ईश्वर

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit ईश्वर (īśvara).

Pronunciation
  • (Delhi Hindi) IPA(key): /iːʃ.ʋəɾ/, [iːʃ.ʋɐɾ]

Noun

ईश्वर • (īśvar) m (Urdu spelling ایشور)

  1. (Hinduism) God, Ishvara
    Synonyms: see Thesaurus:भगवान
    हम प्रतिदिन ईश्वर से प्रार्थना करते हैं।
    ham pratidin īśvar se prārthanā karte ha͠i.
    We pray to God every day.
  2. lord, master
  3. (dated or literary) husband
  4. a title to address the god Shiva

Declension
Declension of ईश्वर (masc cons-stem)
singular plural
direct ईश्वर
īśvar		 ईश्वर
īśvar
oblique ईश्वर
īśvar		 ईश्वरों
īśvarõ
vocative ईश्वर
īśvar		 ईश्वरो
īśvaro

Further reading
  • Bahri, Hardev (1989) “ईश्वर”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.

Nepali

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit ईश्वर (īśvara).

Pronunciation
  • IPA(key): [isːor]
  • Phonetic Devanagari: इस्सोर्

Noun

ईश्वर • (īśwar)

  1. God

Sanskrit

Alternative forms
Alternative scripts
  • ঈশ্বৰ (Assamese script)
  • ᬈᬰ᭄ᬯᬭ (Balinese script)
  • ঈশ্বর (Bengali script)
  • 𑰃𑰫𑰿𑰪𑰨 (Bhaiksuki script)
  • 𑀈𑀰𑁆𑀯𑀭 (Brahmi script)
  • ဤၐွရ (Burmese script)
  • ઈશ્વર (Gujarati script)
  • ਈਸ਼੍ਵਰ (Gurmukhi script)
  • 𑌈𑌶𑍍𑌵𑌰 (Grantha script)
  • ꦇꦯ꧀ꦮꦫ (Javanese script)
  • 𑂆𑂬𑂹𑂫𑂩 (Kaithi script)
  • ಈಶ್ವರ (Kannada script)
  • ឦឝ្វរ (Khmer script)
  • ອີຨ຺ວຣ (Lao script)
  • ഈശ്വര (Malayalam script)
  • ᡳᡳᡧᠣᠸᠠᡵᠠ (Manchu script)
  • 𑘃𑘫𑘿𑘪𑘨 (Modi script)
  • ᠢᠢᠱᢦᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
  • 𑦣𑧋𑧠𑧊𑧈 (Nandinagari script)
  • 𑐃𑐱𑑂𑐰𑐬 (Newa script)
  • ଈଶ୍ଵର (Odia script)
  • ꢅꢯ꣄ꢮꢬ (Saurashtra script)
  • 𑆆𑆯𑇀𑆮𑆫 (Sharada script)
  • 𑖃𑖫𑖿𑖪𑖨 (Siddham script)
  • ඊශ‍්වර (Sinhalese script)
  • 𑩐𑩑𑩛𑩿 𑪙𑩾𑩼 (Soyombo script)
  • 𑚃𑚧𑚶𑚦𑚤 (Takri script)
  • ஈஶ்வர (Tamil script)
  • ఈశ్వర (Telugu script)
  • อีศฺวร (Thai script)
  • ཨཱི་ཤྭ་ར (Tibetan script)
  • 𑒄𑒬𑓂𑒫𑒩 (Tirhuta script)
  • 𑨀𑨁𑨊𑨮𑩇𑨭𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From ईश् (īś).

