प्रतिबिम्ब

Sanskrit

Alternative scripts

প্ৰতিবিম্ব (Assamese script)
ᬧ᭄ᬭᬢᬶᬩᬶᬫ᭄ᬩ (Balinese script)
প্রতিবিম্ব (Bengali script)
𑰢𑰿𑰨𑰝𑰰𑰤𑰰𑰦𑰿𑰤 (Bhaiksuki script)
𑀧𑁆𑀭𑀢𑀺𑀩𑀺𑀫𑁆𑀩 (Brahmi script)
ပြတိဗိမ္ဗ (Burmese script)
પ્રતિબિમ્બ (Gujarati script)
ਪ੍ਰਤਿਬਿਮ੍ਬ (Gurmukhi script)
𑌪𑍍𑌰𑌤𑌿𑌬𑌿𑌮𑍍𑌬 (Grantha script)
ꦥꦿꦠꦶꦧꦶꦩ꧀ꦧ (Javanese script)
𑂣𑂹𑂩𑂞𑂱𑂥𑂱𑂧𑂹𑂥 (Kaithi script)
ಪ್ರತಿಬಿಮ್ಬ (Kannada script)
ប្រតិពិម្ព (Khmer script)
ປ຺ຣຕິພິມ຺ພ (Lao script)
പ്രതിബിമ്ബ (Malayalam script)
ᢒᡵᠠᢠᡳᠪᡳᠮᠪᠠ (Manchu script)
𑘢𑘿𑘨𑘝𑘱𑘤𑘱𑘦𑘿𑘤 (Modi script)
ᢒᠷᠠᢐᠢᠪᠢᠮᠪᠠ (Mongolian script)
𑧂𑧠𑧈𑦽𑧒𑧄𑧒𑧆𑧠𑧄 (Nandinagari script)
𑐥𑑂𑐬𑐟𑐶𑐧𑐶𑐩𑑂𑐧 (Newa script)
ପ୍ରତିବିମ୍ବ (Odia script)
ꢦ꣄ꢬꢡꢶꢨꢶꢪ꣄ꢨ (Saurashtra script)
𑆥𑇀𑆫𑆠𑆴𑆧𑆴𑆩𑇀𑆧 (Sharada script)
𑖢𑖿𑖨𑖝𑖰𑖤𑖰𑖦𑖿𑖤 (Siddham script)
ප්‍රතිබිම‍්බ (Sinhalese script)
𑩰 𑪙𑩼𑩫𑩑𑩲𑩑𑩴 𑪙𑩲 (Soyombo script)
𑚞𑚶𑚤𑚙𑚮𑚠𑚮𑚢𑚶𑚠 (Takri script)
ப்ரதிபி³ம்ப³ (Tamil script)
ప్రతిబిమ్బ (Telugu script)
ปฺรติพิมฺพ (Thai script)
པྲ་ཏི་བི་མྦ (Tibetan script)
𑒣𑓂𑒩𑒞𑒱𑒥𑒱𑒧𑓂𑒥 (Tirhuta script)
𑨞𑩇𑨫𑨙𑨁𑨠𑨁𑨢𑩇𑨠 (Zanabazar Square script)

Etymology

प्रति- (prati-) +‎ बिम्ब (bimba).

Pronunciation

(Classical) IPA^(key): /pɾɐ.t̪iˈbim.bɐ/

Noun

प्रतिबिम्ब • (pratibimba) stem, n or m

reflected image; reflection; mirrored form
- c. 400 BCE, Mahābhārata 1.1.197:
  यत्तद्यतिवरा युक्ता ध्यानयोगबलान्विताः ।
  प्रतिबिम्बम् इवादर्शे पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम् ॥
  yattadyativarā yuktā dhyānayogabalānvitāḥ.
  pratibimbam ivādarśe paśyantyātmanyavasthitam.
  (It tells of) the very object that the saints – dedicated to asceticism and endowed with dhyāna, yoga, and bala –
  see inside the soul's domain as if (viewing) an image in the mirror.
- c. 800 CE – 950 CE, Nārāyaṇa, Hitopadeśa 2.13.37:
  इत्युक्त्वा तस्मिन्कूपजले तस्यैव प्रतिबिम्बं दर्शितवान् ।
  ityuktvā tasminkūpajale tasyaiva pratibimbaṃ darśitavān.
  After saying these words, he saw his own reflection in the water inside that well.

