रमते
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ৰমতে (Assamese script)
- ᬭᬫᬢᬾ (Balinese script)
- রমতে (Bengali script)
- 𑰨𑰦𑰝𑰸 (Bhaiksuki script)
- 𑀭𑀫𑀢𑁂 (Brahmi script)
- ရမတေ (Burmese script)
- રમતે (Gujarati script)
- ਰਮਤੇ (Gurmukhi script)
- 𑌰𑌮𑌤𑍇 (Grantha script)
- ꦫꦩꦠꦺ (Javanese script)
- 𑂩𑂧𑂞𑂵 (Kaithi script)
- ರಮತೇ (Kannada script)
- រមតេ (Khmer script)
- ຣມເຕ (Lao script)
- രമതേ (Malayalam script)
- ᡵᠠᠮᠠᢠᡝ (Manchu script)
- 𑘨𑘦𑘝𑘹 (Modi script)
- ᠷᠠᠮᠠᢐᠧ (Mongolian script)
- 𑧈𑧆𑦽𑧚 (Nandinagari script)
- 𑐬𑐩𑐟𑐾 (Newa script)
- ରମତେ (Odia script)
- ꢬꢪꢡꢾ (Saurashtra script)
- 𑆫𑆩𑆠𑆼 (Sharada script)
- 𑖨𑖦𑖝𑖸 (Siddham script)
- රමතෙ (Sinhalese script)
- 𑩼𑩴𑩫𑩔 (Soyombo script)
- 𑚤𑚢𑚙𑚲 (Takri script)
- ரமதே (Tamil script)
- రమతే (Telugu script)
- รมเต (Thai script)
- ར་མ་ཏེ (Tibetan script)
- 𑒩𑒧𑒞𑒹 (Tirhuta script)
- 𑨫𑨢𑨙𑨄 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *Hrámatay, from Proto-Indo-European *h₁rém-e-ti, from *h₁rem- (“to rest”). Cognate with Ancient Greek ἔρᾰμαι (éramai), Lithuanian rìmti.
Verb
रमते • (rámate) third-singular present indicative (root रम्, class 1, type A)
- to delight, enjoy, be glad, please
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.145.4:
- नह्यस्या नाम गृभ्णामि नो अस्मिन्रमते जने । परामेव परावतं सपत्नीं गमयामसि ॥
- nahyasyā nāma gṛbhṇāmi no asminramate jane. parāmeva parāvataṃ sapatnīṃ gamayāmasi.
- I mention not her name [for] she takes no pleasure in this man. Far into distance most remote we drive the rival wife away.
- नह्यस्या नाम गृभ्णामि नो अस्मिन्रमते जने । परामेव परावतं सपत्नीं गमयामसि ॥
- to stop, stay; rest
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 2.38.2:
- विश्वस्य हि श्रुष्टये देव ऊर्ध्वः प्र बाहवा पृथुपाणिः सिसर्ति । आपश्चिदस्य व्रत आ निमृग्रा अयं चिद्वातो रमते परिज्मन् ॥
- viśvasya hi śruṣṭaye deva ūrdhvaḥ pra bāhavā pṛthupāṇiḥ sisarti. āpaścidasya vrata ā nimṛgrā ayaṃ cidvāto ramate parijman.
- Having gone up on high, the God broadhanded spreads his arms widely forth that all may mark him. Even the waters bend them to his service; even this wind rests in the circling region.
- विश्वस्य हि श्रुष्टये देव ऊर्ध्वः प्र बाहवा पृथुपाणिः सिसर्ति । आपश्चिदस्य व्रत आ निमृग्रा अयं चिद्वातो रमते परिज्मन् ॥
- c. 200 BCE – 200 CE, Manusmṛti 3.56:
- यत्र नार्यस्तु पूज्यन्ते रमन्ते तत्र देवताः । यत्रैतास्तु न पूज्यन्ते सर्वास्तत्राफलाः क्रियाः ॥
- yatra nāryastu pūjyante ramante tatra devatāḥ. yatraitāstu na pūjyante sarvāstatrāphalāḥ kriyāḥ.
- Where women are honoured and worshipped, there stay the divinities. On the other hand, where they are not honoured, every action in unfruitful.
- यत्र नार्यस्तु पूज्यन्ते रमन्ते तत्र देवताः । यत्रैतास्तु न पूज्यन्ते सर्वास्तत्राफलाः क्रियाः ॥
- to have sexual intercourse
- to play with, put to stake (with instrumental)
Conjugation
Present: रमते (rámate) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | - - |
- - |
- - |
रमते rámate |
रमेते rámete |
रमन्ते rámante |
Second | - - |
- - |
- - |
रमसे rámase |
रमेथे rámethe |
रमध्वे rámadhve |
First | - - |
- - |
- - |
रमे ráme |
रमावहे rámāvahe |
रमामहे rámāmahe |
Imperative | ||||||
Third | - - |
- - |
- - |
रमताम् rámatām |
रमेताम् rámetām |
रमन्ताम् rámantām |
Second | - - |
- - |
- - |
रमस्व rámasva |
रमेथाम् rámethām |
रमध्वम् rámadhvam |
First | - - |
- - |
- - |
रमै rámai |
रमावहै rámāvahai |
रमामहै rámāmahai |
Optative/Potential | ||||||
Third | - - |
- - |
- - |
रमेत rámeta |
रमेयाताम् rámeyātām |
रमेरन् rámeran |
Second | - - |
- - |
- - |
रमेथाः rámethāḥ |
रमेयाथाम् rámeyāthām |
रमेध्वम् rámedhvam |
First | - - |
- - |
- - |
रमेय rámeya |
रमेवहि rámevahi |
रमेमहि rámemahi |
Participles | ||||||
- - |
रममाण rámamāṇa |
Imperfect: अरमत (áramata) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | - - |
- - |
- - |
अरमत áramata |
अरमेताम् árametām |
अरमन्त áramanta |
Second | - - |
- - |
- - |
अरमथाः áramathāḥ |
अरमेथाम् áramethām |
अरमध्वम् áramadhvam |
First | - - |
- - |
- - |
अरमे árame |
अरमावहि áramāvahi |
अरमामहि áramāmahi |
Descendants
References
- Monier Williams (1899) “रमते”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 867.
- Hellwig, Oliver (2010-2024) “ram”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “rámatē”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 615
- The template Template:R:sa:Apte does not use the parameter(s):
alt=रमते
Please see Module:checkparams for help with this warning.Apte, Vaman Shivram (1890) “रम्”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1329
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.