ریختن
Persian
Etymology
Inherited from Middle Persian 𐭥𐭩𐭧𐭲𐭭 (ʿyḥtn /rēxtan/), from Proto-Iranian *Hraič- (“to pour; to flow”), an Iranian-specific suffixed form of Proto-Indo-Iranian *HriHyáti (“to flow”).[1]
Pronunciation
- (Classical Persian) IPA(key): [ɾeːx.ˈtan]
- (Dari, formal) IPA(key): [reːx.t̪ʰǽn]
- (Kabuli) IPA(key): [reːx.t̪ʰǽn]
- (Hazaragi) IPA(key): [reːx.t̪ʰǽn]
- (Iran, formal) IPA(key): [ɹiːx.t̪ʰǽn]
- (Tajik, formal) IPA(key): [ɾeχ.t̪ʰǽn]
| Readings | |
|---|---|
| Classical reading? | rēxtan |
| Dari reading? | rēxtan |
| Iranian reading? | rixtan |
| Tajik reading? | rextan |
Audio (Iran) (file) Audio (Iran) (file)
Verb
| Dari | ریختن |
|---|---|
| Iranian Persian | |
| Tajik | рехтан |
ریختن • (rixtan) (present stem ریز (riz))
- (transitive) to pour; to spill; to sprinkle
- چای ریختن ― čây rixtan ― to pour tea
- خون ریختن ― xun rixtan ― to spill blood
- گل ریختند ― gol rixtan ― to sprinkle flowers
- c. 1060, Nāṣir-i Khusraw, Safarnāma [Book of Travels]:
- بر سر آن چشمه گرمابه‌ای ساخته‌اند و آبش چنان گرم‌ست که تا به آب سرد نیامیزند بر خود نتوان ریخت، و گویند آن گرمابه سلیمان بن داوود علیه السلام ساخته است.
- bar sar-i ān čašma garmāba'ē sāxta-and u āb-aš čunān garm ast ki tā ba āb-i sard nay-āmēzand bar xwad na-tawān rēxt, u gūyand ān garmāba sulaymān ben-e dāwūd alayhi-s-salām sāxta ast.
- Above this spring, there is a bathhouse. Its water is so hot that one cannot pour it until one has diluted it with cold water. They say that the bathhouse was built by Solomon, son of David, peace be upon him.
- (transitive) to spawn (eggs)
- ماهی تخم میریزد ― mâhi toxm mi-rizad ― the fish is laying eggs
- (intransitive) to spill; to scatter
- برگ‌ها ریختند ― barg-hâ rixtand ― the leaves scattered
- (intransitive) to fall upon
Conjugation
| infinitive | ریختن (rixtán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | ریز (riz) | ||||||
| past | ریخت (rixt) | |||||||
| participle | present | ریزنده (rizandé) | ||||||
| past | ریخته (rixté) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | ریزم (rizam) |
ریزی (rizi) |
ریزد (rizad) |
ریزیم (rizim) |
ریزید (rizid) |
ریزند (rizand) | |
| present (imperfect) | می‌ریزم (mí-rizam) |
می‌ریزی (mí-rizi) |
میریزد (mí-rizad) |
می‌ریزیم (mí-rizim) |
می‌ریزید (mí-rizid) |
می‌ریزند (mí-rizand) | ||
| present progressive | دارم می‌ریزم (dấram mí-rizam) |
داری می‌ریزی (dấri mí-rizi) |
دارد میریزد (dấrad mí-rizad) |
داریم می‌ریزیم (dấrim mí-rizim) |
دارید می‌ریزید (dấrid mí-rizid) |
دارند می‌ریزند (dấrand mí-rizand) | ||
| present perfect | ریخته‌ام (rixté-am) |
ریخته‌ای (rixté-i) |
ریخته است (rixté ast) |
