niedziela

See also: Niedziela, niedzielą, and Niedzielą

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *nedě̀ľa. First attested in 1390.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /ɲɛd͡ʑɛlʲa/
  • IPA(key): (15th CE) /ɲɛd͡ʑɛlʲa/

Noun

niedziela f (related adjective niedzielny)

  1. Sunday
    • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie, Krakow, page 2a:
      Oua f pirue nedzele tego tho aduentu poszødali szø verny xpiani priscza gego (sc. Krysta)
      [Owa w pirwe niedzieli tego to adwentu pożądali są wierni krześcijani przyścia jego (sc. Krysta)]
    • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 91v:
      Dominica vlg. nyedzela
      [Dominica vlg. niedziela]
    • [End of the 15th century], rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 72rb:
      [D]ominica vlg. nyedzela
      [[D]ominica vlg. niedziela]
    1. Low Sunday
      • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 94:
        Czestnyczi i slyachta... na roczech velikych... w nyedzyeląn, w ktorąn w kosczyele bozem spyewayąn Misericordia etc., taka vstawyenya vstawyli
        [Czestnicy i ślachta... na rocech wielikich... w niedzielę, w ktorą w kościele bożem śpiewają Misericordia etc., taka ustawienia ustawili]
  2. Wednesday Lent
    • 1959 [1419], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1045, Poznań:
      Ysze pan starosta w tem posnanskem powacze nye bil ot swantego Thomi asz do nedzele Letare
      [Iże pan starosta w tem poznańskiem powiacie nie był ot świętego Tomy aż do niedziele Letare]
  3. week (period of seven days)
    • 1959 [1390], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 82, Poznań:
      Jaco Potrek ne obszaloual Sandziuoya przet szeczø nedzel
      [Jako Piotrek nie obżałował Sędziwoja przed szecią niedziel]

Derived terms

nouns
  • biała niedziela
  • krzyżowa niedziela
  • kwietnia niedziela
  • niedziela mięsopustna
  • sześć niedziel
  • Wiela Niedziela

Descendants

  • Masurian: niédżiela
  • Polish: niedziela
  • Silesian: niydziela

References

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish niedziela.

Pronunciation

  • IPA(key): /ɲɛˈd͡ʑɛ.la/
  • (Middle Polish) IPA(key): /ɲɛˈd͡ʑɛ.la/
  • (file)
  • (file)
  • Rhymes: -ɛla
  • Syllabification: nie‧dzie‧la
  • Homophone: Niedziela

Noun

niedziela f (related adjective niedzielny)

  1. Sunday (day of the week)
  2. (obsolete or dialectal) week (period of seven days)
    Synonym: tydzień

Declension

Derived terms

adjectives
  • urodzony w niedzielę
nouns
proverbs

See also

(days of the week) dni tygodnia; poniedziałek, wtorek, środa, czwartek, piątek, sobota, niedziela (Category: pl:Days of the week)

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), niedziela is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 74 times in news, 0 times in essays, 8 times in fiction, and 9 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 91 times, making it the 702nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

  1. Ida Kurcz (1990) “niedziela”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 282

Further reading

  • niedziela in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • niedziela in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “niedziela”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Magdalena Majdak (20.04.2023) “NIEDZIELA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “niedziela”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “niedziela”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “niedziela”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 280
  • niedziela in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.