Wódz
Aleksander III Wielki
Uczeń Arystotelesa, dowodził macedońską jazdą w zwycięskiej bitwie pod Cheroneą w 338, stoczoną z koalicją polis greckich, pod przewodnictwem Aten. Przejął władzę w 336 po ojcu, Filipie II, twórcy potęgi Macedonii. W 335 zdusił bunt polis greckich, próbujących zrzucić hegemonię macedońską; zburzył Teby. W latach 334–327 po wygranych bitwach nad Granikiem (334), pod Issos (333), Gaugamelą (331) i Hydaspes (327) podbił ziemie imperium perskiego z Egiptem,Persją i Mezopotamią. Zwycięstwa...
Cezar Gajusz Juliusz
Pochodził z rzymskiej rodziny arystokratycznej, w czasie rządów Sulli przebywał na wygnaniu. Karierę polityczną zrobił opierając się na stronnictwie popularów, od 68 kwestor, od 65 edyl, 63 pontifex maximus. W 61 mianowany namiestnikiem Hiszpanii, uzyskane na tym stanowisku pieniądze wykorzystał do wyprawienia igrzysk w Rzymie, dzięki czemu zyskał popularność. W 60 zawarł z Pompejuszem i Krassusem I triumwirat, który nieformalnie przejął władzę w państwie.W 58 mianowany namiestnikiem Galii...
Władysław II Jagiełło
Władzę nad Wielkim Księstwem Litewskim objął w 1377 po śmierci ojca, Olgierda. W 1381 utracił tron na rzecz stryja Kiejstuta, odzyskał go po roku. W 1385 zawarł unię polsko-litewską. W zamian za przyjęcie chrztu, rękę królowej Jadwigi i tron polski zgodził się przyłączyć Wielkie Księstwo Litewskie do Polski. Koronowany na króla polskiego w 1386, w 1387rozpoczął chrystianizację Litwy. Związek Polski z Litwą regulował jeszcze w 1401 (unia wileńsko–radomska) i w 1413 (unia horodelska), Wielkie...
Katon Starszy
P ochodził z rodu plebejuszy. Uczestniczył w walkach w czasie II wojny punickiej (218–201) jako szeregowy legionista. W 214 został wybrany trybunem wojskowym, w 204 kwestorem,w 198 mianowany pretorem, zarządzał Sardynią. Jako konsul w 195 stłumił bunt plemion iberyjskich, za co został uhonorowany triumfalnym wjazdem do Rzymu. Był jednym z dowódców armii rzymskiej w wojnie z Antiochem III Wielkim, władcą Syrii, odegrał zasadniczą rolę w zwycięskiej bitwie pod Termopilami. W następnych latach...
Napoleon I Bonaparte
Urodził się na Korsyce, ukończył szkołę wojskową, od 1785 oficer armii francuskiej. Wyróżnił się w 1793zdobyciem Tulonu. Został generałem w wieku 25lat. Wódz naczelny armii francuskiej we Włoszech w latach 1797–99, dowodził kampanią egipską 1798–99. W 1797 zgodził się na utworzenie Legionów polskich przez generała H. Dąbrowskiego < Dąbrowski Jan Henryk >. W 1799 obalił dyrektoriat i objął władzę jako pierwszy konsul. Przeprowadził kodyfikację prawa, założył Bank Francji, zreformował...
Oktawian August
Siostrzeniec i adoptowany syn Gajusza Juliusza Cezara < Cezar Gajusz Juliusz >. W 43 utworzył II triumwirat z Markiem Antoniuszem i Lepidusem. Razem z nimi pokonał zabójców Cezara, Brutusa i Kasjusza, pod Filippi w 42. Po wybuchu konfliktu między triumwirami, w 36 pokonał Lepidusa oraz w 31w bitwie pod Akcjum zwyciężył Sekstusa Pompejusza. W 30 uczynił Egipt prowincją rzymską. Senat mianował go w 28 pierwszym obywatelem, w 27 pierwszym senatorem, prokonsulem i obdarzył tytułem...
