चलति

Pali

Alternative forms

calati (Latin script)
𑀘𑀮𑀢𑀺 (Brahmi script)
চলতি (Bengali script)
චලති (Sinhalese script)
စလတိ or ၸလတိ (Burmese script)
จลติ or จะละติ (Thai script)
ᨧᩃᨲᩥ (Tai Tham script)
ຈລຕິ or ຈະລະຕິ (Lao script)
ចលតិ (Khmer script)
𑄌𑄣𑄖𑄨 (Chakma script)

Verb

चलति (root cal, first conjugation)

Devanagari script form of calati (“to move”)

Conjugation

Conjugation of "चलति"

	Singular	Plural
Present
1st	चलामि (calāmi)	चलाम (calāma)
2nd	चलसि (calasi)	चलथ (calatha)
3rd	चलति (calati)	चलन्ति (calanti)
Imperative
1st	चलामि (calāmi)	चलाम (calāma)
2nd	चल (cala) or चलाहि (calāhi)	चलथ (calatha)
3rd	चलतु (calatu)	चलन्तु (calantu)
Optative
1st	चलेय्यामि (caleyyāmi) or चलेय्यं (caleyyaṃ) or चले (cale)	चलेय्याम (caleyyāma)
2nd	चलेय्यासि (caleyyāsi) or चले (cale)	चलेय्याथ (caleyyātha)
3rd	चलेय्य (caleyya) or चले (cale)	चलेय्युं (caleyyuṃ)

Present active participle: चलन्त् (calant), which see for forms and usage
Present middle participle: चलमान (calamāna), which see for forms and usage

Adjective

चलति

Devanagari script form of calati, masculine/neuter locative singular of चलन्त् (calant), present participle of the verb above

Sanskrit

Alternative scripts

চলতি (Assamese script)
ᬘᬮᬢᬶ (Balinese script)
চলতি (Bengali script)
𑰓𑰩𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀘𑀮𑀢𑀺 (Brahmi script)
စလတိ (Burmese script)
ચલતિ (Gujarati script)
ਚਲਤਿ (Gurmukhi script)
𑌚𑌲𑌤𑌿 (Grantha script)
ꦕꦭꦠꦶ (Javanese script)
𑂒𑂪𑂞𑂱 (Kaithi script)
ಚಲತಿ (Kannada script)
ចលតិ (Khmer script)
ຈລຕິ (Lao script)
ചലതി (Malayalam script)
ᢜᠠᠯᠠᢠᡳ (Manchu script)
𑘓𑘩𑘝𑘱 (Modi script)
ᢋᠠᠯᠠᢐᠢ (Mongolian script)
𑦳𑧉𑦽𑧒 (Nandinagari script)
𑐔𑐮𑐟𑐶 (Newa script)
ଚଲତି (Odia script)
ꢗꢭꢡꢶ (Saurashtra script)
𑆖𑆬𑆠𑆴 (Sharada script)
𑖓𑖩𑖝𑖰 (Siddham script)
චලති (Sinhalese script)
𑩡𑩽𑩫𑩑 (Soyombo script)
𑚏𑚥𑚙𑚮 (Takri script)
சலதி (Tamil script)
చలతి (Telugu script)
จลติ (Thai script)
ཙ་ལ་ཏི (Tibetan script)
𑒔𑒪𑒞𑒱 (Tirhuta script)
𑨣𑨬𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *čálHati, from Proto-Indo-Iranian *čálHati, from Proto-Indo-European *kʷél-e-ti, from *kʷel- (“to move; to turn (around)”). Cognate with Ancient Greek πέλω (pélō), Latin colō, Avestan 𐬗𐬀𐬭𐬁𐬥𐬍 (carānī, “I move, approach”), Old English hwēol (whence English wheel). See also चरति (cárati).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /t͡ɕɐ́.lɐ.ti/
(Classical) IPA^(key): /ˈt͡ɕɐ.l̪ɐ.t̪i/

Verb

चलति • (cálati) third-singular present indicative (root चल्, class 1, type P)

to walk
(intransitive) to shiver
(intransitive) to tremble, quake, stir
to leave, go away, depart
to proceed, go on, continue

Conjugation

Present: चलति (calati), चलते (calate), चल्यते (calyate)
Voice	Active			Middle			Passive
Number	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative Mood
Third	चलति calati	चलतः calataḥ	चलन्ति calanti	चलते calate	चलेते calete	चलन्ते calante	चल्यते calyate	चल्येते calyete	चल्यन्ते calyante
Second	चलसि calasi	चलथः calathaḥ	चलथ calatha	चलसे calase	चलेथे calethe	चलध्वे caladhve	चल्यसे calyase	चल्येथे calyethe	चल्यध्वे calyadhve
First	चलामि calāmi	चलावः calāvaḥ	चलामः calāmaḥ	चले cale	चलावहे calāvahe	चलामहे calāmahe	चल्ये calye	चल्यावहे calyāvahe	चल्यामहे calyāmahe
Imperative Mood
Third	चलतु calatu	चलताम् calatām	चलन्तु calantu	चलताम् calatām	चलेताम् caletām	चलन्ताम् calantām	चल्यताम् calyatām	चल्येताम् calyetām	चल्यन्ताम् calyantām
Second	चल cala	चलतम् calatam	चलत calata	चलस्व calasva	चलेथाम् calethām	चलध्वम् caladhvam	चल्यस्व calyasva	चल्येथाम् calyethām	चल्यध्वम् calyadhvam
First	चलानि calāni	चलाव calāva	चलाम calāma	चलै calai	चलावहै calāvahai	चलामहै calāmahai	चल्यै calyai	चल्यावहै calyāvahai	चल्यामहै calyāmahai
Optative Mood
Third	चलेत् calet	चलेताम् caletām	चलेयुः caleyuḥ	चलेत caleta	चलेयाताम् caleyātām	चलेरन् caleran	चल्येत calyeta	चल्येयाताम् calyeyātām	चल्येरन् calyeran
Second	चलेः caleḥ	चलेतम् caletam	चलेत caleta	चलेथाः calethāḥ	चलेयाथाम् caleyāthām	चलेध्वम् caledhvam	चल्येथाः calyethāḥ	चल्येयाथाम् calyeyāthām	चल्येध्वम् calyedhvam
First	चलेयम् caleyam	चलेव caleva	चलेमः calemaḥ	चलेय caleya	चलेवहि calevahi	चलेमहि calemahi	चल्येय calyeya	चल्येवहि calyevahi	चल्येमहि calyemahi
Participles
	चलत् calat	or	चलन्त् calant	चलमान calamāna			चल्यमान calyamāna

