bánaigh
Irish
Alternative forms
- bán
- bánuigh (obsolete)
Etymology
From Middle Irish bánaigid. By surface analysis, bán (“white”) + -igh.
Pronunciation
Verb
bánaigh (present analytic bánaíonn, future analytic bánóidh, verbal noun bánú, past participle bánaithe)
- (transitive, intransitive) to whiten, blanch, bleach
- Synonym: aol
- to dawn (of a day)
- to lay waste, devastate
- to pillage
- to clear, clear out, empty, depopulate
Conjugation
conjugation of bánaigh (second conjugation)
singular | plural | relative | autonomous | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | ||||
indicative | present | bánaím | bánaíonn tú; bánaír† |
bánaíonn sé, sí | bánaímid; bánaíonn muid |
bánaíonn sibh | bánaíonn siad; bánaíd† |
a bhánaíonn; a bhánaíos / a mbánaíonn*; a mbánaíos* |
bánaítear |
past | bhánaigh mé; bhánaíos | bhánaigh tú; bhánaís | bhánaigh sé, sí | bhánaíomar; bhánaigh muid | bhánaigh sibh; bhánaíobhair | bhánaigh siad; bhánaíodar | a bhánaigh / ar bhánaigh* |
bánaíodh | |
past habitual | bhánaínn / mbánaínn‡‡ | bhánaíteá / mbánaíteᇇ | bhánaíodh sé, sí / mbánaíodh sé, s퇇 | bhánaímis; bhánaíodh muid / mbánaímis‡‡; mbánaíodh muid‡‡ | bhánaíodh sibh / mbánaíodh sibh‡‡ | bhánaídís; bhánaíodh siad / mbánaídís‡‡; mbánaíodh siad‡‡ | a bhánaíodh / a mbánaíodh* |
bhánaítí / mbánaít퇇 | |
future | bánóidh mé; bánód; bánóchaidh mé† |
bánóidh tú; bánóir†; bánóchaidh tú† |
bánóidh sé, sí; bánóchaidh sé, sí† |
bánóimid; bánóidh muid; bánóchaimid†; bánóchaidh muid† |
bánóidh sibh; bánóchaidh sibh† |
bánóidh siad; bánóid†; bánóchaidh siad† |
a bhánóidh; a bhánós; a bhánóchaidh†; a bhánóchas† / a mbánóidh*; a mbánós*; a mbánóchaidh*†; a mbánóchas*† |
bánófar; bánóchar† | |
conditional | bhánóinn; bhánóchainn† / mbánóinn‡‡; mbánóchainn†‡‡ | bhánófá; bhánóchthᆠ/ mbánófᇇ; mbánóchthᆇ‡ | bhánódh sé, sí; bhánóchadh sé, sí† / mbánódh sé, s퇇; mbánóchadh sé, s톇‡ | bhánóimis; bhánódh muid; bhánóchaimis†; bhánóchadh muid† / mbánóimis‡‡; mbánódh muid‡‡; mbánóchaimis†‡‡; mbánóchadh muid†‡‡ | bhánódh sibh; bhánóchadh sibh† / mbánódh sibh‡‡; mbánóchadh sibh†‡‡ | bhánóidís; bhánódh siad; bhánóchadh siad† / mbánóidís‡‡; mbánódh siad‡‡; mbánóchadh siad†‡‡ | a bhánódh; a bhánóchadh† / a mbánódh*; a mbánóchadh*† |
bhánófaí; bhánóchthaí† / mbánófa퇇; mbánóchtha톇‡ | |
subjunctive | present | go mbánaí mé; go mbánaíod† |
go mbánaí tú; go mbánaír† |
go mbánaí sé, sí | go mbánaímid; go mbánaí muid |
go mbánaí sibh | go mbánaí siad; go mbánaíd† |
— | go mbánaítear |
past | dá mbánaínn | dá mbánaíteá | dá mbánaíodh sé, sí | dá mbánaímis; dá mbánaíodh muid |
dá mbánaíodh sibh | dá mbánaídís; dá mbánaíodh siad |
— | dá mbánaítí | |
imperative | bánaím | bánaigh | bánaíodh sé, sí | bánaímis | bánaígí; bánaídh† |
bánaídís | — | bánaítear | |
verbal noun | bánú | ||||||||
past participle | bánaithe |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
Irish mutation | ||
---|---|---|
Radical | Lenition | Eclipsis |
bánaigh | bhánaigh | mbánaigh |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
Further reading
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “bánaid, bánaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904) “bánaim (bánuiġim)”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 52
- Dinneen, Patrick S. (1904) “bánuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 53
- Ó Dónaill, Niall (1977) “bánaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 50
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.