Pozyskiwanie informacji geograficznych

Źródła informacji geograficznych można podzielić na dwie główne grupy: źródła bezpośrednie i pośrednie. Informacje ze źródeł bezpośrednich uzyskujemy w trakcie prac terenowych. Należą do nich:
• obserwacje terenowe;
• pomiary;
• kartowanie, czyli nanoszenie zjawisk na mapę;
• fotografie.
Wszelkie prace terenowe możliwe są dzięki podstawowej umiejętności orientacji na powierzchni Ziemi. Pomijając już oczywiste problemy wynikające z możliwości zabłądzenia, bez umiejętności orientacji w terenie niemożliwe jest prawidłowe zlokalizowanie zaobserwowanych zjawisk i punktów pomiarowych oraz prawidłowe naniesienie ich na mapę.
Choć Ziemia jest bryłą o kształcie zbliżonym do kuli, jej powierzchnia przez obserwatora znajdującego się na jej powierzchni postrzegana jest jako płaszczyzna (mniej lub bardziej urozmaicona). Ponad tą płaszczyzną, określaną jako płaszczyzna horyzontu, znajduje się pozorna kopuła – półkula nieba, nosząca potoczną nazwę sklepienia niebieskiego. Sklepienie niebieskie, wraz z drugą półkulą, znajdującą się poniżej powierzchni horyzontu, nosi nazwę sfery niebieskiej. Płaszczyzna horyzontu pozornie styka się ze sferą niebieską wzdłuż linii widnokręgu. Linia ta ma kształt kolisty, co najłatwiejsze do zaobserwowania jest na morzu, gdzie nie przesłaniają jej wzniesienia i obniżenia powierzchni Ziemi.
Kierunki na powierzchni Ziemi określamy za pomocą miary kątowej– azymutu. Azymut geograficzny to kąt zawarty pomiędzy kierunkiem północnym a kierunkiem przez nas określanym; mierzymy go od kierunku północnego w prawo. Powszechnie przyjęte symbole kierunków (N – północ, W – zachód, S – południe, E – wschód) pochodzą z języka angielskiego. Określenie jednego z kierunków (na naszej półkuli najczęściej używa się do tego kierunku północnego) jest niezbędne dla prawidłowej orientacji w terenie. Główne sposoby wyznaczania kierunku północnego:
• użycie busoli (kompasu);
• zorientowanie mapy;
• położenie Słońca na sklepieniu niebieskim;
• położenie Gwiazdy Polarnej na sklepieniu niebieskim;
• obserwacje przyrodnicze (np. mchu porastającego pnie drzew od strony północnej).

Wśród pośrednich źródeł informacji geograficznych można wyróżnić m.in.: związane z mową pisaną (np. podręczniki, książki, tablice itp.), obrazami symbolicznymi lub realistycznymi (mapy, atlasy, zdjęcia, filmy itp.), wynikające z kontaktu z drugim człowiekiem (wywiad,prelekcja, konsultacje) oraz związane z wykorzystaniem komputera– źródła internetowe, Geograficzne Systemy Informacyjne, programy edukacyjne i inne. Dlatego w wyposażeniu geografa opracowującego w swej pracowni wyniki badań – obok stosownej wielkości biurka z notatkami, formularzami, mapami, zbiorami materiałów statystycznych oraz podręcznej biblioteczki z literaturą naukową, atlasami, encyklopediami – podstawowym wyposażeniem jest komputer. Używa się go nie tylko do pisania tekstu i poszukiwań wiadomości w internecie, ale i do tworzenia i obsługi baz danych oraz do wykonywania różnego rodzaju map i edycji rycin. Warto pamiętać, że tak różnorodne programy (szczególnie programy graficzne) wymagają sprzętu wysokiej jakości – pojemnych dysków i dużej pamięci operacyjnej. Wśród akcesoriów komputerowych szczególnie przydatny bywa skaner („wprowadzający” gotowe ryciny do komputera).