Imperfect: अचलत् (acalat), अचलत (acalata), अचल्यत (acalyata)
Voice	Active			Middle			Passive
Number	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative Mood
Third	अचलत् acalat	अचलताम् acalatām	अचलन् acalan	अचलत acalata	अचलेताम् acaletām	अचलन्त acalanta	अचल्यत acalyata	अचल्येताम् acalyetām	अचल्यन्त acalyanta
Second	अचलः acalaḥ	अचलतम् acalatam	अचलत acalata	अचलथाः acalathāḥ	अचलेथाम् acalethām	अचलध्वम् acaladhvam	अचल्यथाः acalyathāḥ	अचल्येथाम् acalyethām	अचल्यध्वम् acalyadhvam
First	अचलम् acalam	अचलाव acalāva	अचलाम acalāma	अचले acale	अचलावहि acalāvahi	अचलामहि acalāmahi	अचल्ये acalye	अचल्यावहि acalyāvahi	अचल्यामहि acalyāmahi

Future: चलिष्यति (caliṣyati), चलिष्यते (caliṣyate)
Voice	Active			Middle/Passive
Number	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Simple Future
Third	चलिष्यति caliṣyati	चलिष्यतः caliṣyataḥ	चलिष्यन्ति caliṣyanti	चलिष्यते caliṣyate	चलिष्येते caliṣyete	चलिष्यन्ते caliṣyante
Second	चलिष्यसि caliṣyasi	चलिष्यथः caliṣyathaḥ	चलिष्यथ caliṣyatha	चलिष्यसे caliṣyase	चलिष्येथे caliṣyethe	चलिष्यध्वे caliṣyadhve
First	चलिष्यामि caliṣyāmi	चलिष्यावः caliṣyāvaḥ	चलिष्यामः caliṣyāmaḥ	चलिष्ये caliṣye	चलिष्यावहे caliṣyāvahe	चलिष्यामहे caliṣyāmahe
Periphrastic Future
Third	चलिता calitā	चलितारौ calitārau	चलितारः calitāraḥ	- -	- -	- -
Second	चलितासि calitāsi	चलितास्थः calitāsthaḥ	चलितास्थ calitāstha	- -	- -	- -
First	चलितास्मि calitāsmi	चलितास्वः calitāsvaḥ	चलितास्मः calitāsmaḥ	- -	- -	- -
Participles
	चलिष्यन्त् caliṣyant			चलिष्यमान caliṣyamāna

Derived terms

चालयति (cālayati)

Descendants

Dardic:
- Kashmiri: ژَلُن (ċalun)
- Pashayi:
  - Northwest Pashayi: čal-
  - Southeast Pashayi: čal-
Pali: calati
- → Khmer: ចល័ត (caʼlat)
Prakrit: 𑀘𑀮𑀤𑀺 (caladi)
- Central:
  - Sauraseni Prakrit:
    - Hindustani: calnā
      - Hindi: चलना
      - Urdu: چَلنَا
        Old Awadhi: चलइ (calai)
        
        → Bihari:
        Bhojpuri: चलल (calal)
        
        Maithili: चलब (calab)
    - Romani:
      - Caló: chalar
        → Spanish: chalar
- Eastern:
  - Magadhi Prakrit:
    - Assamese: চলা (sola), চলিব (solibo)
    - Bengali: চলা (cola)
    - Odia: ଚଳିବା (côḷiba)
- Northern:
  - Khasa Prakrit:
    - Central Pahari:
      - Garhwali: चल (cal)
      - Kumaoni: चलणो (calṇo)
    - Eastern Pahari:
      - Nepali: चल्नु (calnu)
    - Western Pahari:
      - Bhadrawahi: चल्नू (calnū)
      - Chambeali: चलणा (calṇā)
- Northwestern:
  - Paisaci Prakrit:
    - Punjabi: calṇā
      Gurmukhi script: ਚਲਣਾ
      
      Shahmukhi script: چَلݨَا
- Southern:
  - Maharastri Prakrit:
    - Marathi: चालणे (cālṇe), चळणे (ċaḷṇe)
- Western:
  - Sauraseni Prakrit:
    - Old Gujarati:
      - Gujarati: ચાલવું (cālvũ)
      - Old Marwari: चलइ (calai)

References

Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “calati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 256

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.