Jan III Sobieski
Pochodził z rodziny magnackiej, jego ojciec był wojewodą ruskim i kasztelanem krakowskim. Odebrał staranne wykształcenie, studiował na Akademii Krakowskiej, następnie odbył podróż po Europie Zachodniej (1646–48). Od 1648 w wojsku,walczył z Kozakami i Tatarami, ciężko ranny w bitwie pod Beresteczkiem w 1651. W czasie „potopu” szwedzkiego (1655–60) początkowo poparł Karola X Gustawa, w 1956 przyłączył się do walki ze Szwedami. Walczył w wojnach z Moskwą i Kozakami (1660–64), wykazał się...
Piłsudski Józef Klemens
Pochodził z rodziny szlacheckiej, od 1886 studiował na uniwersytecie w Charkowie. W 1887 skazany na pięć lat zesłania na Syberii. Od 1892 członek PPS, od 1895 jej faktyczny przywódca.Rzecznik walki zbrojnej o niepodległość Polski, nadał polskiemu socjalizmowi charakter narodowy. Po rozłamie PPS w 1906 stanął na czele Frakcji Rewolucyjnej. Twórca i organizator ZWCz (1908), ruchu strzeleckiego w Galicji i POW (1914). W 1914 utworzył Legiony Polskie, walczył na froncie rosyjskim. W 1917 po...
Czyngis-chan
Jego ojciec Jesugej był chanem jednego z plemion mongolskich, zginął gwałtowną śmiercią. Opiekowała się nim matka, dorastał w wyjątkowo surowych warunkach mongolskich stepów. W wieku kilkunastu lat poddał się protekcji chana Tooriła. Szybko objawił niezwykły talent wojskowy. Razem z Tooriłem i jego innym wasalem Dżamuką, wyruszył na liczne wyprawy wojenne przeciwko sąsiednim plemionom, pokonał również i podporządkował Tatarów, odwiecznych wrogów Mongołów. Następnie zwyciężył dotychczasowych...
Fryderyk II Wielki
W młodości przejął idee oświecenia, próbował uciec za granicę spod despotycznego panowania ojca, Fryderyka Wilhelma I (króla-sierżanta). Skazany za ucieczkę na pobyt w twierdzy Kostrzyń. Uczył się tam wojskowości i mechanizmów biurokracji. Przejął władzę po śmierci ojca w 1740. Dążył do wzrostu potęgi militarnej i ekonomicznej państwa, wzmocnił rządy absolutne, powiększył armię, rozwijał przemysł, prowadził ekspansję terytorialną. Zrealizował postulaty oświeceniowe: skodyfikował prawo,...
Cromwell Oliver
Potomek rodziny szlacheckiej, gorliwy purytanin.W młodości zarządzał odziedziczonym po ojcu majątkiem.W latach 1628–29 poseł Izby Gmin, w 1640 wybrany do „krótkiego” i „długiego” parlamentu. Przeciwnik absolutyzmu, zwolennik zwiększenia roli parlamentu, odegrał zasadniczą rolę w rewolucji angielskiej 1640–60. Gdy konflikt między królem a parlamentem przekształcił się w 1642 w wojnę domową, poświęcił swój majątek i utworzył własny pułk jazdy. Wyróżnił się w bitwie pod Marston Moor w 1644, o...
Gustaw II Adolf
Wyjątkowo utalentowany, doskonałe wykształcony politycznie i militarnie przez ojca, Karola IX Sudermańskiego. Na tronie zasiadł w 1611. Zapewnił pokój wewnętrzny dzięki porozumieniu ze szlachtą. Usprawnił sądownictwo,skarb, system podatkowy, oświatę, administrację centralną, w tym kancelarię królewską. Otoczył się znakomitymi doradcami, spośród których wyróżnił się kanclerz A. Oxenstierna. W 1613 zakończył wojnę kalmarską, podpisując niezbyt korzystny pokój z Danią. W 1617 zawarł pokój z...