Declension

Neuter a-stem declension of प्रतिबिम्ब (pratibimba)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रतिबिम्बम् pratibimbam	प्रतिबिम्बे pratibimbe	प्रतिबिम्बानि / प्रतिबिम्बा¹ pratibimbāni / pratibimbā¹
Vocative	प्रतिबिम्ब pratibimba	प्रतिबिम्बे pratibimbe	प्रतिबिम्बानि / प्रतिबिम्बा¹ pratibimbāni / pratibimbā¹
Accusative	प्रतिबिम्बम् pratibimbam	प्रतिबिम्बे pratibimbe	प्रतिबिम्बानि / प्रतिबिम्बा¹ pratibimbāni / pratibimbā¹
Instrumental	प्रतिबिम्बेन pratibimbena	प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām	प्रतिबिम्बैः / प्रतिबिम्बेभिः¹ pratibimbaiḥ / pratibimbebhiḥ¹
Dative	प्रतिबिम्बाय pratibimbāya	प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām	प्रतिबिम्बेभ्यः pratibimbebhyaḥ
Ablative	प्रतिबिम्बात् pratibimbāt	प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām	प्रतिबिम्बेभ्यः pratibimbebhyaḥ
Genitive	प्रतिबिम्बस्य pratibimbasya	प्रतिबिम्बयोः pratibimbayoḥ	प्रतिबिम्बानाम् pratibimbānām
Locative	प्रतिबिम्बे pratibimbe	प्रतिबिम्बयोः pratibimbayoḥ	प्रतिबिम्बेषु pratibimbeṣu
Notes	¹Vedic

Masculine a-stem declension of प्रतिबिम्ब (pratibimba)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रतिबिम्बः pratibimbaḥ	प्रतिबिम्बौ / प्रतिबिम्बा¹ pratibimbau / pratibimbā¹	प्रतिबिम्बाः / प्रतिबिम्बासः¹ pratibimbāḥ / pratibimbāsaḥ¹
Vocative	प्रतिबिम्ब pratibimba	प्रतिबिम्बौ / प्रतिबिम्बा¹ pratibimbau / pratibimbā¹	प्रतिबिम्बाः / प्रतिबिम्बासः¹ pratibimbāḥ / pratibimbāsaḥ¹
Accusative	प्रतिबिम्बम् pratibimbam	प्रतिबिम्बौ / प्रतिबिम्बा¹ pratibimbau / pratibimbā¹	प्रतिबिम्बान् pratibimbān
Instrumental	प्रतिबिम्बेन pratibimbena	प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām	प्रतिबिम्बैः / प्रतिबिम्बेभिः¹ pratibimbaiḥ / pratibimbebhiḥ¹
Dative	प्रतिबिम्बाय pratibimbāya	प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām	प्रतिबिम्बेभ्यः pratibimbebhyaḥ
Ablative	प्रतिबिम्बात् pratibimbāt	प्रतिबिम्बाभ्याम् pratibimbābhyām	प्रतिबिम्बेभ्यः pratibimbebhyaḥ
Genitive	प्रतिबिम्बस्य pratibimbasya	प्रतिबिम्बयोः pratibimbayoḥ	प्रतिबिम्बानाम् pratibimbānām
Locative	प्रतिबिम्बे pratibimbe	प्रतिबिम्बयोः pratibimbayoḥ	प्रतिबिम्बेषु pratibimbeṣu
Notes	¹Vedic

References

“प्रतिबिम्ब” in Carl Cappeller, A Sanskrit–English Dictionary: Based upon the St. Petersburg Lexicons, Strasbourg: Karl J. Trübner, 1891, →OCLC, page 335, column 2.
Arthur Anthony Macdonell (1893) “प्रतिबिम्ब”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 174
Monier Williams (1899) “prati-bimba”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 662/3.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.