ریخته‌ایم (rixté-im) |
ریخته‌اید (rixté-id) |
ریخته‌اند (rixté-and) | ||
| past | ریختم (rixtam) |
ریختی (rixti) |
ریخت (rixt) |
ریختیم (rixtim) |
ریختید (rixtid) |
ریختند (rixtand) | ||
| past (imperfect) | می‌ریختم (mí-rixtam) |
می‌ریختی (mí-rixti) |
می‌ریخت (mí-rixt) |
می‌ریختیم (mí-rixtim) |
می‌ریختید (mí-rixtid) |
می‌ریختند (mí-rixtand) | ||
| past progressive | داشتم می‌ریختم (dấštam mí-rixtam) |
داشتی می‌ریختی (dấšti mí-rixti) |
داشت می‌ریخت (dâšt mí-rixt) |
داشتیم می‌ریختیم (dấštim mí-rixtim) |
داشتید می‌ریختید (dấštid mí-rixtid) |
داشتند می‌ریختند (dấštand mí-rixtand) | ||
| pluperfect | ریخته بودم (rixté búdam) |
ریخته بودی (rixté búdi) |
ریخته بود (rixté bud) |
ریخته بودیم (rixté búdim) |
ریخته بودید (rixté búdid) |
ریخته بودند (rixté búdand) | ||
| future | خواهم ریخت (xâhám rixt) |
خواهی ریخت (xâhí rixt) |
خواهد ریخت (xâhád rixt) |
خواهیم ریخت (xâhím rixt) |
خواهید ریخت (xâhíd rixt) |
خواهند ریخت (xâhánd rixt) | ||
| subjunctive | present | بریزم (bérizam) |
بریزی (bérizi) |
بریزد (bérizad) |
بریزیم (bérizim) |
بریزید (bérizid) |
بریزند (bérizand) | |
| past | ریخته باشم (rixté bấšam) |
ریخته باشی (rixté bấši) |
ریخته باشد (rixté bấšad) |
ریخته باشیم (rixté bấšim) |
ریخته باشید (rixté bấšid) |
ریخته باشند (rixté bấšand) | ||
| imperative | بریز (bériz) |
بریزید (bérizid) |
||||||
| infinitive | ریختن (rixtán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | ریز (riz) | ||||||
| past | ریخت (rixt) | |||||||
| participle | present | ریزنده (rizandé) | ||||||
| past | ریخته (rixté) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | ریزم (rizam) |
ریزی (rizi) |
ریزه (rize) |
ریزیم (rizim) |
ریزین (rizin) |
ریزن (rizan) | |
| present (imperfect) | می‌ریزم (mí-rizam) |
می‌ریزی (mí-rizi) |
می‌ریزه (mí-rize) |
می‌ریزیم (mí-rizim) |
می‌ریزین (mí-rizin) |
می‌ریزن (mí-rizan) | ||
| present progressive | دارم می‌ریزم (dấram mí-rizam) |
داری می‌ریزی (dấri mí-rizi) |
داره می‌ریزه (dấre mí-rize) |
داریم می‌ریزیم (dấrim mí-rizim) |
دارین می‌ریزین (dấrin mí-rizin) |
دارن می‌ریزن (dấran mí-rizan) | ||
| present perfect | ریخته‌ام (rixtám) |
ریخته‌ای (rixtí) |
ریخته (rixté) |
ریخته‌ایم (rixtím) |
ریخته‌این (rixtín) |
ریخته‌ان (rixtán) | ||
| past | ریختم (rixtam) |
ریختی (rixti) |
ریخت (rixt) |
ریختیم (rixtim) |
ریختین (rixtin) |
ریختن (rixtan) | ||
| past (imperfect) | می‌ریختم (mí-rixtam) |
می‌ریختی (mí-rixti) |
می‌ریخت (mí-rixt) |
می‌ریختیم (mí-rixtim) |
می‌ریختین (mí-rixtin) |
می‌ریختن (mí-rixtan) | ||
| past progressive | داشتم می‌ریختم (dấštam mí-rixtam) |
داشتی می‌ریختی (dấšti mí-rixti) |
داشت می‌ریخت (dấšt mí-rixt) |
داشتیم می‌ریختیم (dấštim mí-rixtim) |
