Odporność swoista jest nabyta i stanowi drugą linię obrony. W tego typu odporności odpowiedź immunologiczna skierowana jest przeciwko określonemu rodzajowi antygenu, co uwarunkowane jest wcześniejszym kontaktem z tym antygenem i wytworzeniem o nim pamięci immunologicznej. Odporność swoista obejmuje odporność komórkową i humoralną. W odporności tej współdziałają ze sobą neutrofile, makrofagi, limfocyty B oraz T. Komórki te powstają u większości kręgowców w szpiku kostnym, przy czym limfocyty T nabywają potem swoją specyficzność w grasicy, a limfocyty B w szpiku kostnym. Limfocyty B i T mają w błonie komórkowej charakterystyczne dla każdej z osobna grupy antygeny i przeciwciała.
W odpowiedzi swoistej biorą udział różne limfocyty:
– limfocyty T cytotoksyczne (Tc) – zabijają komórki rozpoznawane jako obce;
– limfocyty T pomocnicze (Th) – wspomagają odpowiedź typu komórkowego i humoralnego poprzez bezpośredni kontakt i wydzielanie cytokin pobudzających limfocyty B, Tc i makrofagi;
– limfocyty B – produkują przeciwciała, które swoiście wiążą konkretne antygeny;
– komórki pamięci immunologicznej to mała grupa limfocytów B i T, które pozostają w organizmie po ustaniu działania antygenu, przechowując jego „obraz”.
– W odpowiedzi swoistej uczestniczą też makrofagi pobudzone przez limfocyty Th do fagocytozy antygenów i ich nosicieli, np. bakterii.
– limfocyty T supresorowe (Ts) – hamują aktywności pobudzonych lipidów B i T po zakończeniu reakcji immunologicznej, niektóre z nich wydzielają cytokiny.