ჩქვა
Laz
Alternative forms
- ჭკვა (ç̌ǩva) — Jigetore
Etymology
Inherited from Proto-Kartvelian *s₁xwa- (“one; other”). Cognate with Georgian სხვა (sxva), Mingrelian შხვა (šxva) and Svan ეშხუ (ešxu).
Adjective
ჩქვა • (çkva) (Latin spelling çkva) (Vitse–Arkabi)
- ა ჩქვა (a çkva) else, other
- ალიქ დულჲა იქომტაში ნაიხმარასენ ირი მუთუ ეკიხვამს დო ნულუნ. კაპულაზ ნაკორობასენ ა ჩქვა კოჩი უნონ.
- alik dulya ikomťaşi naixmarasen iri mutu eǩixvams do nulun. ǩap̌ulaz naǩorobasen a çkva ǩoçi unon.
- Ali leaves everything he's need to use while he's working. It takes one more person to pick up after him.
Adverb
ჩქვა • (çkva) (Latin spelling çkva)
- (Vitse–Arkabi, Khopa, Chkhala) again, more
- Synonym: დაჰა (daha)
- ჩქვა (çkva)
- any more
- ჩქვა მუთუ მოთჲოფხორ
- çkva mutu motyopxor
- Don't eat anything else
- more
- ალი დო ამეტიქ ნაჲლაფენიში გამაჩამან. ამეტიში ნანიქ ჩქვა გჲონწონამ.
- ali do ameťik naylapenişi gamaçaman. ameťişi nanik çkva gyonǯonam.
- Ali and Amet are selling their naylas. Amet's has more weight.
- (negative) no longer, anymore
- ჰაწინეჲი საატეფე არ ოკიხუი ჩქვა ჩქარ ვაგეიდგენ
- haǯineyi saaťepe ar oǩixui çkva çkar vageidgen
- Nowadays, once the clocks are broken, they are never set anymore.
- (negative) yet
- არზუ დო ჶერიდე დალეფეში ბოზოფე რენან. ჰეკო ოკუნგამან ქი ჩქვა ნავარუჩქინანფეზ “ექიზი დალეფე რენ” დაწონენან.
- arzu do feride dalepeşi bozope renan. heǩo oǩungaman ki çkva navaruçkinanpez “ekizi dalepe ren” daǯonenan.
- Arzu and Feride are each other's cousins. They look so much alike that those who don't know yet think they are twin sisters.
- any more
- ა(რ) ჩქვა (a(r) çkva)
- (positive) again, once more, once again
- ქჩე დოლოქუნუფე ბოზოს კაჲი ვარანახუდორენ. ნანამუშიქ ა ჩქვა მეჲანახუმს.
- kçe dolokunupe bozos ǩayi varanaxudoren. nanamuşik a çkva meyanaxums.
- The girl didn't wash the white clothes well. Her mother washes them once more.
- (negative) no longer, anymore, again, once more, once again
- ბოჲა უსუმერტაში ჶურჭა მოთდოვალამ. ოწუდეზ ნანაწაპენ ბოჲა ა ჩქვა ვარგამულუნ.
- boya usumerťaşi furç̌a motdovalam. oǯudez nanaǯap̌en boya a çkva vargamulun.
- Don't shake your brush when you paint. Paint that drips and sticks to the shelf will never come off.
- (positive) again, once more, once again
- (Chanapeti) by any chance, I wonder if
- Synonyms: პატა (p̌aťa), პეჲა (p̌eya)
- ხასანიში ოხორიზ ნკომა ედგითუნ. ჩქვა ნოღალე ქომოხთესი?
- xasanişi oxoriz nǩoma edgitun. çkva noğale komoxtesi?
- There's smoke rising from Khasan's house. I wonder if they've come from the city.
- (Chanapeti) probably
- Synonyms: პატა (p̌aťa), პეჲა (p̌eya)
- ჯევერიზ ჩქვა თოლიზ ა მუთხა ქოდოლოლუ. ბოჲნე აჩილამბრენ ედო თოლი ფათხუმს.
- ceveriz çkva toliz a mutxa kodololu. boyne açilambren edo toli patxums.
- Cever seems to have something in his eye. He is constantly tearing and blinking.