داشتین می‌ریختین (dấštin mí-rixtin) |
داشتن می‌ریختن (dấštan mí-rixtan) | ||
| pluperfect | ریخته بودم (rixté búdam) |
ریخته بودی (rixté búdi) |
ریخته بود (rixté bud) |
ریخته بودیم (rixté búdim) |
ریخته بودین (rixté búdin) |
ریخته بودن (rixté búdan) | ||
| subjunctive | present | بریزم (bérizam) |
بریزی (bérizi) |
بریزه (bérize) |
بریزیم (bérizim) |
بریزین (bérizin) |
بریزن (bérizan) | |
| past | ریخته باشم (rixté bấšam) |
ریخته باشی (rixté bấši) |
ریخته باشه (rixté bấše) |
ریخته باشیم (rixté bấšim) |
ریخته باشین (rixté bấšin) |
ریخته باشن (rixté bấšan) | ||
| imperative | بریز (bériz) |
بریزین (bérizin) |
||||||
| infinitive | ریختن (rēxtán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | ریز (rēz) | ||||||
| past | ریخت (rēxt) | |||||||
| participle | present | ریزنده (rēzindá) | ||||||
| past | ریخته (rēxtá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | ریزم (rēzam) |
ریزی (rēzī) |
ریزد (rēzad) |
ریزیم (rēzēm) |
ریزید (rēzēd) |
ریزند (rēzand) | |
| present (imperfect) | می‌ریزم (mḗ-rēzam) |
می‌ریزی (mḗ-rēzī) |
میریزد (mḗ-rēzad) |
می‌ریزیم (mḗ-rēzēm) |
می‌ریزید (mḗ-rēzēd) |
می‌ریزند (mḗ-rēzand) | ||
| present progressive | در حال ریختن استم (dar hāl-i rēxtan astam) |
در حال ریختن استی (dar hāl-i rēxtan astī) |
در حال ریختن است (dar hāl-i rēxtan ast) |
در حال ریختن استیم (dar hāl-i rēxtan astēm) |
در حال ریختن استید (dar hāl-i rēxtan astēd) |
در حال ریختن استند (dar hāl-i rēxtan astand) | ||
| present perfect | ریخته‌ام (rēxtá-am) |
ریخته‌ای (rēxtá-ī) |
ریخته‌است (rēxtá ast) |
ریخته‌ایم (rēxtá-ēn) |
ریخته‌اید (rēxtá-ēd) |
ریخته‌اند (rēxtá-and) | ||
| past | ریختم (rēxtam) |
ریختی (rēxtī) |
ریخت (rēxt) |
ریختیم (rēxtēm) |
ریختید (rēxtēd) |
ریختند (rēxtand) | ||
| past (imperfect) | می‌ریختم (mḗ-rēxtam) |
می‌ریختی (mḗ-rēxtī) |
می‌ریخت (mḗ-rēxt) |
می‌ریختیم (mḗ-rēxtēm) |
می‌ریختید (mḗ-rēxtēd) |
می‌ریختند (mḗ-rēxtand) | ||
| past progressive | در حال ریختن بودم (dar hāl-i rēxtan būdam) |
در حال ریختن بودی (dar hāl-i rēxtan būdī) |
در حال ریختن بود (dar hāl-i rēxtan būd) |
در حال ریختن بودیم (dar hāl-i rēxtan būdēm) |
در حال ریختن بودید (dar hāl-i rēxtan būdēd) |
در حال ریختن بودند (dar hāl-i rēxtan būdand) | ||
| pluperfect | ریخته بودم (rēxtá bū́dam) |
ریخته بودی (rēxtá bū́dī) |
ریخته بود (rēxtá būd) |
ریخته بودیم (rēxtá bū́dēm) |
ریخته بودید (rēxtá bū́dēd) |
ریخته بودند (rēxtá bū́dand) | ||
| future | خواهم ریخت (xāhám rēxt) |
خواهی ریخت (xāhī́ rēxt) |
خواهد ریخت (xāhád rēxt) |
خواهیم ریخت (xāhḗm rēxt) |
خواهید ریخت (xāhḗd rēxt) |
خواهند ریخت (xāhánd rēxt) | ||
| subjunctive | present | بریزم (bírēzam) |
بریزی (bírēzī) |
بریزد (bírēzad) |
بریزیم (bírēzēm) |
