दशति
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- দশতি (Assamese script)
- ᬤᬰᬢᬶ (Balinese script)
- দশতি (Bengali script)
- 𑰟𑰫𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
- 𑀤𑀰𑀢𑀺 (Brahmi script)
- ဒၐတိ (Burmese script)
- દશતિ (Gujarati script)
- ਦਸ਼ਤਿ (Gurmukhi script)
- 𑌦𑌶𑌤𑌿 (Grantha script)
- ꦢꦯꦠꦶ (Javanese script)
- 𑂠𑂬𑂞𑂱 (Kaithi script)
- ದಶತಿ (Kannada script)
- ទឝតិ (Khmer script)
- ທຨຕິ (Lao script)
- ദശതി (Malayalam script)
- ᡩᠠᡧᠠᢠᡳ (Manchu script)
- 𑘟𑘫𑘝𑘱 (Modi script)
- ᢑᠠᠱᠠᢐᠢ (Mongolian script)
- 𑦿𑧋𑦽𑧒 (Nandinagari script)
- 𑐡𑐱𑐟𑐶 (Newa script)
- ଦଶତି (Odia script)
- ꢣꢯꢡꢶ (Saurashtra script)
- 𑆢𑆯𑆠𑆴 (Sharada script)
- 𑖟𑖫𑖝𑖰 (Siddham script)
- දශති (Sinhalese script)
- 𑩭𑩿𑩫𑩑 (Soyombo script)
- 𑚛𑚧𑚙𑚮 (Takri script)
- த³ஶதி (Tamil script)
- దశతి (Telugu script)
- ทศติ (Thai script)
- ད་ཤ་ཏི (Tibetan script)
- 𑒠𑒬𑒞𑒱 (Tirhuta script)
- 𑨛𑨮𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *dáśati, from Proto-Indo-Iranian *dáćati, from earlier *dánćati, from Proto-Indo-European *denḱ- (“to bite”). Cognate with Ancient Greek δάκνω (dáknō, “to bite”).
Conjugation
Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.
Nonfinite Forms: दंष्टुम् (dáṃṣṭum) | |||
---|---|---|---|
Undeclinable | |||
Infinitive | दंष्टुम् dáṃṣṭum | ||
Gerund | दंष्ट्वा daṃṣṭvā́ | ||
Participles | |||
Masculine/Neuter Gerundive | दंश्य / दंष्टव्य / दंशनीय dáṃśya / daṃṣṭavya / daṃśanīya | ||
Feminine Gerundive | दंश्या / दंष्टव्या / दंशनीया dáṃśyā / daṃṣṭavyā / daṃśanīyā | ||
Masculine/Neuter Past Passive Participle | दंष्ट daṃṣṭá | ||
Feminine Past Passive Participle | दंष्टा daṃṣṭā́ | ||
Masculine/Neuter Past Active Participle | दंष्टवत् daṃṣṭávat | ||
Feminine Past Active Participle | दंष्टवती daṃṣṭávatī | ||
Present: दशति (dáśati), दशते (dáśate) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | दशति dáśati |
दशतः dáśataḥ |
दशन्ति dáśanti |
दशते dáśate |
दशेते dáśete |
दशन्ते dáśante |
Second | दशसि dáśasi |
दशथः dáśathaḥ |
दशथ dáśatha |
दशसे dáśase |
दशेथे dáśethe |
दशध्वे dáśadhve |
First | दशामि dáśāmi |
दशावः dáśāvaḥ |
दशामः dáśāmaḥ |
दशे dáśe |
दशावहे dáśāvahe |
दशामहे dáśāmahe |
Imperative | ||||||
Third | दशतु dáśatu |
दशताम् dáśatām |
दशन्तु dáśantu |
दशताम् dáśatām |
दशेताम् dáśetām |
दशन्ताम् dáśantām |
Second | दश dáśa |
दशतम् dáśatam |
दशत dáśata |
दशस्व dáśasva |
दशेथाम् dáśethām |
दशध्वम् dáśadhvam |
