest odnalezienie się w świecie zaatakowanym przez chorobę. Normalny porządek zostaje też zaburzony podczas epidemii dżumy w Londynie 1665 roku, opisanej w Dzienniku roku zarazy Daniela Defoe. Straszliwa epidemia paraliżuje i dezorganizuje...