profil

Tematy i końcówki, typy koniugacji

poleca 66% 426 głosów

Każda forma fleksyjna da się rozłożyć na dwa elementy: temat i końcówkę. Temat pozostaje niezmienny (czasem może wystąpić w postaciach obocznych), natomiast końcówka ulega zmianie.

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że wszystkie czasowniki w języku polskim odmieniają się tak samo. Jednak analiza kilku przykładów wystarczy, aby przekonać się, że czasowniki dla tej samej osoby i liczby mogą przybierać całkowicie odmienne zakończenia.

liczba pojedyncza
móc winić słyszeć badać rozumieć
1 mog-ę wini-ę słysz-ę bada-m rozumie-m
2 moż-esz win-isz słysz-ysz bada-sz rozumie-sz
3 moż-e win-i słysz-y bada-ø rozumie-ø
liczba mnoga
1 moż-emy win-imy słysz-ymy bada-my rozunie-my
2 moż-ecie win-icie słysz-ycie bada-cie rozumie-cie
3 mog-ą wini-ą słysz-ą badaj-ą rozumiej-ą

W języku polskim istnieją trzy systemy koniugacyjne. O przynależności czasownika do danej gromady decyduje temat czasu teraźniejszego, a także temat czasu przeszłego. Brzmi to bardzo skomplikowanie, dlatego, jeśli jesteś zainteresowany tym zagadnieniem, zawsze możesz sięgnąć po specjalistyczne podręczniki gramatyki. Tam znajdziesz tabele i zestawienia dla różnych typów koniugacji. Na szczęście, posługując się językiem polskim od wielu lat, bez trudu dobierasz i rozpoznajesz odpowiednie końcówki.

Ta tabela pokazuje jedynie podział na gromady koniugacyjne na podstawie form czasu teraźniejszego:

gromada
koniugacyjna
temat zakończony
na:
rodzaje końcówek przykłady
I

-esz
S
P
Ó
Ł
G
Ł
O
S
K
Ę
twardą
miękką
funkcjonalnie
miękką

-esz|
-e
-emy
-ecie
piorę
myję
maluję
idę
II

-isz (-ysz)
miękką
funkcjonalnie
miękką

-isz, -ysz
-i, -y
-imy, -ymy
-icie, -ycie
wierzę
słyszę
uczę
III
a-m
a-sz
S
A
M
O
G
Ł
O
S
K
Ę
a -m
-sz
-my
-cie
witam kicham
czytam rzucam
IV
e-m
e-sz
e rozumiem wiem
umiem jem

 

ciąć
ja tnę my tniemy
ty tniesz wy tniecie
on tnie oni tną
ona one
ono

 

mleć
ja mielę my mielimy
ty mielisz wy mielicie
on miele oni mielą
ona one
ono

 

pleć
(oczyszczać ziemię z chwastów)
ja pielę my pielemy
ty pielesz wy pielecie
on piele oni pielą
ona one
ono

 

umieć
ja umiem my umiemy
ty umiesz wy umiecie
on umie oni umieją
ona one
ono

 

rozumieć
ja rozumiem my rozumiemy
ty rozumiesz wy rozumiecie
on rozumie oni rozumieją
ona one
ono

Sprawa jest bardziej skomplikowana, gdy analizie poddamy temat czasu przeszłego. Z pewnością pomyślisz teraz z uznaniem o tych obcokrajowcach, którzy dobrze opanowali naszą gramatykę. Jest to naprawdę trudne! Ty jednak nie musisz uczyć się jej podstaw, bo znasz je od dawna.

Podoba się? Tak Nie