First | दशानि dáśāni |
दशाव dáśāva |
दशाम dáśāma |
दशै dáśai |
दशावहै dáśāvahai |
दशामहै dáśāmahai |
Optative/Potential | ||||||
Third | दशेत् dáśet |
दशेताम् dáśetām |
दशेयुः dáśeyuḥ |
दशेत dáśeta |
दशेयाताम् dáśeyātām |
दशेरन् dáśeran |
Second | दशेः dáśeḥ |
दशेतम् dáśetam |
दशेत dáśeta |
दशेथाः dáśethāḥ |
दशेयाथाम् dáśeyāthām |
दशेध्वम् dáśedhvam |
First | दशेयम् dáśeyam |
दशेव dáśeva |
दशेम dáśema |
दशेय dáśeya |
दशेवहि dáśevahi |
दशेमहि dáśemahi |
Participles | ||||||
दशत् dáśat |
दशमान dáśamāna |
Imperfect: अदशत् (ádaśat), अदशत (ádaśata) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | अदशत् ádaśat |
अदशताम् ádaśatām |
अदशन् ádaśan |
अदशत ádaśata |
अदशेताम् ádaśetām |
अदशन्त ádaśanta |
Second | अदशः ádaśaḥ |
अदशतम् ádaśatam |
अदशत ádaśata |
अदशथाः ádaśathāḥ |
अदशेथाम् ádaśethām |
अदशध्वम् ádaśadhvam |
First | अदशम् ádaśam |
अदशाव ádaśāva |
अदशाम ádaśāma |
अदशे ádaśe |
अदशावहि ádaśāvahi |
अदशामहि ádaśāmahi |
Future: दङ्क्ष्यति (daṅkṣyáti), दङ्क्ष्यते (daṅkṣyáte) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | दङ्क्ष्यति daṅkṣyáti |
दङ्क्ष्यतः daṅkṣyátaḥ |
दङ्क्ष्यन्ति daṅkṣyánti |
दङ्क्ष्यते daṅkṣyáte |
दङ्क्ष्येते daṅkṣyéte |
दङ्क्ष्यन्ते daṅkṣyánte |
Second | दङ्क्ष्यसि daṅkṣyási |
दङ्क्ष्यथः daṅkṣyáthaḥ |
दङ्क्ष्यथ daṅkṣyátha |
दङ्क्ष्यसे daṅkṣyáse |
दङ्क्ष्येथे daṅkṣyéthe |
दङ्क्ष्यध्वे daṅkṣyádhve |
First | दङ्क्ष्यामि daṅkṣyā́mi |
दङ्क्ष्यावः daṅkṣyā́vaḥ |
दङ्क्ष्यामः daṅkṣyā́maḥ |
दङ्क्ष्ये daṅkṣyé |
दङ्क्ष्यावहे daṅkṣyā́vahe |
दङ्क्ष्यामहे daṅkṣyā́mahe |
Participles | ||||||
दङ्क्ष्यत् daṅkṣyát |
दङ्क्ष्यमाण daṅkṣyámāṇa |
Conditional: अदङ्क्ष्यत् (ádaṅkṣyat), अदङ्क्ष्यत (ádaṅkṣyata) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | अदङ्क्ष्यत् ádaṅkṣyat |
अदङ्क्ष्यताम् ádaṅkṣyatām |
अदङ्क्ष्यन् ádaṅkṣyan |
अदङ्क्ष्यत ádaṅkṣyata |
अदङ्क्ष्येताम् ádaṅkṣyetām |
अदङ्क्ष्यन्त ádaṅkṣyanta |
Second | अदङ्क्ष्यः ádaṅkṣyaḥ |
अदङ्क्ष्यतम् ádaṅkṣyatam |
अदङ्क्ष्यत ádaṅkṣyata |
अदङ्क्ष्यथाः ádaṅkṣyathāḥ |
अदङ्क्ष्येथाम् ádaṅkṣyethām |
अदङ्क्ष्यध्वम् ádaṅkṣyadhvam |
First | अदङ्क्ष्यम् ádaṅkṣyam |
अदङ्क्ष्याव ádaṅkṣyāva |
अदङ्क्ष्याम ádaṅkṣyāma |
अदङ्क्ष्ये ádaṅkṣye |
अदङ्क्ष्यावहि ádaṅkṣyāvahi |
अदङ्क्ष्यामहि ádaṅkṣyāmahi |
Aorist: अदाङ्क्षीत् (ádāṅkṣīt) or अदाङ् (ádāṅ), अदङ्क्त (ádaṅkta) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | ||||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
Indicative | |||||||