Adjective

ईश्वर • (īśvará) stem

  1. able to do, capable of
  2. liable, exposed to

Declension
Masculine a-stem declension of ईश्वर (īśvará)
Singular Dual Plural
Nominative ईश्वरः
īśvaráḥ		 ईश्वरौ / ईश्वरा¹
īśvaraú / īśvarā́¹		 ईश्वराः / ईश्वरासः¹
īśvarā́ḥ / īśvarā́saḥ¹
Vocative ईश्वर
ī́śvara		 ईश्वरौ / ईश्वरा¹
ī́śvarau / ī́śvarā¹		 ईश्वराः / ईश्वरासः¹
ī́śvarāḥ / ī́śvarāsaḥ¹
Accusative ईश्वरम्
īśvarám		 ईश्वरौ / ईश्वरा¹
īśvaraú / īśvarā́¹		 ईश्वरान्
īśvarā́n
Instrumental ईश्वरेण
īśvaréṇa		 ईश्वराभ्याम्
īśvarā́bhyām		 ईश्वरैः / ईश्वरेभिः¹
īśvaraíḥ / īśvarébhiḥ¹
Dative ईश्वराय
īśvarā́ya		 ईश्वराभ्याम्
īśvarā́bhyām		 ईश्वरेभ्यः
īśvarébhyaḥ
Ablative ईश्वरात्
īśvarā́t		 ईश्वराभ्याम्
īśvarā́bhyām		 ईश्वरेभ्यः
īśvarébhyaḥ
Genitive ईश्वरस्य
īśvarásya		 ईश्वरयोः
īśvaráyoḥ		 ईश्वराणाम्
īśvarā́ṇām
Locative ईश्वरे
īśvaré		 ईश्वरयोः
īśvaráyoḥ		 ईश्वरेषु
īśvaréṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of ईश्वरा (īśvarā́)
Singular Dual Plural
Nominative ईश्वरा
īśvarā́		 ईश्वरे
īśvaré		 ईश्वराः
īśvarā́ḥ
Vocative ईश्वरे
ī́śvare		 ईश्वरे
ī́śvare		 ईश्वराः
ī́śvarāḥ
Accusative ईश्वराम्
īśvarā́m		 ईश्वरे
īśvaré		 ईश्वराः
īśvarā́ḥ
Instrumental ईश्वरया / ईश्वरा¹
īśvaráyā / īśvarā́¹		 ईश्वराभ्याम्
īśvarā́bhyām		 ईश्वराभिः
īśvarā́bhiḥ
Dative ईश्वरायै
īśvarā́yai		 ईश्वराभ्याम्
īśvarā́bhyām		 ईश्वराभ्यः
īśvarā́bhyaḥ
Ablative ईश्वरायाः / ईश्वरायै²
īśvarā́yāḥ / īśvarā́yai²		 ईश्वराभ्याम्
īśvarā́bhyām		 ईश्वराभ्यः
īśvarā́bhyaḥ
Genitive ईश्वरायाः / ईश्वरायै²
īśvarā́yāḥ / īśvarā́yai²		 ईश्वरयोः
īśvaráyoḥ		 ईश्वराणाम्
īśvarā́ṇām
Locative ईश्वरायाम्
īśvarā́yām		 ईश्वरयोः
īśvaráyoḥ		 ईश्वरासु
īśvarā́su
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of ईश्वर (īśvará)
Singular Dual Plural
Nominative ईश्वरम्
īśvarám		 ईश्वरे
īśvaré		 ईश्वराणि / ईश्वरा¹
īśvarā́ṇi / īśvarā́¹
Vocative ईश्वर
ī́śvara		 ईश्वरे
ī́śvare		 ईश्वराणि / ईश्वरा¹
ī́śvarāṇi / ī́śvarā¹
Accusative ईश्वरम्
īśvarám		 ईश्वरे
īśvaré		 ईश्वराणि / ईश्वरा¹
īśvarā́ṇi / īśvarā́¹
Instrumental ईश्वरेण
īśvaréṇa		 ईश्वराभ्याम्
īśvarā́bhyām		 ईश्वरैः / ईश्वरेभिः¹
īśvaraíḥ / īśvarébhiḥ¹
Dative ईश्वराय
īśvarā́ya		 ईश्वराभ्याम्
īśvarā́bhyām		 ईश्वरेभ्यः
īśvarébhyaḥ
Ablative ईश्वरात्
īśvarā́t		 ईश्वराभ्याम्
īśvarā́bhyām		 ईश्वरेभ्यः
īśvarébhyaḥ
Genitive ईश्वरस्य
īśvarásya		 ईश्वरयोः
īśvaráyoḥ		 ईश्वराणाम्
īśvarā́ṇām
Locative ईश्वरे
īśvaré		 ईश्वरयोः
īśvaráyoḥ		 ईश्वरेषु
īśvaréṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

ईश्वर • (īśvará) stem, m

  1. a husband
  2. God
  3. the Supreme Being
  4. a title for Shiva
  5. a title for Vishnu

Declension
Masculine a-stem declension of ईश्वर (īśvara)
Singular Dual Plural
Nominative ईश्वरः
īśvaraḥ		 ईश्वरौ / ईश्वरा¹
īśvarau / īśvarā¹		 ईश्वराः / ईश्वरासः¹
īśvarāḥ / īśvarāsaḥ¹
Vocative ईश्वर
īśvara		 ईश्वरौ / ईश्वरा¹
īśvarau / īśvarā¹		 ईश्वराः / ईश्वरासः¹
īśvarāḥ / īśvarāsaḥ¹
Accusative ईश्वरम्
īśvaram		 ईश्वरौ / ईश्वरा¹
īśvarau / īśvarā¹		 ईश्वरान्
īśvarān
Instrumental ईश्वरेण
īśvareṇa		 ईश्वराभ्याम्
īśvarābhyām		 ईश्वरैः / ईश्वरेभिः¹
īśvaraiḥ / īśvarebhiḥ¹
Dative ईश्वराय
īśvarāya		 ईश्वराभ्याम्
īśvarābhyām		 ईश्वरेभ्यः
īśvarebhyaḥ
Ablative ईश्वरात्
īśvarāt		 ईश्वराभ्याम्
īśvarābhyām		 ईश्वरेभ्यः
īśvarebhyaḥ
Genitive ईश्वरस्य
īśvarasya		 ईश्वरयोः
īśvarayoḥ		 ईश्वराणाम्
īśvarāṇām
Locative ईश्वरे
īśvare		 ईश्वरयोः
īśvarayoḥ		 ईश्वरेषु
īśvareṣu
Notes
  • ¹Vedic

Derived terms

Descendants
Descendants
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.