Luksus
Totalitaryzm groteskowo
Zupełnie inną próbą opisu systemu totalitarnego jest powieść Michaiła Bułhakowa Mistrz i Małgorzata . W groteskowej międzywojennej Moskwie działa... diabeł, by uzdrowić chorą komunistyczną rzeczywistość, w której królują kłamstwo, cenzura, łapówki, panuje bieda wśród zwykłych obywateli, podczas gdy w luksusie żyją prominenci. To właśnie diabelski świat ratuje przed zniszczeniem rękopis mistrza, spalony w chwili strachu– powieść o Poncjuszu Piłacie. Ocalona też zostaje miłość mistrza i...
Święte?
Istnieje też kategoria prostytutek, które można by nazwać wręcz świętymi. Bohaterka Damy kameliowej Małgorzata Gautier, choć niemoralna i zepsuta,poświęca się z miłości. Piękna, kochająca luksus, znana z wielkich wydatków, zrujnuje paru kochanków. Ta wyrachowana kobieta okaże się jednak zdolna do ogromnych poświęceń z miłości. Pokocha poznanego w teatrze młodzieńca Armanda Duvala. Żyjąc podwójnym życiem, biorąc pieniądze od protektorów, spłacając wierzycieli, stara się stworzyć azyl dla...
Rozrzutne córki mieszczanina
Żonom modnym trwoniącym mężowskie i własne majątki dorównują przejawiające wielkie zamiłowanie do luksusu córki tytułowego bohatera powieści Balzaka Ojciec Goriot . Anastazja i Delfina wychodzą dobrze i bogato za mąż, wciąż jednak nie starcza im pieniędzy na zbytki. Dlatego nadal wspiera je finansowo kochający i bardzo skromnie żyjący ojciec. Goriot kupuje ich miłość, której i tak nie ma: córki bezwzględnie wyłudzają od niego pieniądze, spotykając się z nim potajemnie, wstydzą się go bowiem...
Współcześni dorobkiewicze
Liczne teksty kultury pokazują zapatrzenie współczesnych polskich nowobogackich w zachodnie wzorce. Taką postać wykreował np. Paweł Huelle w wystawianej w teatrze TV sztuce Kąpielisko Ostrów . Jeden z jej bohaterów, cwaniaczek Trybulak, wykupuje ziemie dawnego uzdrowiska, by inwestować w hipermarket, stację benzynową, pola golfowe. Naśladując polskie ziemiaństwo, ale przede wszystkim zachodnią obyczajowość, buduje pola golfowe, otacza się myśliwskimi rasowymi psami, montuje w domu antenę...
Utrzymanka
Wyrachowane, już otwarcie, z racji roli, jaką pełnią w życiu swych mężczyzn, są utrzymanki. Tytułowa bohaterka sztuki Gabrieli Zapolskiej Panna Maliczewska tylko dla pieniędzy i ewentualnej kariery kontaktuje się z Daumem i jego przyjacielem. Zapolska pokazuje też w Pannie Maliczewskiej małżeństwo jako szczególny, usankcjonowany przez społeczeństwo i prawo sposób bycia utrzymanką. Tak tytułowa bohaterka ocenia układ, w którym tkwi Daumowa – mąż zapewnia jej utrzymanie domu na wysokim...
Pieniądze – źródłem nieszczęść utracjuszy, hazardzistów, żon modnych
Uzależnienie od wydawania pieniędzy to poważny nałóg, który prowadzi od bogactwa do biedy barona Krzeszowskiego z powieści Lalka Bolesława Prusa. Gdyby nie żona, baron kochający się w wyścigach konnych, hulankach i ekstrawaganckich zakupach, utrzymujący również kobiety, nie miałby prawdopodobnie gdzie mieszkać i za co żyć. Powraca bowiem po wyprowadzce z domu do żony bez żadnych bagaży, kompletnie zrujnowany. Naturę utracjusza mają także inni bohaterowie: syn Barbary i Bogumiła...
Zajęcia pedagogiczne – kaprys damy
Zła sytuacja majątkowa nie zawsze jest jednak udziałem pań parających się nauczaniem. Uczenie młodych, ubogich panien to też niekiedy hobby zamożnych zmanierowanych dam. Tak jest np. w Dziewczętach z Now olipek Poli Gojawiczyńskiej. Bogate panie, mieszkanki luksusowych dzielnic Warszawy, zajmujące piękne, zadbane mieszkania, przyjmują, otoczone służbą, w swyc h wymuskanych salonach tytułowe dziewczęta z Nowolipek. Udzielając im korepetycji, otwierają przed nimi zupełnie inny, piękniejszy...