Third | अदाङ्क्षीत् / अदाङ्¹ ádāṅkṣīt / ádāṅ¹ |
अदाङ्क्ताम् ádāṅktām |
अदाङ्क्षुः ádāṅkṣuḥ |
अदङ्क्त ádaṅkta |
अदङ्क्षाताम् ádaṅkṣātām |
अदङ्क्षत ádaṅkṣata | |
Second | अदाङ्क्षीः / अदाङ्¹ ádāṅkṣīḥ / ádāṅ¹ |
अदाङ्क्तम् ádāṅktam |
अदाङ्क्त ádāṅkta |
अदङ्क्थाः ádaṅkthāḥ |
अदङ्क्षाथाम् ádaṅkṣāthām |
अदङ्ग्ध्वम् ádaṅgdhvam | |
First | अदाङ्क्षम् ádāṅkṣam |
अदाङ्क्ष्व ádāṅkṣva |
अदाङ्क्ष्म ádāṅkṣma |
अदङ्क्षि ádaṅkṣi |
अदङ्क्ष्वहि ádaṅkṣvahi |
अदङ्क्ष्महि ádaṅkṣmahi | |
Notes |
|
Benedictive/Precative: दश्यात् (daśyā́t), दङ्क्षीष्ट (daṅkṣīṣṭá) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | ||||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
Optative/Potential | |||||||
Third | दश्यात् daśyā́t |
दश्यास्ताम् daśyā́stām |
दश्यासुः daśyā́suḥ |
दङ्क्षीष्ट daṅkṣīṣṭá |
दङ्क्षीयास्ताम्¹ daṅkṣīyā́stām¹ |
दङ्क्षीरन् daṅkṣīrán | |
Second | दश्याः daśyā́ḥ |
दश्यास्तम् daśyā́stam |
दश्यास्त daśyā́sta |
दङ्क्षीष्ठाः daṅkṣīṣṭhā́ḥ |
दङ्क्षीयास्थाम्¹ daṅkṣīyā́sthām¹ |
दङ्क्षीढ्वम् daṅkṣīḍhvám | |
First | दश्यासम् daśyā́sam |
दश्यास्व daśyā́sva |
दश्यास्म daśyā́sma |
दङ्क्षीय daṅkṣīyá |
दङ्क्षीवहि daṅkṣīváhi |
दङ्क्षीमहि daṅkṣīmáhi | |
Notes |
|
Perfect: ददंश (dadáṃśa), ददंशे (dadáṃśe) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Active | Mediopassive | |||||
Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
Indicative | ||||||
Third | ददंश dadáṃśa |
ददंशतुः dadáṃśatuḥ |
ददंशुः dadáṃśuḥ |
ददंशे dadáṃśe |
ददंशाते dadáṃśāte |
ददंशिरे dadáṃśire |
Second | ददंशिथ dadáṃśitha |
ददंशथुः dadáṃśathuḥ |
ददंश dadáṃśa |
ददंशिषे dadáṃśiṣe |
ददंशाथे dadáṃśāthe |
ददंशिध्वे dadáṃśidhve |
First | ददंश dadáṃśa |
ददंशिव dadáṃśiva |
ददंशिम dadáṃśima |
ददंशे dadáṃśe |
ददंशिवहे dadáṃśivahe |
ददंशिमहे dadáṃśimahe |
Participles | ||||||
ददंश्वांस् dadáṃśvāṃs |
ददंशान dadáṃśāna |
Descendants
- Pali: ḍasati
- Prakrit:
- Helu Prakrit:
- Sinhalese: ඩහනවා (ḍahanawā), ඩානවා (ḍānawā)
- Khasa Prakrit:
- Nepali: डस्नु (ḍasnu), डसिनु (ḍasinu, “to be cheated”)
- Maharastri Prakrit: 𑀟𑀲𑀇 (ḍasaï)
- Marathi: डसणे (ḍasṇe)
- Sauraseni Prakrit: 𑀟𑀲𑀤𑀺 (ḍasadi)
- Helu Prakrit:
Further reading
- Monier Williams (1899) “दंश्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 464, column 3.
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “dáśati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 356
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.