بریزید (bírēzēd) |
بریزند (bírēzand) | |
| past | ریخته باشم (rēxtá bā́šam) |
ریخته باشی (rēxtá bā́šī) |
ریخته باشد (rēxtá bā́šad) |
ریخته باشیم (rēxtá bā́šēm) |
ریخته باشید (rēxtá bā́šēd) |
ریخته باشند (rēxtá bā́šand) | ||
| imperative | بریز (bírēz) |
بریزید (bírēzēd) |
||||||
| infinitive | ریختن (rēxtán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | ریز (rēz) | ||||||
| past | ریخت (rēxt) | |||||||
| participle | present | ریزنده (rēzindá) | ||||||
| past | ریخته (rēxtá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | ریزم (rēzum) |
ریزی (rēzī) |
ریزه (rēza) |
ریزیم (rēzēm) |
ریزین (rēzēn) |
ریزن (rēzan) | |
| present (imperfect) | می‌ریزم (mḗ-rēzum) |
می‌ریزی (mḗ-rēzī) |
می‌ریزه (mḗ-rēza) |
می‌ریزیم (mḗ-rēzēm) |
می‌ریزین (mḗ-rēzēn) |
می‌ریزن (mḗ-rēzan) | ||
| present progressive | ده آل ریختن استم (da āl-i rēxtan astum) |
ده آل ریختن استی (da āl-i rēxtan astī) |
ده آل ریختن است (da āl-i rēxtan ast) |
ده آل ریختن استیم (da āl-i rēxtan astēm) |
ده آل ریختن استین (da āl-i rēxtan astēn) |
ده آل ریختن استن (da āl-i rēxtan astan) | ||
| present perfect | ریختم (rēxtám) |
ریختی (rēxtī́) |
ریختاست (rēxtást) |
ریختیم (rēxtḗm) |
ریختین (rēxtḗn) |
ریختن (rēxtán) | ||
| past | ریختم (rēxtum) |
ریختی (rēxtī) |
ریخته (rēxta) |
ریختیم (rēxtēm) |
ریختین (rēxtēn) |
ریختن (rēxtan) | ||
| past (imperfect) | می‌ریختم (mḗ-rēxtum) |
می‌ریختی (mḗ-rēxtī) |
می‌ریخته (mḗ-rēxta) |
می‌ریختیم (mḗ-rēxtēm) |
می‌ریختین (mḗ-rēxtēn) |
می‌ریختن (mḗ-rēxtan) | ||
| past progressive | ده آل ریختن بودم (da āl-i rēxtan būdum) |
ده آل ریختن بودی (da āl-i rēxtan būdī) |
ده آل ریختن بود (da āl-i rēxtan būd) |
ده آل ریختن بودیم (da āl-i rēxtan būdēm) |
ده آل ریختن بودین (da āl-i rēxtan būdēn) |
ده آل ریختن بودن (da āl-i rēxtan būdan) | ||
| pluperfect | ریخته بودم (rēxtá bū́dum) |
ریخته بودی (rēxtá bū́dī) |
ریخته بوده (rēxtá būda) |
ریخته بودیم (rēxtá bū́dēm) |
ریخته بودین (rēxtá bū́dēn) |
ریخته بودن (rēxtá bū́dan) | ||
| future | خوایم ریخت (xāyyúm rēxt) |
خوایی ریخت (xāyyī́ rēxt) |
خوایه ریخت (xāyyá rēxt) |
خواییم ریخت (xāyyḗm rēxt) |
خوایین ریخت (xāyyḗn rēxt) |
خواین ریخت (xāyyán rēxt) | ||
| subjunctive | present | بریزم (bírēzum) |
بریزی (bírēzī) |
بریزه (bírēza) |
بریزیم (búrēzēm) |
بریزین (bírēzēn) |
بریزن (bírēzan) | |
| past | ریخته باشم (rēxtá bā́šam) |
ریخته باشی (rēxtá bā́šī) |
ریخته باشه (rēxtá bā́ša) |
ریخته باشیم (rēxtá bā́šēm) |
ریخته باشین (rēxtá bā́šēn) |
ریخته باشن (rēxtá bā́šan) | ||
| imperative | بریز (bírēz) |
بریزین (bírēzēn) |
||||||
References
- Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 187
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.