- (Batumi) of course, for sure, for certain, certainly, surely (used at the end of the sentence)
- Synonym: ჰერბეტი (herbeťi)
- “სი ნოღაშა იგზალიი?” - “ვიგზალი ჩქვა.”
- “si noğaşa igzalii?” - “vigzali çkva.”
- "Did you go to the city?" - "Of course I did."
Conjunction
ჩქვა • (çkva) (Latin spelling çkva) (Chanapeti)
- but
- Synonyms: მანა (mana), ამა (ama), ალა (ala), ედო (edo)
- ჰანდღა მჩხომი ოჭოფუშა ბიდით. ჩქვა დიდი მჩხომი ვარმაჭოფეზ. ბოჲნე წუტა მჩხომეფე ქომობიღით.
- handğa mçxomi oç̌opuşa bidit. çkva didi mçxomi varmaç̌opez. boyne ǯuťa mçxomepe komobiğit.
- Today we went fishing, but we didn't get any big fish. We always brought back small fish.
- because
- ალიზ კაი აღოდუ, ჩქვა დიდოთი მოიღუდორტუ
- aliz ǩai ağodu, çkva didoti moiğudorťu
- Ali deserved it, because he gone too far
Interjection
ჩქვა • (çkva) (Latin spelling çkva) (Chanapeti)
- look here, man, for God's sake, hey
- ჩქვა, არ კოჩიზ მოთნაღერ დო დულჲამუში დოაზ
- çkva, ar ǩoçiz motnağer do dulyamuşi doaz
- Man, stop distracting the man and let him do his job!
Postposition
ჩქვა • (çkva) (Latin spelling çkva)
- (Borghola) other than something, something else, something other than, other than
- Synonyms: აშკვა (aşǩva), გალე (gale), მეტი (meťi)
- ჰემუშენ ჩქვა გჲარი ნავარჭკომუ მითი ვარდოსქიდუ
- hemuşen çkva gyari navarç̌ǩomu miti vardoskidu
- There's no one left who hasn't eaten except him
- (Batumi) say
- Synonym: შო (şo)
- “ჰომოხთი” ჩქვა მიწვას
- “homoxti” çkva miǯvas
- Let him say "Come" to me
Further reading
- Kojima, Gôichi (2012–) “çkva[1]”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı (in Turkish)
- Kojima, Gôichi (2012–) “çkva[2]”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı (in Turkish)
- Kojima, Gôichi (2012–) “çkva[3]”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı (in Turkish)
- Kojima, Gôichi (2012–) “çkva[4]”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı (in Turkish)
- Kojima, Gôichi (2012–) “çkva[5]”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı (in Turkish)
- Tandilava, Ali (2013) “ჩქვა”, in Merab Čuxua, Natela Kutelia, Lile Tandilava, Lali Ezugbaia, editors, Lazuri leksiḳoni [Laz Dictionary], online version prepared by Levan Vašaḳiʒe, Tbilisi
Mingrelian
Etymology
From *შქვა (*škva), from Proto-Georgian-Zan *šuw-.
Descendants
- → Svan: ჩქუ̂ა (čkûa)
Further reading
- Kajaia, Otar (2005) “ჩქვა”, in Megrul-kartuli leksiḳoni [Mingrelian–Georgian Dictionary], online version prepared by Joost Gippert, Frankfurt am Main, published 2001–2004, page 1728
- Kipšidze, Iosif (1914) “ჩქვა”, in Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7) (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 367a
- Kiria, Č̣abuḳi, Ezugbaia, Lali, Memišiši, Omar, Čuxua, Merab (2015) Lazur-megruli gramaṭiḳa [Laz–Mingrelian Grammar] (in Georgian), Tbilisi: Gamomcemloba Meridiani, page 866
- Kobalia, Alio (2010) “ჩქვა”, in Merab Čuxua, Nona Kobalia, Nana Kobalia, editors, Megruli leksiḳoni [Mingrelian Dictionary] (Ḳolxuri seria; 7), online version prepared by Manana Buḳia, Tbilisi: Artanuji, →ISBN
- Pipia, Daniel (2008) “ჩქვა”, in Tamaz Pipia, Givi Boǯgua, editors, Megruli saleksiḳono masalebi [Megrelian dictionary materials] (Ḳolxuri seria; 3), online version prepared by Manana Buḳia, Tbilisi: Artanuji, →ISBN
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.