blindaż (język polski)

przekroje blindaży (1.1)
wymowa:
​
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) wojsk. drewniana, drewniano-ziemna później też blaszana lub betonowa osłona schronu, okopów albo innych fortyfikacji, chroniąca przed ostrzałem[1][2]
(1.2) daw. wojsk. schron[3]
(1.3) daw. wojsk. dodatkowe stalowe opancerzenie okrętu lub pojazdu [1][4]
(1.4) futrowanie, obicie ścian zrobione z desek[2][5]
odmiana:
(1.1-4)
przykłady:
(1.1) „Nadto «Nouvelliste de Rouen» donosi, iż wydano rozkazy nie tylko uzbrojenia wybrzeży, ale nadto zbudowania blindaży mogących wytrzymać uderzenia kuli i bomby.”.[6]
(1.1) „Inż. Bułgarow (..) opowiadał (...): Forty wewnętrzne są w Porcie Artura osłonione blindażami, które nadto okryte są workamiz ziemią i grubą blachą. Raz tylko jeden 6-calowe pociski japońskie przebiły blindaże i pękły wewnątrz domu firmy «Kunst i Albers».”[7]
(1.1) „W obawie, że nie zdążą w porę usunąć się z niebezpiecznego terenu, maruderzy owi ukryli się w pobliskim «blindażu», t. j. dole ziemnym, oszalowanym deskami, z dość wysokim nasypem. «Blindaż» taki służy za schronienie żołnierzom, obserwującym skuteczność strzałów, oraz jako skład różnych narzędzi pomocniczych; kulom dział polowych, więc mniejszego kalibru, może on stawić opór skuteczny, natomiast nie jest w możności oprzeć się ciężkim pociskom dział fortecznych.”[8]
(1.2) Pan Prezydent zwiedził ruiny i wszedł do jednego z pozostałych z czasów wojny schronów betonowych (blindaży), ukrytych wśród zwalisk.[9]
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) daw. zwodnik
(1.2) schron, pot. bunkier
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. blinda ż
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1,3,4) franc. blindage < franc. blinder[10] → okrywać, ukrywać, franc. blindes → drewno używane zbudowania osłony, schronienia < niem. blenden[11] → oślepiać, razić
por. niem. blenden > niem. Blende → wysunięta osłona mająca w czasie oblężenia uniemożliwić przeciwnikowi ogląd prac[12]
(1.2) od (1.1)
uwagi:
tłumaczenia:
  • angielski: (1.1) blindage
  • francuski: (1.1) blindage m, blinde ; (1.3) blindage m
  • rosyjski: (1.1) блиндаж m
źródła:
  1. 1 2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Blindaż” w: Michał Arct, M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie, Warszawa 1916.
  2. 1 2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Słownik języka polskiego, red. Aleksander Zdanowicz i in., M. Orgelbrand, Wilno 1861, s. 86, 2257.
  3. ↑ Rozkaz wewnętrzny biskupa polowego wojsk polskich 097/37 Błędne określenia wojskowe najczęściej spotykane w mowie i druku : dodatek nr 2, Warszawa, 1937.
  4. ↑ Stanisław Skorupka, Halina Auderska, Zofia Łempicka, Zofia Łempicka de Bondy Mały słownik języka polskiego, 1968.
  5. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „blindaż” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  6. ↑ Gazeta Warszawska 1859, nr 237 (9 września), s. 3.
  7. ↑ Kraj : tygodnik polityczno-społeczny, R.23, nr 49 (16 grudnia 1904) = nr 1170, s. 13.
  8. ↑ Kurier Warszawski, R.91, nr 241 (1 września 1911) - dodatek poranny, s. 4.
  9. ↑ Kurier Wileński, R.7, nr 141 (22 czerwca 1930).
  10. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „blinder” w: Centre National de Ressources Textuelles et Lexicales.
  11. ↑ L. Clédat Dictionnaire Étymologique de la Langue Française, s. 67, 1920.
  12. ↑ Hasło Blinden w: Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm [Słownik niemiecki Jakuba i Wilhelma Grimmów], Lipsk 1854-1961, wykaz źródeł 1971.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.