Na podstawie rodzaju gramatycznego rzeczownika można wyróżnić trzy gromady deklinacyjne. Każda z nich posiada właściwości niewystępujące w dwóch pozostałych grupach odmian.
• odmiana męska
| liczba pojedyncza | końcówki równoległe |
|||||||
| M. | pan | mąż | brat | palec | słup | Kazio | stół | ø, o |
| D. | pana | męża | brata | palca | słupa | Kazia | stołu | a, u |
| C. | panu | mężowi | bratu | palcu | słupowi | Kaziowi | stołowi | u, owi |
| B. | pana | męża | brata | palec | słup | Kazia | stół | a, ø |
| N. | panem | mężem | bratem | palcem | słupem | Kaziem | stołem | em |
| Ms. | panu | mężu | bracie | palcu | słupie | Kaziu | stole | u, e |
| W. | panie! | mężu! | bracie! | palcu! | słupie! | Kaziu! | stole! | e, u |
| liczba mnoga | ||||||||
| M. | panowie | mężowie | bracia | palce | słupy | Kaziowie | stoły | owie, a, y, e |
| D. | panów | mężów | braci | palców | słupów | Kaziów | stołów | ów, i |
| C. | panom | mężom | braciom | palcom | słupom | Kaziom | stołom | om |
| B. | panów | mężów | braci | palce | słupom | Kaziów | stoły | ów, i, e, y |
| N. | panami | mężami | braćmi | palcami | słupami | Kaziami | stołami | ami, mi |
| Ms. | panach | mężach | braciach | palcach | słupach | Kaziach | stołach | ach |
| W. | panowie! | mężowie! | bracia! | palce! | słupy! | Kaziowie! | stoły! | owie, a, y, e |
Rzeczowniki należące do tej samej gromady deklinacyjnej mają w tym samym przypadku różne końcówki. Nazywa się je końcówkami równoległymi.
• odmiana żeńska
| liczba pojedyncza | końcówki równoległe |
||||||
| M. | droga | praca | łata | gospodyni | ość | rzecz | a, i, ø |
| D. | drogi | pracy | łaty | gospodyni | ości | rzeczy | i, y |
| C. | drodze | pracy | łacie | gospodyni | ości | rzeczy | e, y, i |
| B. | drogę | pracę | łatę | gospodynię | ość | rzecz | ę, ø |
| N. | drogą | pracą | łatą | gospodynią | ością | rzeczą | ą |
| Ms. | drodze | pracy | łacie | gospodyni | ości | rzeczy | e, y, i |
| W. | drogo! | praco! | łato! | gospodyni! | ości! | rzeczy! | o, i, y |
| liczba mnoga | |||||||
| M. | drogi | prace | łaty | gospodynie | ości | rzeczy | i, e, y |
| D. | dróg | prac | łat | gospodyń | ości | rzeczy | ø, i, y |
| C. | drogom | pracom | łatom | gospodyniom | ościom | rzeczom | om |
| B. | drogi | prace | łaty | gospodynie | ości | rzeczy | i, e, y |
| N. | drogami | pracami | łatami | gospodyniami | ościami | rzeczami | ami (mi) |
| Ms. | drogach | pracach | łatach | gospodyniach | ościach | rzeczach | ach |
| W. | drogi! | prace! | łaty! | gospodynie! | ości! | rzeczy! | i, e, y |
• odmiana nijaka
| liczba pojedyncza | końcówki równoległe |
||||||
| M. | dziecko | źródło | spotkanie | źrebię | znamię | obserwatorium | o, e, ę |
| D. | dziecka | źródła | spotkania | źrebięcia | znamienia | obserwatorium | a |
| C. | dziecku | źródłu | spotkaniu | źrebięciu | znamieniu | obserwatorium | u |
| B. | dziecko | źródło | spotkanie | źrebię | znamię | obserwatorium | o, e, ę |
| N. | dzieckiem | źródłem | spotkaniem | źrebięciem | znamieniem | obserwatorium | em |
| Ms. | dziecku | źródle | spotkaniu | źrebięciu | znamieniu | obserwatorium | u, e |
| W. | dziecko! | źródło! | spotkanie! | źrebię! | znamię! | obserwatorium! | o, e, ę |
| liczba mnoga | |||||||
| M. | dzieci | źródła | spotkania | źrebięta | znamiona | obserwatoria | i, a |
| D. | dzieci | źródeł | spotkań | źrebiąt | znamion | obserwatoriów | i, ø, ów |
| C | dzieciom | źródłom | spotkaniom | źrebiętom | znamionom | obserwatoriom | om |
| B. | dzieci | źródła | spotkania | źrebięta | znamiona | obserwatoria | i, a |
| N. | dziećmi | źródłami | spotkaniami | źrebiętami | znamionami | obserwatoriami | mi, ami |
| Ms. | dzieciach | źródłach | spotkaniach | źrebiętach | znamionach | obserwatoriom | ach |
| W. | dzieci! | źródła! | spotkania! | źrebięta! | znamiona! | obserwatoria! | i, a |
To typowa odmiana przez przypadki, ale trzeba pamiętać, że obok nich pojawia się cała gama różnych odstępstw. Do tego dochodzą jeszcze końcówki równoległe, z których nie zawsze potrafimy wybrać tę właściwą.
Wybór i użycie końcówek równoległych zależy tak naprawdę od zwyczaju, a wskaźnikiem powinno być tzw. wyczucie językowe.
Pamiętaj, że w razie wątpliwości najlepiej zajrzeć do Słownika poprawnej polszczyzny lub Słownika języka polskiego.