Akcent i intonacja w języku polskim
Akcent wyrazowy
Akcent wyrazowy – polega na tym, że jedną z sylab w wyrazie wymawiamy silniej (z większą siłą wydechu): • w wyrazach więcejzgłoskowych akcent pada na przedostatnią sylabę wyrazu. Tak dzieje się w większości wypadków, ale zdarzają się też wyjątki (chodzi o staranną wymowę). Wtedy akcent pada na trzecią sylabę od końca (pod warunkiem, że wyraz składa się co najmniej z trzech zgłosek): wio -sna sa- mo -chód czło -wiek przed- szko -le dro -ga zna- jo -my – 1 i 2...
Akcent wyrazów jednozgłoskowych
W języku występują również wyrazy jednozgłoskowe. W ich przypadku zjawisko akcentowania wygląda dwojako: • nieakcentowane wyrazy łączące się w całość akcentowaną z wyrazem poprzedzającym. Nazywamy je enklitykami . Należą do nich w języku polskim: – zaimki osobowe w jednozgłoskowych formach (bez mianownika): bił go po wie dział mu przy szli z nim na pi sał nam od dał jej ku pi łem ci – zaimek się : my ję się my lisz się spa kuj my się przeprowa dzi li się...
Akcent zdaniowy
Akcent zdaniowy – polega na silniejszym wymówieniu w zdaniu jednego z wyrazów: • w zdaniu najczęściej akcentujemy ostatni wyraz: Po lekcjach pójdę do domu . W sobotę wieczorem ojciec skosił trawnik . W lipcu nie było nad morzem ładnej pogody . • zdarza się, że akcentujemy wyraz albo grupę wyrazów znajdujących się nie na końcu zdania. Dzieje się tak, gdy chcemy na nie zwrócić szczególną uwagę. Po lekcjach pójdę do domu. (a nie kiedy...