fógair
Irish
Alternative forms
- fuagair (Ulster)
Etymology
From Middle Irish fócraid, from Old Irish fo·úacair, from gairid (“to call”) and the preverbs fo- (“under”) and as- (“up, off”), which is from Proto-Celtic *garyeti, from Proto-Indo-European *ǵh₂r̥-yéti, the present tense of Proto-Indo-European *ǵeh₂r- (“to call, to intone”), cognate with Welsh garddu (“to squeeze, agitate, groan”) and Ossetian азӕлын (azælyn, “to reverberate”).[1][2][3]
Pronunciation
Verb
fógair (present analytic fógraíonn, future analytic fógróidh, verbal noun fógairt, past participle fógartha)
Conjugation
conjugation of fógair (second conjugation)
singular | plural | relative | autonomous | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | ||||
indicative | present | fógraím | fógraíonn tú; fógraír† |
fógraíonn sé, sí | fógraímid; fógraíonn muid |
fógraíonn sibh | fógraíonn siad; fógraíd† |
a fhógraíonn; a fhógraíos / a bhfógraíonn*; a bhfógraíos* |
fógraítear |
past | d'fhógair mé; d'fhógraíos / fhógair mé‡; fhógraíos‡ |
d'fhógair tú; d'fhógraís / fhógair tú‡; fhógraís‡ |
d'fhógair sé, sí / fhógair sé, sí‡ |
d'fhógraíomar; d'fhógair muid / fhógraíomar‡; fhógair muid‡ |
d'fhógair sibh; d'fhógraíobhair / fhógair sibh‡; fhógraíobhair‡ |
d'fhógair siad; d'fhógraíodar / fhógair siad‡; fhógraíodar‡ |
a d'fhógair / ar fhógair* |
fógraíodh | |
past habitual | d'fhógraínn / fhógraínn‡; bhfógraínn‡‡ |
d'fhógraíteá / fhógraíteá‡; bhfógraíteᇇ |
d'fhógraíodh sé, sí / fhógraíodh sé, sí‡; bhfógraíodh sé, s퇇 |
d'fhógraímis; d'fhógraíodh muid / fhógraímis‡; fhógraíodh muid‡; bhfógraímis‡‡; bhfógraíodh muid‡‡ |
d'fhógraíodh sibh / fhógraíodh sibh‡; bhfógraíodh sibh‡‡ |
d'fhógraídís; d'fhógraíodh siad / fhógraídís; fhógraíodh siad‡; bhfógraídís‡‡; bhfógraíodh siad‡‡ |
a d'fhógraíodh / a bhfógraíodh* |
d'fhógraítí / fhógraítí‡; bhfógraít퇇 | |
future | fógróidh mé; fógród; fógróchaidh mé† |
fógróidh tú; fógróir†; fógróchaidh tú† |
fógróidh sé, sí; fógróchaidh sé, sí† |
fógróimid; fógróidh muid; fógróchaimid†; fógróchaidh muid† |
fógróidh sibh; fógróchaidh sibh† |
fógróidh siad; fógróid†; fógróchaidh siad† |
a fhógróidh; a fhógrós; a fhógróchaidh†; a fhógróchas† / a bhfógróidh*; a bhfógrós*; a bhfógróchaidh*†; a bhfógróchas*† |
fógrófar; fógróchar† | |
conditional | d'fhógróinn; d'fhógróchainn† / fhógróinn‡; fhógróchainn†‡; bhfógróinn‡‡; bhfógróchainn†‡‡ | d'fhógrófá; d'fhógróchthᆠ/ fhógrófá‡; fhógróchthᆇ; bhfógrófᇇ; bhfógróchthᆇ‡ | d'fhógródh sé, sí; d'fhógróchadh sé, sí† / fhógródh sé, sí‡; fhógróchadh sé, s톇; bhfógródh sé, s퇇; bhfógróchadh sé, s톇‡ | d'fhógróimis; d'fhógródh muid; d'fhógróchaimis†; d'fhógróchadh muid† / fhógróimis‡; fhógródh muid‡; fhógróchaimis†‡; fhógróchadh muid†‡; bhfógróimis‡‡; bhfógródh muid‡‡; bhfógróchaimis†‡‡; bhfógróchadh muid†‡‡ | d'fhógródh sibh; d'fhógróchadh sibh† / fhógródh sibh‡; fhógróchadh sibh†‡; bhfógródh sibh‡‡; bhfógróchadh sibh†‡‡ | d'fhógróidís; d'fhógródh siad; d'fhógróchadh siad† / fhógróidís‡; fhógródh siad‡; fhógróchadh siad†‡; bhfógróidís‡‡; bhfógródh siad‡‡; bhfógróchadh siad†‡‡ | a d'fhógródh; a d'fhógróchadh† / a bhfógródh*; a bhfógróchadh*† |
d'fhógrófaí; d'fhógróchthaí† / fhógrófaí‡; fhógróchtha톇; bhfógrófa퇇; bhfógróchtha톇‡ | |
subjunctive | present | go bhfógraí mé; go bhfógraíod† |
go bhfógraí tú; go bhfógraír† |
go bhfógraí sé, sí | go bhfógraímid; go bhfógraí muid |
go bhfógraí sibh | go bhfógraí siad; go bhfógraíd† |
— | go bhfógraítear |
past | dá bhfógraínn | dá bhfógraíteá | dá bhfógraíodh sé, sí | dá bhfógraímis; dá bhfógraíodh muid |
dá bhfógraíodh sibh | dá bhfógraídís; dá bhfógraíodh siad |
— | dá bhfógraítí | |
imperative | fógraím | fógair | fógraíodh sé, sí | fógraímis | fógraígí; fógraídh† |
fógraídís | — | fógraítear | |
verbal noun | fógairt | ||||||||
past participle | fógartha |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
- Alternative verbal noun: fógradh
Related terms
Mutation
Irish mutation | ||
---|---|---|
Radical | Lenition | Eclipsis |
fógair | fhógair | bhfógair |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
References
- Schumacher, Stefan, Schulze-Thulin, Britta (2004) Die keltischen Primärverben: ein vergleichendes, etymologisches und morphologisches Lexikon [The Celtic Primary Verbs: A comparative, etymological and morphological lexicon] (Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft; 110) (in German), Innsbruck: Institut für Sprachen und Literaturen der Universität Innsbruck, →ISBN, pages 331-33
- Rix, Helmut, editor (2001), “*ǵar-”, in Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 161
- Matasović, Ranko (2009) “*gar-yo-”, in Etymological Dictionary of Proto-Celtic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 9), Leiden: Brill, →ISBN
- Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 29
Further reading
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “fúacair, fo-úacair, fócair”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904) “fógraim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 323
- Ó Dónaill, Niall (1977) “fógair”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.